Osman Evcan, Can Başkent – Vegan Tutsak

İki yılı aşkın süre önce, 2011 yılı sonlarında, Gün Zileli bana Osman Evcan’ın yazdığı bir mektubu iletti. Osman’ı anımsıyordum. Ankara’da yaşadığım yıllarda kendisiyle yazışıyordum. Osman o dönemde Sincan F Tipi’ndeydi. Ben de Ankara’daki grubumuzda bu işlerle uğraşıyordum. Osman’dan gelen mektup Kırıkkale F Tipi Cezaevi’nden gelmişti. Osman vegandı ve cezaevi yönetimi Osman’a vegan yemek vermiyordu. Bu, kibarca yazmak gerekirse, bariz bir insan hakları ihlali, kabaca yazmak gerekirse, faşizan bir dengesizliğin ağza alınmayacak kadar aşağılık bir ibaresiydi. Mektubu okurken donakaldığımı anımsıyorum. Sessiz kalmadık. Çok uzaklardan, “Osman Evcan’a Vegan Yemek” kampanyasını başlattık. Bir websitesi / blog kurduk, imza kampanyası da ardından geldi: http://osmanayemek.tumblr.com. İstanbul’da, bu işlere bilhassa ilgi göstereceğini bildiğim arkadaşlarla organize olduk ve kampanyayı büyüttük ilerlettik.


Yeryüzüne Özgürlük Derneği de canla başla çalıştı ve nihayetinde, çok da fazla zaman geçmeden, Osman’a vegan yemek verilmeye başlandı. Bununla da yetinilmedi, bir kararname yayınlandı, vegan ve vejetaryen sözcükleri Türk hukuk literatürüne girdi ve mahkumlara diyetlerine uygun yemek verilmesi yasal zorunluluk oldu. Türkiye gibi son derece dengesiz bir politik iklimde, veganizm ve tutsak hakları adına, bangır bangır bir zafer elde ettik. İşin ilginci, bu öyle çok zor bir kampanya da değildi. İvedi olarak ilk adımımız bir imza kampanyası başlatmaktı. Bir tesiri olacağından değil de kamuoyu belki yaratabiliriz diye düşünmüştük. Yarattık da. Anaakım gazetelerde yer aldık, Osman’ın ailesiyle röportajlar yapıldı. Bilhassa BiaNet’te meseleyle ilgili makalelerimiz yayınlandı. Hatta, yıllar sonrasında, 2013 kurban bayramında CNN Türk’te, Zülal Kalkandelen’in de katıldığı bir programda, o günlerden ve kampanyadan söz edildi. Kampanyamız, kısa sürede kısmen bilinir hale gelmişti. İmzalar da çağlayarak geliyordu. O esnada Osman açlık grevine başladı. Basının ve bizlerin ilgisi, mektup ve kart atan birçok destekçinin politik baskısı sayesinde hapishane yönetimi anlaşılan tedirgin olmuştu. Bu, kısa vadede Osman’a kötü muamele olarak döndü.

Aynı zamanda bizler, birçok şikayet dilekçesi yolladık. Aldığımız yanıtlar hep bir ağızdan, kötü muamele olmadığını, Osman’a istediği gibi yemek verildiğini söylüyordu. İnatla şikayetlere mektuplara devam ettik. Bir yandan da, imza kampanyasının politik bir kazanımı olacağını düşünmüyorduk. O sırada İstanbul’da ve diğer kentteki arkadaşlar küçük küçük de olsa protestolar düzenlemeye başlattılar. Food not Bombs’tan apardığım havuç tutan yumrukla sembolleşen bir kampanyaya dönüştü iş. Bunun yanında, gazetelerde yer almaya devam ettik (Bu haberlerin bazılarını, bu kitabın sonundaki Ek’te okuyabilirsiniz.). O esnada, detaylarını tam olarak bilmiyorum, İstanbul’daki Yeryüzüne Özgürlük Derneği’ndeki arkadaşlar, bu meselelere duyarlı bir milletvekiliyle, CHP İstanbul milletvekili Melda Onur ile irtibata geçmişlerdi. Melda Onur, ekim (2011) ayının ortalarında Osman’ı cezaevinde ziyaret etti. Aynı dönemde Melda Onur Adalet Bakanı’na yazılı soru önergesi verdi. Bu adımlar, bu cesur ve kararlı adımlar, bizi epey şaşırttı aslında. Bu sevinç sürerken, Melda Onur mecliste bu süreci değiştirmek için girişimlerde bulundu. Melda Onur’un parlamentodaki çabaları sayesinde, 28 Mart 2012 tarihinde Resmi Gazete’de “Hükümlü ve Tutuklular ile Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” yayınlandı. Aynen alıntılayalım: MADDE 9 – Hasta hükümlü ve tutukluya, diyetisyen veya hekimlerin belirleyeceği besinler verilir.

I ̇nancı gereği veya vegan, vejeteryan türü özel bir beslenme şekline sahip hükümlü ve tutukluların talepleri, iaşe miktarı ile sınırlı kalmak üzere karşılanır. Eğitim merkezlerinde de bu uygulama yapılır. Bu kitap, Osman’la yaptığımız bir nehir söyleşiden oluşmaktadır. Bu söyleşiyi, elbette, mektupla yaptık. Her sayfasında “görülmüştür” damgası olan, yaklaşık 1.5 sene süren bir söyleşi oldu. Haliyle, metinde, söyleşinin mektupla yapılmasından kaynaklanan anlatım ve akış sorunlarını göreceksiniz. Aynı zamanda, gramer ve imlada da, eğer vahim anlam kaymalarına yol açmıyorsa, bir düzeltme yapmadık. Bunun, kitabın gerçekçiliğini arttırdığını düşündük. Ayrıca kitabın sonundaki eklerde, kampanya üzerine yayınlanan kimi yazılar ve haberlere yer verdik. Kimi hukuki belgeyi de yine aynı şekilde kitabın sonuna ekledik. Önce seni tanıyarak başlayalım, derim. Çocukluğunu bize biraz anlatır mısın? Nerede ve nasıl bir aile içinde büyüdün? Çocukluk yıllarım Samsun’da deniz kenarında kurulmuş olan bir mahallede geçti. Bulunduğumuz mahalle, yoksul, işçi, emekçi, insanların oluşturmuş olduğu bir sosyal konuma sahipti. Bulunduğumuz semtin diğer bir özelliği ise deniz kenarında olması nedeniyle, balıkçı tekneleriyle balık avlayarak sürdürmeye çalışan epeyce kalabalık aile topluluklarının olması.

Bu aileler, küçük tekneleri ve küçük çapta balıkçı ağlarıyla balık avlayarak yaşamlarını sürdürmeye çalışıyorlardı. Hemen her gün düzenli olarak Karadeniz’in kara sularına küçük tekneleriyle açılırlar, balık avlamaya çalışırlardı. Tutmuş oldukları balıkları ise balık haline götürüp satarlardı. Satmış oldukları balıkların geliriyle aile yaşamlarını sürdürürlerdi. Karadeniz’in kıyısında, kentin dışında küçük bir bölgede kurulan mahallemizin sosyal yapısı böyle olmakla birlikte, sosyal ilişkileri paylaşıma, yardımlaşmaya dayanıyordu. Anımsamış olduğum kadarıyla komşu aileler, pişirmiş oldukları yemek vb şeyleri birbirlerine ikram ederlerdi, paylaşırlardı. Mahalle halkının birbirleriyle olan ilişkileri sıcak, sevecen, dostça ve yardımlaşma içerisindeydi. Balıkçı tekneleri eğer fazla balık avlamışlarsa, fazla olan kısmını mahalle halkına karşılıksız olarak dağıtır, paylaştırırlardı. Bahsetmiş olduğum yıllar, 1967-1968 yıllarıdır. Kapitalist ekonominin henüz büyük ölçekte gelişmediği ve yaygınlık kazanmadığı yıllardı. Kapitalist üretim-tüketim kültürünün ve ilişkilerinin insanları çıkarcı temelde ayrıştıran, yalıtan, bencilleştiren bir döneme henüz erişilmediği yıllar olarak değerlendirmek istiyorum çocukluk yıllarımı. Bugünden o yıllara ve insan ilişkilerine bakmış olduğumda, bir çocuk bir çocuk olarak anımsadıklarım ve belleğimde kalan şeyler bunlardır… Mahallemizin Karadeniz’in kıyısında, kentin dışında kurulmuş olması ve denizle iç içeliği doğal yaşam açısından insanı olumlu etkilemektedir. Denizin masmavi görüntüsü ile gökyüzünün maviliği sanki iç içe geçmiş gibi olurdu. Yaz aylarında denize girip yüzmek, sımsıcak kuma uzanmak, güneşlenmek, tekneyle gezmek, martıların uçuşunu gözlemlemek, kumsalda oynamak… Tüm bunlar çocukluk yaşamımın bir bölümünü kapsıyor. Denizin varlığı çocukluk yaşamımın kendisidir, diyebilirim.

Bu doğal ortam ve yaşam, çocukluk dönemimden başlayarak ruhsal, duygusal, düşünsel, yaşama biçimi olarak sonraki yıllarımı şekillendiren, biçimlendiren önemli bir olgusal durum-veri olarak ele alıp değerlendirebiliriz.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir