Ayşe Kulin – Her Yerde Kan Var

Her daim adal.etl~ ;efkatli ve fazi/,etl~ gozii.mii.n nuru Adile Sultanzm, Ace/.ey/,e yazilmtj bu mektup elinize hif gefmeyebilir. Ben J’ine de ;anszmz denemek istedim. Aziz aslanzmz bu sabah ;ofak si:ikmeden tahttan indirdile1: Sarl!Jzn etrqfini geceden sarmlj olacaklar, beni sabah erken saatte yangzn var bahanesiy/,e uyandirdzlar. Vazfyeti penceremden di;arz baktt.gimda anladzm. Deniz tarqfinda Hii.nkar’zn bizzat ihya ettigi, gozbebegi donanmasz hzyanet ifinde, toplarzni sar0:Ja fevirmijt~ bahfe tarqfinda ise silahlz askerlerle ku;alllm.1-flUC. Yanzmzza hifbir ;ey almamzza izin vermeden, ite kaka sarO:Jdan fZkartzp, silahlarz bize dogrultulmu; askerlerin iinii.nden yii.rii.

terek rzhtzma • geti,·diler. Aslanzmz ;ehzadesi Yusuf Izzettin Efendi ile l!JTZ bir kayzga bindirdiler. Ben, kadzTl.l!jendil.er ve ikballerle, diger ;ehzade ve harem mensuplarz da ba.;ka kayzklarla yola ftktzk. Ne;erek gelinim benim kayt.gimdl!Jdi, birkar gii.nden beri rahatszzdi,· kayzga bindirilirken sarzndt.gi yii.n ;alini, araszna altzn saklamtjllr bahaTl.l!siyl.e, ii.zerinden fekip aldzlar. Once Sar0:Jburnu ‘na yana,;tik, sonra da jiddetli yagmura ragmen bir ;emsiye dahi fOk giiriilerek, yiTI.

I! itilip kakzlarak yO:)’a olarak Topkapz Sar0:Jz’na getirildi,k, harem dairesinin rutubetl~ soguk odalarzna kapatilduc. Ne;erek’cigim ;u anda jiltesiz bir dwanda ate;ten kendini bilmez halde yatmakta, siirekli iiksii.rmektedir ve 13 iize1·le1i111iz.de lzdla zslak giysilerin1izden bO§ka bir ;ey yoktu1: Ogi·e11di111 ki aslanzn11, a1ncasz 111 Selim Ha1z’1n ;elzit edildigi, odaya koymu;lar. Allah sonunu a111casznznkine benzetmesin di_)ie siirekli d11a etmekteyi1n. Hali111iz pe1i;and11: Bizi birbiri,nizle de gorii;tu1·1niiyo1·la1: Ki1n oldugumuzu 111111t11p lziirmette kusur ediyorlar. Az once bi1· las sog11111u1 fOrbayz dahi ka;1ks1z verdiler. Ha.•;tama foi·basznz ifiremedi111. Rica iizeri1ze bize bir talzta l,a},k getiren ki}inin 1ne111a1netine s1g,,narak, ondan ailei11e mektup yazzp lzq_J·atta oldugi111111zu bildi1·mek ve kuru fa1na;11· ile elbise getirt111ek ifin kale1n l,:ag,,t istedi,11. lazacagi1n ,nektubu size 11la}·t1racak 0!111-sa, ho! bahfi,; alacagi11a yemin etti1n. Bana inanzr da mektubu11111 size ula;t11-z1-sa, he1· za,nan ad1 gihi adil ve 1ner/1ametli Adi le Sultan’znz, ya!1,an1·1m bizi fU anda Valide 5’1,ltan makamzna oturmllf oldz,gunu ta/1111in ettigi,1n Jn:kefza ‘nzn insafin(l d1tfa1· eyle1ne;·i11. Bizleri bu feci durumdan ku1·tar11zak, ya;anahilir bi1· n1ekli.na sevk et1nek ii·in eliniz.den geleni J•apznzz, kurban oldugz,m sulta1111n.

i,”z·ey oglum .\fu1·at Efendi’miz iizerinde !1akk1nzz i·ardzr, sizi kzr1naz, s1/1l1at 1.•e afiyetine, .!ielametine lier za1nan duacz oldugum . 4dile Sulta1z’z1n, jmza: il1a11ete ugi·a1nlf biraderiniz. Llhdiilaziz Han’zn balztszz ve bifare validesi Pei·tei•nf>·al. 14 IL Mahmut Han’zn Kzzz, Tahttan jndirilen Abdulaziz Han’zn • Ablasz, Padi;ah flan Edi/en V. Murat Han’zn Halasz Adile Sultan’zn Tophane’deki Yalzsz (30 Mayzs 1876, saat 08:25) N amaz vakti ges:ti, kahvalti zamaru degil, benim namazdan sonra yatagima geri doniip uyumayi sevdigimi bildigi halde sabah1n bu saatinde odam1n perdelerini niye araliyor Giilfldan Kalfa? Hay1rd1r in~allah! Diin kulagima gelen haberler ashnda hayirlara vesile degildi, lakin hen bugiin Be~ikta~ Sarayi’na gidip bu soylentilerin dogrulugunu bizzat tespit edene kadar, duyduklar1ma inanmamayi tercih etmi~tim s:iinkii saray halkirun dedikoduya pek merakh oldugunu bilirim. Felaket haberi imal et111ede iizerlerine yoktur. ~u ya~1ma gelene kadar, bu kulaklar neler duydu, bu gozler neler • gordii. l~te bu yiizden kolayca kill yutmam hen! Giilfldan’1n halinde bir tuhafuk var! Beti benzi atm1~ sanki! Gogsiiniin iizerine mukaddes emanet gibi bast1.rd1g1 ~eyi bana uzat1yor ama nedense baki~lar1 hep yerde. ”Nedir o, mektup mu? Bana m1 gelmi~? Ver bakay1m … ” 15 Aldtm elinden neredeyse sala.narak uzattigi katlanm1~ kagidt. “Perdeyi iyice as:,” dedim, ”odaya 1~1k girsin.

” Dul kald1gimdan heri ko~eme s:ekilip sadece ~iirlerimle ha~1r ne~ir olmayip, dertlinin derdine derman, oksiiziin de ac1s1na merhem olmaya s:ah~t1gim i<;in s:ok name ahr1m boyle. Yardtm1ma ba~vuranlar bir sultana hitap etmekte olduklar1n1 bildikleri is:in, gayet itinayla sunarlar mektuplar1n1. Oysa bu elimde tutugum kim bilir hangi densizin mektubu ki, bir zarfa koyma nezaketini bile gostermemi~! Ba~ ucumdaki komodinin ilzerine b1rakt1m. ”Bir de Hamza Efendi’den bir tezkere gelmi~ti,” dedi Gi.ilfidan. ”Ba~ ucuma brrala.ver … Bakanm sonra.” Hamza beni1r1 hususi hafiyem. Y tllar once rahmetli kocam Mehmet Ali Pa§a yi.iziinden ba~lam1~t:J.m hafiye kullanmaya. <;apkin zevcimin goni.il maceralarllll hafiyelerim sayesinde takip etrni~, li.izumlu tedbirleri alm1~, ara srra da kocama, krrd1gi cevizlerin farkinda old~gumu belirten i~aretler brrakm1~t:J.m.

Mesela, mesire gezintilerinde arabas1ru yol kenanna s:ektirip, gelip ges:en gilzel kadtnlara laf atan Pa~a’ run onilnden, kiraladtgun landoyla tarunmayacak bir kiyafete biiriinilp, yi.iziimil yelpazemle gizleyip birkas:. kere ges:ince, Mehmet Ali Pa~a zamanin adetlerine uyarak, markah mendilini arabama at:J.vemli~ti. ~am konaga hayli ges: donen Pa~a, beni yatagimda uyurken b11lrrtu~tu ama sabah goz silziip b1yik burdugu harunun arabas1na att:J.gi markah mendil de kendi yast:J.guun ilzerinde katlanm1~ vaziyette duruyordu. Derin uykuda oldugumu sansm diye his: aralamam1~t1m gozlerimi, bu yi.izden mendili buldugunda yi.iziinde beliren ifadeyi 16 ve mendili ne yapt1gin1 goremedim. Ertesi sabah hen uyanmadan c;1ktp gitmi~ti konaktan. Mendili yan1na alm1~ olmalt, • yatag1n ic;inde yoktu. Ertcsi ak~am onemli i~i var bahanesiyle eve c;ok gee; gelecegi haberini yollatm1~t1. Sabah uyand1m ki, kendisi yatakta degildi ama benim mendili brrakt1gim yasngimn iizerinde, c;ar~a.firru tutturmak ic;in, kuyrugu yakut ve ziimriitlerle i~lenmi~ muhte~em tavusku~u bir bro~ duruyordu.

Padi~ah ktzlar1 veya ktz karde~leri bizler, babalar1m1z1n ya da erkek karde~lerimizin bizzat sec;tigi sad1k kullar1yla izdivaca mahkumduk. Kirriimiz zaman ic;inde severdik, kimimiz hie; alt- ~amazd1k kocalarim1za. Sevememek bo~anma sebebi olamazd1 da, ihanete vcya kotii mt1a1neleyc diic;ar oldugumuzda, he1nen bo~ayabilirdik kocalar1m1z1. Ara s1ra tersi de goriilse, ho~ dii~en damatlarin c;ogu zaman kayinpederlerinin de goziinden dii~iip, makamlar1n1 kaybetmeleri adettendi. Bu yiizden bizleri ho~ tutarlard1 kocalar1m1z. Benimki ise, beni ho~ tutard1 da, nefsini tutamaz idi. Ben, kad1nlara dii~kiinliigii iflah olmaz zevcimi ne Hiinkar pederime ne de Hiinkar karde~lerime asla ~ikayet ctmedim. Hie; ktyamad1m ona. Evet, c;apktnd1 ama gonill almas1n1, suc;unu bagi~latmas1n1 iyi bilirdi. Bir haziran giinii, Haydarpa~a sahras1nda, padi~ah kasr1n1n oniine kurulan muazzam c;adrrda tertip edilen miikellef diigii- • niimiiz yedi giin yedi gece siirmii~tii. Istanbul’da mukim kiillii sefir ve maslahatgiizar1n haremleriyle birlikte davet edildikleri giin, baloncu Komaski’nin uc;urdugu dev balonu tema~a edenler hayran kal1111~lard1. Bir hafta boyunca halk bu c;ayrrlarda yedi, ic;ti, sac;tlan paralar1 toplad1. Yedinci giin, Beylerbeyi Sahil Sarayi’ndan siislii sandala bindirilerek, denizde tertip edilen 17 alayla, Ne~atabad Sarayi’na gelin getirildim ve i~te o giiniin ~erefine de pek c;:ok riitbe ve ni~anlar dag1tildi, memlekette hafif suc;:lular affa ugrad1. Boyle giizel ba~layan izdivac1m1zda, iyi gunlerimiz kadar kotii gunlerimiz de oldu, birlikte ne actlar payla~t1k, ipek kizlar1m1z1, beyzade evlad1rmz1 verdik kara topraga, kanayan kalplerimizin figan1 en c;:ok ikimizi peri~an b1rakirken, birbirimizi yine en iyi biz teselli ettik. Kiz karde~lerimle anahklar1m hie;: anlayamad1lar beni defalarca aldatan kocam1 neden her seferinde bagi~ladig1m1.

Benim huyum degi~iktir diger sultanlardan. Saray han1mlar1run aras1ndan c;:ok ~air c;:ikar ama divaru olan yegane ki~i ben oldum; bir divan meydana getirmek sab1r, sebat ve ilham ister, c;:iinkii. Ayr1ca ad1m1n da Adile oldugunu unutmayahm. Ad1ma kaz1nm1~ kaderimdir, adil olmak.! Bu yiizden ~oyle dii~iiniirdiim hep; hiinkar babalar1m1z ve ~ehzade karde~lerimiz kar~1 cinsin letafetine kar~1 koyamay1p gozlerinin degdigi her dilberi arzu ederken, damatlardan bu mevzuda dirayet beklemek haks1zhk degil miydi? Yiice Rabbimin erkek kullar1 miisavi hislerle donanm1~ olarak fakir, zengin, sarayh, riitbeli ya da s1radan insanlar olarak bu diinyaya c;:1plak geliyor ve yine hepsi sadece bir kefen bezine sarilip gidiyorlarsa, yani Rabbimin kat1nda imtiyazs1z iseler, o halde nedendi bu tefrik? •• Ustelik, ~ehzade anneleri, sarayi ogullar1na sunulacak giizel kizlarla doldururlar ve o kizlar1 padi~ ya da ~ehzadelere gondermeden once, inci gibi i~lerler haremde. Kur’an hatmettirir, dini bilgilerle donatrr, okuma yazma, tarih, edebiyat, aritmetik, muhasebe, ~arki terenniim etmeyi, bir veya iki musiki aleti c;:almayi hatta raks ogretirler. Lisana kabiliyetli olanlara 18 Araps;a, Farss;a da ogretilir. Biiyiik amcam III. Selim Han’dan itibaren hareme girecek k.tzlar <;erkez ve Giircii giizellerinden tercih edilmeye, pederim Mahmut Han’dan itibaren Frans1zca ogrenmeye de ba~ladtlar. Oturup ayi, giyinmeyi, siislenmeyi, miinasip bir ~ekilde sohbetlere bt1I1t,ayi ta]i,11 etmek de cabas1! Etraflar1 bunca latif huriyle donanm1~ saray erkekleri s;apk.tn olmas1nlar da ne yaps1nlar?

.