Margaret Cheney – Tesla – Anlaşılamamış Dahi

Nikola Tesla eşsiz bir bilim insanıydı. Meslek hayatının zirvesindeyken yoğun bir ilgiyle izleniyordu ancak özel hayatı hakkında kimse bir şey bilmiyordu. Tek başına çalışmayı ve yalnızlığı seven müzmin bir bekardı. Arkadaş ortamları dışında pek ortalıkta görünmezdi. Özel hayatı yabancılara kapalıydı. Alanında bu kadar iyi olan birinin bu derece münzevi bir yaşam seçmiş olması, biyografisini yazacak kişinin işini bayağı zorlaştırıyor. Tesla’nın 1943 yılında seksen altı yaşındayken ölmesinin ardından New York Herald Tribune’ün bilim editörü John J. O’Neill’in yazdığı Prodigal Genius (Anlaşılamayan Deha) adlı biyografi piyasaya çıktı. Uzun yıllar boyunca bu kitap Tesla üzerine yazılmış tek biyografi olarak kaldı. Bunun başlıca nedenlerinden biri de diğer biyografi yazarlarının bu kitaptakilerden daha önemli bilgilere ulaşamamış olmasıydı. İkinci Dünya Savaşından sonra Tesla’nın kütüphanesini oluşturan tonlarca materyal, gemilerle, doğduğu yer olan ve adına bir müze inşa edilen Belgrad’a gönderildi. (Tesla, ABD vatandaşıydı.) Peki O’Neill’ın kitabından sonra bütünsel bir Tesla biyografisi daha yazmaya gerek var mıydı? Bu kitap en kapsamlı biyografı çalışması olarak görülüyordu ve muhtemelen de o dönemde yayınlanmış -bir bilim yazarı olan ve Tesla’nın hayatının son yirmi yılında ona en yakın kişi olan Kenneth Sweezey’in çalışması göz ardı edilirse- en iyi kitaptı. Ancak, bugün ileri bir noktadan bakılınca bu kitap Tesla gibi bir insanı araştırması bakımından oldukça yetersiz kalıyor. Ayrıca kişisel ilişkilerini ve arkadaşları ile olan etkileşimlerini ortaya koyamıyor.

Tesla ile O’Neill arasında dostane bir ilişki olmasına karşın, Tesla O’Neill ile arasındaki mesafeyi muhafaza etmeye her zaman özen göstermişti ve O’Neill Tesla’nın özel yaşamıyla ilgili kısıtlı bir bilgiye bile güçbela ulaşabilmişti. Elindekiler ise bir biyografi yazarının ulaşmak istediği ideal noktanın çok uzağındaydı. O’Neill’ın yazdığı biyografiden sonra yeni şeyler ortaya çıktı. Bu da Tesla hakkında bilinenlere yeni bir boyut kazandırdı. Hayatını araştıranların üzerinde durduğu pek çok soru açıklığa kavuştu, bu da pek çok gizemli noktanın ortaya çıkmasına neden oldu. The Freedom of Information Acts (Bilgi Edinme Özgürlüğü Yasası) federal hükümetin Tesla’nın çalışmalarına özel bir ilgi gösterdiğini açığa çıkardı. Bu çok doğaldı. İkinci Dünya Savaşı’nın ortasında düzenlenen basın toplantılarında Tesla, uçakları eritebilecek ışınlar yayan silahlardan, telejoedinamiklerden ve diğer gelişmiş kavramlardan bahsediyor ve gazetecileri hayrete düşürüyordu. Spekülatif olsun gerçek olsun, federal hükümet işi şansa bırakamazdı. Federal birimlerin yürüttüğü araştırmalar başlı başına ayrı bir hikaye konusu. Tesla hakkında ilgi duyduğum konuyu özetlemem gerekirse; üniversite yıllarımdan beri Tesla’yı dünyaya tanıtan, frekans ve yüksek voltaj üzerine yürüttüğü çalışmalar beni büyülüyordu. Ancak, onun teknik yazılarına ulaşmanın ve aynı zamanda, diğerlerinin Tesla’nın çalışmalarına yaptıkları göndermeleri ayırt etmenin zorluğu beni rahatsız ediyordu. Bu beni uzun yıllarımı alacak bir çalışmaya sevk etti. Elektrik mühendisliği alanında devam eden çalışmalarım, diğer yandan Tesla’nın frekans ve yüksek voltaj üzerine yürüttüğü araştırmalarına duyduğum büyüyen ilgi onun sekreterliklerini yapmış olan Dorothy Skerritt ve Muriel Arbus ile Walter Wilhelm gibi laboratuvar teknisyenleri ile tanışmamı sağladı. Bu süreçte Tesla’nın arkadaşları ve onunla birebir ilişkiye girmiş diğer insanlarla tanışma fırsatını da yakaladım.

Son zamanlarda açıkça görülmeye başladı ki ülkenin önde gelen bilim ve mühendislik kuruluşlarından hiçbiri bu olayı duyuracak önemli bir çalışma başlatmamışlardı. Bu nedenle, Skerritt, Arbus, Wilhelm ve diğer birkaç ilgili insanla birlikte, Tesla Derneği’nin kurulmasına ön ayak olduk. Bu dernek yüzüncü yıl nedeniyle yapılacak araştırmaları destekleyecek ve düzenleyecekti. Ertesi yıl dernek doğal ömrünü tamamlamıştı ama mucidin toplum üzerindeki, ölümünden beri solmaya yüz tutan etkisi yeniden canlanmıştı. Birçok buluşu vardı. Bunları zamanında duyurup sergilemişti. Ancak zaman geçtikçe kullanılan teknolojinin eskiliği nedeniyle çağın gerisinde kalmıştı. İşte bu keşiflere duyulan ilgi dirilmişti. Çalışma ile dolu hayatı diğer mucitlere ilham vermişti, bugün de ilham vermeye devam ediyor. Tesla’nın yetmişinci doğum yılı (1931) dolayısıyla düzenlenen bir toplantıda, çağdaşları, Tesla’nın derslerinin hala, kırk yıl önce ilk yayınlandıklarında olduğu gibi, bir yaratıcılık ve ilham kaynağı olduğunu belirtmişlerdi.

.