DIMITRI: Dünyayı Atlas taşıyorsa, Atlas’ı ne taşıyor? TASSO: Kaplumbağa. DIMITRI: İyi de, kaplumbağa neyin üstünde duruyor peki? TASSO: Bir diğer kaplumbağanın. DIMITRI: Peki, o kaplumbağa neyin üstünde? TASSO: Sevgili Dimitri, ondan sonrası ta dibine kadar hep kaplumbağa işte! Bu kadim Yunan diyalog parçası, felsefede sonsuz gerileme denilen kavramı ne de güzel örnekliyor. Yaşamın, evrenin, uzay […]

Atinalılar! Beni suçlayanların üzerinizdeki etkisini bilemiyorum; fakat sözleri okadar kandırıcıydı ki ben kendi adıma onları dinlerken az daha kim olduğumuunutuyordum. Böyle olmakla birlikte, inanın ki bir tek doğru söz bile söylemediler.Ancak, uydurdukları birçok yalan arasında, beni usta bir konuşmacı gibigöstererek sözlerimin güzelliğine kanmamak için sizi uyanık olmaya çağırmalarınaçok şaştım. Ağzımı açar açmaz hiç de güzel […]

Sofist, Platon’un yaşlılık dönemi eserlerinden biri olup, Platonik külliyatın oldukça önemli metaϐiziksel ve epistemolojik konular üzerinde yoğunlaşan temel eserlerinden biridir. Onun üç diyalogla y Diyalogun Yazılış Tarihi ve Kişiler Bu durumda Timaeos, Yasalar ve Philebos gibi son dönem eserlerinden önce yazılmış olduğuna inanılan Sofist’in, Theaetetos ve Devlet Adamı’yla birlikte, yaklaşık 367-362 yılları arasında kalan bir […]

SOKRATES – Protarkhos, Philebos’un sana savunmasını yüklediği düşünceyi desteklemeden, benim de bu konuda ileri sürdüğüm düşünceye saldırmadan önce, bakalım kendi düşüncene uymayan bir şeyler var mı? İster misin onun düşüncesiyle benimkinin bir özetini yapalım? PROTARKHOS – Hay hay. SOKRATES – Philebos diyor ki, bütün canlı varlıklar için iyi, sevinçten, haz duygusundan, eğlenceden ve bütün bu […]

EKHEKRATES – Phaidon, Sokrates hapsedildiği yerde zehir içtiği gün onun yanında kendin mi bulundun yoksa bildiklerini sana bir başkası mı anlattı? PHAIDON – Kendim bulundum, Ekhekrates. EKHEKRATES – Odžyleyse son demlerinde söylediklerini ve nasıl öldüğünübize anlat; bunları ne kadar öğrenmek istediğimi bilemezsin. Çünkü şimdi Atina’ya giden Phlious’lu hiçbir hemşerim yok, bu olay hakkında bizi iyice […]

Bugüne değin Türkçeye çevrilmemiş olan Parmenides Platon’un güçlükle okunabilen diyaloglarından biri. Bu güçlüğün nedenleri içinde, zihni sürekli zorlayan mantıksal örgüye durak verecek mythoslara bu yapıtta rastlanmaması sayılabilir sanırım. Nitekim Platon, ozan kişiliğinden gelme becerisiyle yapıtlarına mythos yerleştirmekte ustadır ve Timaios, Phaidon, Symposion, Politeia başta gelmek üzere hemen her yapıtında bu örneklere rastlayabilirsiniz. Ama Platon’un yapıtlarını […]

SOKRATES: Kanun deyince ne anlarız? TALEBE: Ama, hangi kanunu soruyorsun? SOKRATES: Ne demek? Bir kanunla başka bir kanun arasında, kanun olmak bakımından bir fark var mıdır? Sana sorduğuma dikkat etsene. Sorum, mesela, altının ne olduğunu öğrenmek istiyormuşum gibi bir sorudur. Bana, hangi altından bahsetmek istediğimi de sorsaydın, sanırım, sorun yerinde olmayacaktı, çünkü, tahminime göre, bir […]

Menon – Bana söyler misin Sokrates, erdem öğretilir mi, ya da erdemli yaşamakla mı elde edilir. Yoksa öğrenmekle, yaşamakla değil de doğuştan veya başka bir yoldan mı geliyor? Sokrates – Şimdiye kadar Thessalialılar, Hellas’ta, binicilikteki ustalıklarıyla, zenginlikleriyle ün salmışlar, beğenilmişlerdi, Menon; ama bugün bana öyle geliyor ki onlar, hele senin dostun Aristippos’un {1} yurttaşları Larissalılar, […]

SOKRATES: Meneksenos nereden geliyor? Agora’dan mı? Nereden? MENEKSENOS: Agora’dan Sokrates, toplantı odasından. SOKRATES: Orada ne işin olabilir? Herhalde sen artık, öğrenim ve felsefenin sonuna eriştiğini sanıyor, daha yüksek işlere atılmak istiyorsun. Yaşına rağmen de bize her zaman idareciler sağlamış olan ailen bu yolda devam etsin diye, aklına, biz büyüklerini idare etmeyi koymuşsun. MENEKSENOS: Sokrates, sen […]

Kriton diyaloğu, Platon’un gençlik eserlerinden olmakla birlikte, taşıdığı özellik bakımından ayrılık gösterir. Sokratik diyaloglar diye de anılan bu gençlik eserlerinin en önemli özelliği kavramlar üzerine açılan tartışmaların belirli bir sonuca ulaşmamasıdır. Oysa Kriton’da düşünülen ve girişilen bir davranış konusunda karşısındakini inandırma söz konusudur. Sokrates ölüme mahkûm edilmiştir; suçu devletin tanrılarını inkâr etmek, gençleri yoldan çıkarmaktır. […]

TİMAİOS: Sözlerimi güzelce sona erdirdiğim şu anda, uzun bir yolculuktan dönmüş gibi, dinlendiğime ne kadar seviniyorum Sokrates! Şimdi tanrıdan, çoktan beri var olduğu halde sözlerimizin yeniden yarattığı tanrıdan, söylediklerimizden doğru olanlarını korumayı emretmesini, istemeyerek yanlış bir söz söylemişsek, bize gereken cezayı vermesini dilerim. Cezanın haklısı da yanlışlık yapanın yanlışını düzeltmek, düzeni yeniden kurmaktır. Işǚ te […]

KALLİKLES – Sizin yaptığınız gibi, ancak savaşa ve kavgaya geç katılabilir insan, Sokrates. Atasözü de böyle der. SOKRATES – Yoksa, denildiği gibi, şölenden sonra mı geldik? Geç mi kaldık acaba? KALLİKLES – Evet, hem de nefis bir şölenden sonra; çünkü Gorgias yığınla güzel şey anlattı bize az önce. SOKRATES – Bütün suç, şu gördüğün Khairephon’da, […]

KLEINIAS: Işǚ te üçümüz de tam sözleştiğimiz saatte buluştuk. Yabancı sen, Megillos ve ben şimdi üçümüz, zekâ meselesinin ne olduğunu inceleyebilir, elde edilecek en yüksek zekâya sahip olmak isteyen bir kimsenin içinde bulunması gereken en iyi durumun ne olabileceğini düşünebiliriz. Çünkü kanunlarla ilgili ne varsa hepsini baştan sona kadar gözden geçirdik diyebiliriz bilimlerden başlarsak görürüz […]