Vladimir İlyiç Lenin – Seçme Yazılar Devrim, Demokrasi, Sosyalizm

Lenin’in Toplu Eserler’inin ilk basımı, 1920’li yıllarda, Lenin’le uzun yıllar boyunca birlikte çalışmış deneyimli bir Bolşevik olan Lev Kamenev’in editörlüğü altında başlatıldı. Kamenev, Sovyetler Birliği’ni sarmaya çoktan başlamış olan ve hayatta olsa eski yoldaşını hasta edecek ve dehşete düşürecek olan Lenin kültüne kendi tarzında karşı çıkarak şöyle yazıyordu: “‘Proleter devriminin nasıl yapılacağı hiçbir kitapta yazmaz’ demeyi severdi Vladimir İlyiç. Lenin’in öğretisi mücadelenin içinde yaratıldı. Leninizmin bir ‘El Kitabı’nı yaratma, yani bütün zamanlarda bütün meselelere uygulanabilecek bir formüller koleksiyonu oluşturma yolundaki… her çaba, hiç kuşku yok, başarısızlığa uğrayacaktır. Çalışması içinde Lenin’e, bir ilmihal yaratma eğiliminden daha uzak düşecek bir şey düşünemiyorum.” 1923’ün başlarında, Lenin’in bir başka yoldaşı Karl Radek 1917 devriminden sonra yaşanmış olan şu anısını aktarıyordu: “Benim kendisinin 1903 yılında yazmış olduğu yazıların bir derlemesine baktığımı görünce, Vladimir İlyiç’in yüzünde kurnaz bir gülümseme belirdi, sonra gülerek şöyle dedi: ‘Ne kadar aptal adamlar olduğumuzu görmek ne kadar ilginç!’” Bu Kamenev’in şu gözlemi ile tam tamına uyuşur: Lenin’in “büyük bir basınç altında yazılmış ve… verili bir durum ile ilgilenen” her bir yazısına “baştan aşağı, tikel bir tarihsel durumun kaygıları ve dersleri sinmiştir.” Birikmekte olan deneyim ve bilgi ile etkileşim, yoldaşlarla ve muarızlarla etkileşim, teori ve pratik ile etkileşim Lenin’in görüşlerinin hayatının sonuna kadar evrilmesine yol açmıştır. Kamenev şöyle yazıyordu: “Lenin’in gerçek bilimine, ancak toplu yapıtlarını çağdaş olayların ışığında ele alarak yaklaşabiliriz.” Buradaki seçmeler, hiçbir biçimde Lenin’in “toplu eserleri”nin yerini tutsun diye sunulmuyor: Bu kitapta yayınlanan parçaların içinde yer aldığı çalışmaların tamamını okumak ve burada hiç temsil edilmemiş metinleri incelemek kesinlikle katlanılacak zahmete değecek bir şey olur. Öte yandan, bu seçmeler Lenin’in düşüncesinin asli boyutları ve özellikle de devrimci-demokrat bir teorisyen olarak yaptığı katkıların sürekliliği konusunda insana gerçekten bir fikir vermektedir. Yine de Kamenev’in uyarısını aklımızda tutmalı, Lenin’in yapıtlarını “çağdaş olayların ışığında” ele almalıyız. Ancak, Kamenev’in gözleminde bir ikirciklilik mevcuttur. Çağdaş olaylardan kastı Lenin’in çağdaşı olan olaylar mıdır yoksa bizim çağdaşımız olanlar mı? Belki de en verimli yanıt, “her ikisi de” olurdu. Bu cevap da bizi Lenin’in durumu ile bizimki arasındaki farkları göz önüne almaya zorlardı. Aşağıdaki okuma parçaları Lenin’in Toplu Eserler’inin İngilizce basımından alınmıştır (Collected Works, Progress Publishers, Moskova, 1960-1970).


Lenin’in Ne Yapmalı? çalışmasının önemli bir yeni çevirisini yapmış olan Lars T. Lih Moskova basımındaki çeviriye bazı ikincil değişiklikler önermiştir. Bu kitapta o çalışmadan alınan bölümlerde bu değişikliklere de yer verilmiştir. MARKSİST PROGRAM VE DEVRİMCİ ÖRGÜT 1895 yılında 25 yaşında bir Marksist, V. İ. Ulyanov İsviçre’ye giderek, yüksek prestij sahibi, “Rus Marksizminin babası” Georgi Plehanov’un başını çektiği küçük ama etkili Emeğin Kurtuluşu Grubu ile temasa geçti. Ardından sosyalist hareketle temas kurmak için Fransa’ya, Avusturya’ya ve Almanya’ya geçti. Sonra Rusya’ya dönerek bir küme sosyalist ve işçi sınıfı militanıyla San Petersburg İşçi Sınıfının Kurtuluşu İçin Mücadele Birliği’nin yer altında örgütlenmesine ön ayak oldu ve grubun önderi haline geldi. Birkaç ay içinde tutuklanacaktı. Ama cezaevindeyken “Sosyal Demokrat Parti için bir Program Taslağı ve Açıklaması”nı yazarak işçi hareketine yön gösterecek politik programa ilişkin klasik Marksist bir anlayışı ortaya koydu. Bu program burada tam metin olarak verilmektedir. Buna “açıklama”dan “işçi sınıfı bilinci”nin doğasını irdeleyen bir pasaj eklenmiştir. 1897’de Sibirya’da sürgüne mahkûm edilen Ulyanov, 1899 yılında Vladimir İlyin müstear adıyla ve Rusya’da Kapitalizmin Gelişmesi başlığıyla yayınlanacak olan büyük bir araştırmaya girişti. Buraya alınan pasajlar Rusya’da kapitalist üretim tarzının, “kapitalizm öncesi” kırsal ekonominin çatlak ve yarıklarında bile artan ölçüde hâkim hale gelmekte olduğu gerçeğine ışık tutuyor. Narodnik’lere (popülist aydınlar) karşıt biçimde, Ulyanov bunu geleneksel Rus köylülüğünün temel özelliği olan statik, ataerkil hayat tarzı karşısında ilerici bir gelişme olarak görüyordu.

Kendi analizlerinin, klasik Marksizmin devrimci güç olarak işçi sınıfı üzerinde odaklaşmasını doğruladığı ve (özellikle “kırsal proletarya” ile “orta köylülüğün” kötü durumunun ufuk genişletici bir kavrayışı temelinde) bir işçi-köylü ittifakının olanaklarını da ortaya koyduğu kanısındaydı. 19. yüzyılın sonunda, dünya sosyalist hareketi içinde, Karl Marx ile Friedrich Engels’in çizmiş olduğu teorik ve politik yönelişi revize etme yönünde etkisi gittikçe artan bir eğilim gelişti. Alman Sosyal Demokrat Partisi’nden Eduard Bernstein’ın öncülüğünü yaptığı bu eğilim, işçilerle kapitalistler arasındaki sınıf mücadelesinin ne yoğunlaşmasının ne de sosyalist bir devrimle sonuçlanmasının kaçınılmaz olduğunu ileri sürüyordu. Bunun yerine, üst üste yapılacak reformlar kapitalizmin olumsuz özelliklerini tedrici biçimde ortadan kaldırabilirdi. Ulyanov, başta Almanya’da Karl Kautsky ve Rusya’da Georgi Plehanov olmak üzere, dünyanın önde gelen Marksistlerini izleyerek devrimci Marksist bir yönelişi savunacaktı. Oklarını, kendi örgütü olan, yeni kurulmuş Rus Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin (RSDİP) içinde ve çevresinde, işçilerin sendikal faaliyetler ve ekonomik reform mücadeleleri üzerinde odaklaşması türünden kısıtlamalar öneren ve zamanla “Ekonomizm” adıyla anılmaya başlayan unsurlara yöneltiyordu. Bu bölümdeki son üç pasajın hepsi 1899’da yayınlanmıştır ve bu eğilime karşı polemiklerdir. “Programımız” ve “Dolaysız Görevimiz” tam metin olarak verilmiştir. Rus Sosyal Demokrasisinde Geri Bir Eğilim başlıklı çalışmada, “Sosyalizmi İşçi Hareketiyle Kaynaştırma” konusunda bir ısrar görürüz. Bu metinden alınan pasaja bu yüzden bu başlığı koyduk.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir