ZATEN ben bir gün bir kitap yazacaktım. İlkokul üçüncü sınıfta, Gizli Yediler’den esinlenerek bir roman yazmaya başlamıştım. Niyeyse bir panayırda geçiyordu; ilk bölümü vardı, orada karakterleri tanıyorduk. Kötü adamın palabıyıkları vardı. Çocukluğumun en mutlu anları, güzel kitabımı yazdığım iki üç gündür. Derken arkadaşım Güney, “Ya bu kitabı senden önce başkası yazmışsa, seni hapse atarlar, hayat […]
Bu kitap yaklaşık on yıl önce kaleme alınmış ve devrimci Marksistlerin tartışma platformuna sunulmuştu. Yazarın bu kitapta dile getirdiği teorik açılımlar, 1990 yılı boyunca devam eden bir tartışma sürecinde biçimlendi. Bu tartışma, başta Sovyetler Birliği olmak üzere, öteden beri “reel sosyalizm” ya da “yaşayan sosyalizm” olarak nitelendirilen ülkelerin gerçekte nasıl bir sosyo-ekonomik formasyona sahip oldukları, […]
Sokakları deniz kokan o şehirde doğdu. Bahçesinde bir hurmayla bir de iğde ağacı olan o cami yapıldıktan tam ama tam 600 yıl sonra. O iğdenin altında çok ama çok kitap okudu. Musalla taşında beş taş oynadı. Nil kenarında hiç kahve içmedi. Ama Üsküdar sahilinde içti. Küçüklüğünden beri ermeye çalışıyordu. Bunun için iğdeyle yetinmedi. İncir ağacının […]
Erkek denen yaratık ya da herif bir yumurta olsaydı, katı bir yumurta olurdu kuşkusuz. Kadın ya da kevaşe (yani erkeğe meraklı kadın) ise, az pişmiş bir yumurtadır. Her iki cinsin genci, buluğ çağındaki ise, alakok bir yumurta olurdu. Geliştikçe sertleşecek ya da sulu kalacak bir yumurta. – Katı yumurta, sertliğiyle dikkati çeker. Sulu yumurtaıiın özelliği […]
Kitabın yayına hazır taslağını elime alana dek, nefes almak gibi yaşamsal bir işlevi, sıkıcı bir şekilde kuramsal olmaksızın ve okuru zorlamadan yazmanın mümkün olup olmadığı konusunda kuşkularım vardı. Çünkü biz 20. yüzyıl insanlarının bilinci bedenimizin bilgelik dolu çalışmasından öylesine uzaklaşmıştır ki, bedenimiz içinde olup bitenin doğrudan bilgisine ulaşma yollarından yoksun kalmıştır. Üzerinde bile durmaksızın bedenimizin […]
Elflerin, yıldızlar altında dans edip, insan halkının ayak izlerinin sürekli genişleyen halkalarını hiç durmadan izlediği bir dünya vardır. Bu topraklarda, yaşanmak için maceralar, arayanları ve hayalperestleri binlerce gizemle cezbedecek kadar sihir bulunur. Burada bir ejderhanın tüm ömrünü ve belki de daha fazlasını dolduracak kadar çok mucize saklıdır ve bu dünyada yaşayanların çoğu, hayatın getirdiği zorluklardan […]
Haddi aşmak demektir zulüm; insanın kendi haddini aşması… Bu nedenle Kur’ân-ı Kerîm şöyle seslenir âdemoğluna: “Her kim Allah’ın hudutlarını aşarsa işte onlar zalimlerin ta kendileridir.” (Bakara-229) O hududu aşan önce kendine zulmeder; sonra başkalarına. O taşkınlık bir gün hududullah’a kadar uzanır ve zalim, baş aşağı yıkılıp gider. İnsan kendi haddini aşınca başka bir varlığın hakkına […]
nsanlık tarihi boyunca nesiller kimi zaman itici bir güç kimi zaman da bir pranga olarak toplumların hayatında önemli rol oynamışlardır. İyi yetiştirilmiş, maddi ve manevi değerlerine sahip çıkan nesiller, yaşadıkları toplumları bulundukları konumdan çok daha ötelere taşımayı bilmişlerdir. Bütün toplumların gayesi de bu amacı gerçekleştirecek nesilleri yetiştirmektir. Eğitim anne karnından başlayıp ailede ve yakın çevrede […]
Meşrûluk, sosyolojinin önemli inceleme alanlarından birini oluşturmaktadır. Bu kitapta yer alan farklı, ama birbiriyle bağlantılı yedi metinde meşrûluğun toplumsal gerçekliği ele alınmaktadır. Kitaptaki yedi yazının ilki ve son dördü olmak üzere toplam beşi, daha önce çeşitli yerlerde yayınlanmış çalışmalarımdan meydana gelmektedir. Geriye kalan iki çalışmadan biri Peter L. Berger ile Thomas Luckmann’dan, diğeri ise Jürgen […]
2005 Yılının Dünya Fizik Yılı ve Einstein’ın Özel Görelilik Kuramı’nın yayımlanmasının 100. yılı olarak Birleşmiş Milletler tarafından ilan edilmesi nedeniyle ilgi alanıma giren Bilimler Tarihi ve Felsefesi aç ısından bu çalışmaya giriştiğimi burada açıklamak isterim. Geniş anlamında kullandığımızda fiziği, gözlemlere ve kısmen deneylere dayanarak doğa olaylarındaki sebep sonuç bağının bir resmini ortaya çıkarmaya çalışan disiplin […]
Insanların başka insanlar tarafından köleleştirilmesi evrensel bir olguydu. Bu herhangi bir kültüre öznel olmadığı gibi belli bir paylaşılan sosyal değerler sisteminden de kaynaklanmıyordu. Dolayısıyla bu kitap İslami, Osmanlı, Arap, Ortadoğulu veya Akdenizli olsun, herhangi bir istisnacılık ile ilgili değildir. Çeşitli görünüşleriyle insan köleliği, bilinen hemen tüm tarihi toplum ve kültürlerde var olmuştur. Ahd-i Atik zamanlarından […]
Düzülke, imzasız olarak yayımlanalı yüz yıldan fazla bir zaman oldu. Ciddi, ağırbaşlı, Shakespeareci bir bilgin olan Edwin Abbott Abbott’un hem kendini hem de okurlarını eğlendirmek için yazdığı bu yapıt öyle engin bir hayal gücü sergiliyor, yabancı bir toplumu öyle Swiftvari taşlıyordu ki, o zamandan bu yana güncelliğinden hiçbir şey yitirmedi. Boyutların kavranma tarzına insanoğlunun bugüne […]
Dokuz yıl önce, 1994 baharında Şarkiyatçılık’a bir “Sonsöz” yazmıştım; kitapta kanaatimce ne söyleyip ne söylemediğimi netleştinneye çalıştığım bu yazıda, 1978’de Şarkiyatçılık’ın yayımlanmasından sonra başlayan birçok tartışmayı ele almakla kalmamış, “Şark”ın temsil edilme biçimlerini konu alan bir çalışmanın nasıl olup da yanlış temsil ve yanlış yorumlan çoğaJtmaya hizmet edebildiği üzerinde de duımuştum. Bugün aynı duruma irkilerek […]
1975-1975 iç savaşı sırasında Beyrut’a giden bir Fransız gazeteci, harab olmuş çarşıya bakıyor ve şunları yazıyordu: “Burası bir zamanlar …….. Chauteaubriand ve Nerval’in Sarkı’na benziyordu.” (1) Hakkı vardı, özelikle bir Avrupa’lı olarak, öyle ya, Doğu neredeyse bir Avrupa icadı idi ve eski çağlardan beri insanlarda hülyalar uyandıran-, garip izlenimler yaratan, kendine has yaratıkları ve manzaraları […]
FÎLİSTlN davasının yılmaz savunucusu; Batı medyasındaki ideolojik, çarpık, “ötekileştirilmiş” İslam tasavvurunun teşhircisi; Şark hakkında bilgi üretme gayretinin, Şark üzerinde iktidar kurma süreçleriyle ne denli iç içe geçtiğini gösteren, özcü Doğu-Batı karşıtlığı anlayışını yerle bir eden Şarkiyatçılık.’m yazarı; kanonlaşmış Batılı yazarlarca temsil edilen “kültürü” o “kaba”, aşın dünyevi “emperyalizm” kavramıyla irtibatlandırmakta inat eden pervasız eleştirmen ve […]