Aristoteles – Organon 1

Sade yeni ilim ve mantık anlayışlarını ve tahlil ve tenkidlerini, bunlara konu olan bu metinlerle doğrudan doğruya yapılacak bir temasla kavramak ve takibedebilmek için değil; aynı zamanda ve daha çok Aristo’nun diğer kitapları gibi Organon’unun da İslâm düşüncesi ve düşünürleri üzerinde sürekli ve büyük tesirler yapan eserlerden olmasıyla dilimize çevrilmesi çok gerekli bir işti. Tarih boyunca ona yapılan itirazların ve hücumların pek çoğu, sade âlim olarak yazdıklarının değil, aynı zamanda ilim teorisiyeni olarak yazdığı kitapların da iyice tanınmamasından ve eserleriyle doğrudan doğruya bir temas sağlana maması yüzünden iyice incelenememesinden, ve böylece birikmiş bir taraflı ve başkalarından nakil ve başkalarınca tefsir olunan bilgilerden ileri gelmekte idi. Nitekim Aristo’nun mantığı bugüne kadar okunan ve okutulan ve daha sonraları tertiplenen Klâsik mantık’tan ayrı olduğu halde bu karıştırılmış, birçok değiştirmeler ve eklemelerle kendinin olmıyan fikirlerden dolayı çok defa ve sık sık hücuma uğramış ve suçlandırılmıştır. Muhakkak olan şu ki düşünürlerin veya filozofların pek çoğunca Aristo’nun eserleriyle ancak nakiller, şerhler ve tefsirler yoluyla temas sağlanmış; haklı haksız, batıda olduğu gibi — Aristo felsefesinin talihi icabı olacak! — İslâm âleminde de Meşaiye ve mantığını itham edenler bulunmuş, fakat itham olunduğu kadar da benimsenmiş ve üzerinde işlenmiştir. Bir yandan Islâm felsefesi ve teolojisi, İslâm düşüncesi ve ilmi üzerinde, birçok İslâmTürk filozoflar üzerinde yaptığı tesirler ve yetkin bir filozof örneği sayılmakla “muallmi evvel” olarak yaptığı otorite bakımından; bir yandan da sisteminin ışığı altında âdeta gelenekleşen ve 25-30 yıl öncesine kadar Türk, Arap, Fars ve hattâ Ordu dillerinde yüzlerce ve yüzlerce şerhlerin ve şerhlerin şerhlerinin ve ilâh… yazıldığını düşünürsek bizim için ilk defa tercümesine girişilen bu eserlerin değeri bir kat daha artar.