Andy Glynne – Belgeseller nasıl yapılır, nasıl dağıtılır

Bu kitab1 c;:ald1ysamz ya da satm veya odtinc;: ald1ysamz, ya da yagmurlu sefil bir Pazar ogleden sonrasmda bir kitapc;:1da oLurup sayfalannda geziniyorsamz, muhtemelen belgesel c;:ekmeye ilgi duyuyorsunuz. Belki de zaten film c;:ekiyorsunuz da yeni teknikler, yakla�amlar ve ipuc;:lan ogrenmek istiyorsunuz. Belki de hie;: belgesel film c;:ekmediniz ve ba�lamak ic;:in iyi bir yer anyorsunuz. Ya da belki de belgeselci olup olmad1gm1z hakkmda emin degilsiniz ama daha fazla �ey ogrenmek istediginizi c;:ok iyi biliyorsunuz. Bunlardan hangisi olursamz olun, hu kitabm sizin ic;:in c;:ok k1ymetli bir arac;: olmasm1 ve beigeseller ile onlann nas1l c;:ekildigine clair fikrinizi geli�tirmesini umuyorum. ‘Belgesel’ sozctigti pek c;:ok film ttirtine kar�1hk gelebilir. Basil Wright ve Harry Watts’m Night Mail’ i gibi en eski klasiklerden, Super Size Me (Si�ir Beni) gibi en yeni belgesellere kaJar bu SOZCtik, bu filmleri c;:eken insan say1s1 kadar farkh ttirti ic;:inde banndmr. Gtintimtizde, tarihi ve doga belgesellerinde 14 Belgeseller kullamlan ozel grafiklerle birlikte kurmaca ve gen;;ek arasmdaki aynm onemli ol�i.ide silikle�ti. Reality T elevizyonculuk ile Factual Entertainment’in diger bi�imleri bu tamm1 daha da geni�letti. Belgeselcilerin, belirli bir hikaye anlatma ve mesaj verme di.irti.isi.iyle yamp tutu�an kendine ozgi.i bir grup oldugu soylenebilir.


Belgesel film �ekmek hem fiziksel hem de duygusal olarak son derece zahmeth bir i�tir. Para kazanmamn ku�kusuz daha kolay, daha az tehlikeli yollan var. Ama bu i�i yapmaya deger ktlan bir�ok odi.ili.i de var. Bir defa, belgeselciler olarak bi.iyi.ileyici, bugi.ine dek bilinmeyen konu alanlanna kaptlrmaya ba�lanz kendimizi. i�inde bulundugum belgesellerden erkeklerin hormonlan, kadmlann cezaevlerindeki ya­ �amlan, Ortadogu’daki misyonerler ve Bau Afrika’da ya�anan ama kayltlara ge�irilmeyen sava�lar hakkmda �ok �ey ogrendim. lkincisi, degi�imi tetiklemek ya da bir ti.ir fark yaratma hrsat1 ele ge<;irmi� oluyoruz. Belgesel Yaptmctlan Toplulugu tarafmdan yi.iri.iti.

ilen bir ankete gore belgeselcilerin yi.izde 80’inden fazlas1, evrensel, ulusal, cemaat ve bireysel di.izeyde ‘fark yaratmak’ i<;in film c;;ekiyor. Degi�imi yaratm1� ya da ona katktda bulunmu� say1s1z film var. (Bkz. gelecek boli.im) U<;i.inci.i olarak insanlan gozlemlemeye ba�lanz. Bizler, di.inyanm dart bir ko�esinden gelen, her biri birbirinden farkh bir dolu insanla tam�an modern c;;ag etnograflanytz. Bi.iyi.ileyici bazen de esin kaynag1 olan bu insanlar, e�siz ve son derece ilginc;; hikayeler anlatmamtza yardtm ederler. insanlan belgesel yapmaya iten daha birc;;ok neden olabilir ama benim i<;in birincil olam ogrenmek.

Ba�ka insanlar, ki.ilti.irler ve kavramlar ogreniyorum, ogrendigim bu bilgileri ya da bak1� ac;;tlanm da filmier yaparak ba�ka insanlarla payla�ma hrsat1 buluyorum. En onemlisi ise kendim hakkmda �ok �ey ogreniyorum. ic;;inde bulundugum her film, beni degi�tirdi, bana bir �eyler katu ve gerc;;ekte kim oldugum i.izerine di.i�i.in- Andy Glynnc 15 memi sagladt. Belgesel �;ekmek i�;in ‘daha iyi bir zaman’ diye bir �ey yoktur. Ge�;en birka�; yllda bu alanda bir ti.ir ronesans ya�andt. Televizyonlar ve radyolar, ‘belgesel’ ba�hgt altmda yi.izlerce filmle dolup ta�tl. Ostelik arttk elimizin altmda daha ucuz bir teknoloji var, yani teorik olarak herkes kendi belgesel filmini �;ekebilir ve kurgusunu yapabilir. Geni� bant internet, VoD televizyon sistemleri (TV on demand) ve yeni nesil cep telefonlan ile �;ah�malanm1Zl yayma olanaklanmtz htzla degi�iyor.

Bu kitap, belgeselciligin sanaum ve zanaaum anlanyor. Ancak daha da onemlisi, bu zanaatm gi.ini.imi.iz endi.istrisinde nastl i�ledigini tartt�tyor. Ornegin, 35 mm �;ekme tekniginden ya da sekiz ki�ilik bir ekiple �;ah�maktan bahsetmek son derece anlams1z zira bunlann ger�;ek di.inyada artlk yeri yok. Anlatttgimlz hikayelerin ti.irleri ve onlan anlat1� bi�;imlerimiz gi.ini.imi.iz piyasasmdan onemli olc;i.ide etkileniyor. Ve eger filmlerimizi c;ekmek kadar dagnmak da istiyorsak, bu pazan <;ok iyi anlamak bu i�in olmazsa olmaz1.

Kitapta s1k stk ‘bagtmsiz belgeselci’ terimini kulland1m; samnm bunu biraz a<;mahytm. Bu kitab1 okuyan pek c;ogunuz ‘kariyer’inin ba�mda olacak, tabii bunu bir ‘kariyer’ olarak gortiyorsamz. Filminizi bir yaym kurulu�unun bi.inyesindeki bir ekibin i<;inde degil bagtmstz olarak �;ekeceksiniz. Bazen ki.i�;i.ik bir Indy’ye (bagimsiz prodi.iksiyon �irketi) bagh c;ah�acaksm1z ya da bir ba�mtza olacaks1mz. Ostelik genellikle ‘elinden her i� gelir’ �eklinde �;ah�ugm1Zl goreceksiniz, yani yaptmct da siz olacaksmtz, yonetmen de, kameraman da, hatta ses ve kurguyla bile siz ilgileneceksiniz. Bu nedenle, masraflanmz1 dti�i.ik tutmah, esnek <;ah�mah ve becerilerinizi mi.imki.in oldugunca farkh alanlarda geli�tirmelisiniz. Kitabt, prodi.iksiyon stirecinin farkh a�amalanna gore boli.

imlere ay1rd1m. ‘Boli.im 1’ her �eyin ba�langlCt alan fikri ve bu fikrin somut bir tretmana nas1l doni.i�ti.iri.ilecegini ele ahyor. Daha soma ise belgesel bir film i�;in gerekli temel bile�en- 16 Belgest>lle•· ler ve finansman bulma yontemleri Ozerinde duruyorum. ‘Boh”im 2’de filmi r,:ekme sureci aynnuh bir,:imde i�leniyor: ihtiyar,: duyulan ekipmanlar, nas1l kullamlacaklan, belgeselci olmak ic;;in gerekli birtaklm beceriler; mulakat teknikleri, prodi.iksiyon yonetimi, hikaye anlatma teknikleri vs. ‘Bolum 3’ post prodi.iksiyon ve bitmi� yap1mm nas1l dagltllacagma (televizyon, sinemalar, festivaller, DVD veya internet) ar,:1khk getiriyor. ‘Bolum 4’ belgesel yonetmenlerini ilgilendiren baz1 etik meseleleri tarn�Iyor. ‘Bolum S’te, faydah bulacagmm sandigim kitaplar, internet siteleri, kurulu�lar ve belgesel filmlerin aynntih olarak anlauld1gl kaynaklar sualamyor. ‘Bolum 6’ onemli belgeselcilerle, ozellikle belirli bir filmi nasll r,:ektikleri uzerine mulakatlar ir,:eriyor. Tum bunlan bir araya toplaym, arnk sokaga <;1kmak ve gi�e yapacak bir belgesel r,:ekmek ir,:in ihtiyacmlz alan her �ey elinizin altmda.

Onemli bir noktaya daha dikkat r,:ekmek istiyorum. Bu kitabi s1rah bir bir,:imde okursamz -ki bu hence en dogrusu- kar­ �Ila�ugmiz bunca bilgi size biraz yogun ve bunaltlcl gelebilir. i�iniz zamanla kolayla�acak, bana guvenin. Bunu en iyi araba kullanma ornegiyle kavrayabilirsiniz. Arabaya ayak basmadan once bilinr;sizce oyle yetersizsinizdir ki ne kadar koti.i araba kulland1gmiz ve sahip olmadigmiz beceriler hakkmda en ufak fikriniz yoktur. Arabaya binmeye ba�lad1gmiZ ve ilk direksiyon dersinizi ald1gmiz andan itibaren bilinr;li yetersizliginizi tecrube edersiniz ve gerr,:ekte ne kadar da koti.i oldugunuzun farkma vanrs1mz. Aradan bir si.ire ger,:tikten soma bilinr;li olarak yeterli hale gelirsiniz; yani amk yapabileceklerinizin farkmdasimzdu; vites degi�tirmek, aynalan kontrol etmek ve debriyajl kullanmak. Tek sorun, c;;ok fazla dikkat kesilmek gerekmesidir, hatta bunun zihinsel olarak a�m yorucu oldugu soylenebilir. Ancak r,:ok yakm zamanda o bilinr;sizyeterlilik seviyesine ula�acaks1mz; bilirsiniz, iyi yap1lan i�ler r,:ogunlukla bilinr,:siz �ekilde yap1hr. Vitesli bir arabay1 neredeyse otoma- Andy Glynne 17 1ikmi� gibi kullanmz. Aym �ey film yapmak i�in de ge�erli, ne kadar �ok pratik yaparsamz, i�ler o kadar kolayla�Ir ve harcayacagmiz zihinsel gi.i� o kadar azahr.

Bu nedenle, li.itfen bu kilabi �ok, �ok, �ok fazla pratikle birlikte kullanmaya �ah�m.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir