Mehmet C. Oz – Vucudunu Kullanma Kilavuzu

İyi gelişmiş vücutlar, şampiyonluklar kazandırır (ve bol kazançlı sözleşmeler de tabii). Ünlü-lerin vücutları paparazzileri gizlice fendine çeker, gazetelerde yayınlanır ve gece geç saatlerde talk-show sunucularına malzeme olur. Reklamlar daha iyi vücutlar için vaatlerde bulunur (Bu devrim yaratan göbek deliği de kusurlu bedenler bile yeni bif popüler kültürün öncülüğünü yapmaktadır; Estetik cerrahi realite şovları. Endüstri dünyasının, güzel vücutların sadece hormonları değil, ekonomiyi de harekete geçirdiği gerçeğine dayanarak hareket ettiği şüphesiz. Hepimiz kıvrımları, açıları ve reytirigi artırma becerisi yüzünden vücutlara hayranlık duyarız. Ama belki de tenle ilgili takıntımız, tenin altında gizlenen miyle 100 kilo venftl). Ve şimdİ,îs6z- kâseler, şişkinlikler ve çukurk arın one- Kor oner mini gölgeliyor. Birçok kişi vücutla ilgili son derece yüzeysel görüşler geliştirdiğinden, şimdi geri çekilmek ve daha derinlemesine bakmak istiyoruz; sadece cerrahların, MR makinelerinin ve ara sıra tenyaların gördüğü şeylere: Vücudun içine! Neden mi? Çünkü vücudunuzun içinde olup bitenler, size görme, koşma, koklama, sahilde çılgınca sevişme, bebeğinizi besleme, Lego’dan dinozor yaratma, sörf yapma, cebir problemleri çözme, ayakkabınızı bağlama, şarkı söyleme ve her gün yaptığınız binlerce farklı şeyi yapma yetinizi kazandıran şeylerdir. Vücudunuz size hayat verir. Vücudunuz, hayatın kendisidir. Ama vücudunuzun birçok fonksiyonunu anlasanız bile, sistemin nasıl işlediğini tam olarak bilmeyebilirsiniz; daha da önemlisi, onu nasıl daha güçlü, daha sağlıklı ve daha genç kılacağınızı bilmiyor olabilirsiniz. Bunun bir nedeni, karmaşık tıbbi kavramların ve bilimsel terimlerin, otobandaki arabalar gibi beynimizde hızla dolaşması olabilir; raporlar, veriler ve tavsiyeler o kadar hızlı akmaktadır ki ne anlama geldikleri bir yana, onları fark etmekte bile zorlanıyor olabilirsiniz. Bu bilgi baskınının bir sonucu olarak, önemli bir sağlık bilgisine rastlamak, şehrin çöp yığını arasında bir mısır tanesi aramak kadar zordur. Sonrasında ise hangi bilgi parçacığını hayata geçirebileceğinize karar vermek için, daha fazla araştırma ve sabır gerekir ki bütün bunlar arasında onca zırva ve çöplük içinde yolunuzu bulmanız gerektiği konusundan söz etmeye bile gerek yoktur. Ama birkaç kılavuz bilgiye sahip olmanız, sağlığınız – ve hayatınız – açısından önemlidir.

Bu kitapla, biz bu rehber noktalan ortaya koyduk ve mısır tanelerini sizin için bulduk. Daha sağlıklı bir hayat sürebilmeniz için. Kendi vücudunuz üzerinde uzmanlık kazanabilmeniz için. Ama başlamadan önce, vücudunuzu bir ev gibi düşünmenizi istiyoruz; kendi eviniz gibi. Evler ve vücutlar arasındaki benzerlikleri düşünmeye başladığımızda, ikisi arasında çok büyük benzerlikler olduğunu gördük. Hem eviniz hem de vücudunuz son derece önemli ve değerli mülklerdir. İkisi de paha biçilemez kişisel varlıklara barınak sağlar. Üstelik ikisi de bütün gücünüzle inşa etmek ve geliştirmek istediğiniz yerlerdir. Sanırız konuyu anladınız. 2 * Sen: Vücudunu Kullanma Kılavuzu Ama benzerliği daha da incelersek – kitap boyunca yapacağımız şey bu – ilişkiyi daha da iyi kavrayacaksınız. Kemikleriniz, evinizin içsel yapısını destekleyen ve koruyan kirişlerdir; gözleriniz pencerelerdir: ciğerleriniz, havalandırma kanatlandır; beyniniz sigorta kutusudur; bağırsaklarınız lağım kanallandır; ağzınız, mutfağınızdır; kalbiniz, su deposudur; saçlannız çimenlerdir (bazılarımızın çimenlikleri diğerlerine oranla daha verimli); fazla kilolarınız, tavan arasına sakladığınız ve eşinizin kurtulmanız için sizi dürtüklediği tüm döküntülerdir. Alnınızda bir kapı numarası olmadığı ve iki katlı bir evin mayo içinde pek de şık görünmeyeceği dikkate alınmazsa, benzerliklerin son derece çarpıcı olduğu kolayca anlaşılabilir. Hatta o kadar çarpıcı ki evinizin sistemini anladığınızda, vücudunuzun sistemini de anlayabileceğinize inanıyoruz. Kitabımızın temeli tam olarak budur: Vücudunuzu tanımak, size onu değiştirme, koruma, dekore etme ve güçlendirme imkanı tanır. Her bölümde, vücudunuzun önemli organlannın anatomisini açıklayarak başlayacağız.

Bunu yaparken, sizi içeri çekecek ve organlarınızın tek başlanna ve birbirleriyle birlikte nasıl çalıştıklannt göstereceğiz. Bunu doktorlara has terimler kullanarak yapmayacağız ama size ilkokul mezunu gibi de davranmayacağız. Bilimi basite indirgemeyeceğiz; sadece basitçe anlatacağız. Sonra, size söz konusu organlarınızın daha iyi işlev görmesi için neler yapmanız gerektiğini anlatacağız; böylece hastalıkları engelleyebilecek, daha sağlıklı ve daha genç bir hayat sürdürebileceksiniz. Size hastalıklann nasıl başladığını, vücudunuzu nasıl etkilediğini, sadece yaşamınızı değil, aynı zamanda yaşamınızın kalitesini de tehdit eden sorunlara ve etkenlere karşı kendinizi nasıl koruyacağınızı, nasıl önlem alacağınızı göstereceğiz. Ev metaforuna geri dönersek, vücudunuzla ilgili temel koruma ve onanm işlemlerini, tıpkı evinizdekiler gibi düşünmenizi istiyoruz. Borulannızda küçük bir tıkanıklık varsa, tesisatçı çağırmazsınız. Lavabo pompasını kullanır, tuvalet kapağını kaldınr, sorunu kendiniz çözmeye çalışırsınız. Mutfakta bir sinek gördüğünüzde, böcek imha ekibine haber vermezsiniz. Bir ampul patladığında, değiştirmesi için elektrikçiyi çağırmazsınız. Evinizin yeniliğini koruması konusunda kendinize güvenirsiniz; çünkü sorunlan önlemenin ve küçük sorunlaVücudunuz, Eviniz: Süper Sağlık * 3 nn evinizin bütün olarak elden geçirilmesine yol açacak kadar büyümeden önce çözülmesinin daha ucuz ve etkili olduğunu bilirsiniz. Son olarak, temel vücut bakımını iyi şekilde bilerek, kendi vücudunuzla rahat etmenizi istiyoruz; böylece çok fazla gözyaşına ve yorgunluğa neden olan şeylerden kaçınabilir, vücudunuzu uzun vadede koruyacak önlemleri alabilirsiniz. Bunu yapmak için, neden damarlarınızın tıkandığını, anahtarları nereye koyduğunuzu neden hatırlayamadığınızı, cinsel yaşamınızı nasıl daha tatmin edici hale getirebileceğinizi, kalbinizi ve kemiklerinizi nasıl çalıştırabileceğinizi, bağışıklık sisteminizin neden bazı hastalıklarla mücadele edebilirken diğerleriyle edemediğini gösterecek, bağırsaklarınızın içinde sizi bir turistik geziye çıkararak, orada neler döndüğünü anlamanızı sağlayacağız. Sistemin nasıl işlediğini ve nasıl daha iyi işleyebileceğini görmeniz için, bütün vücudunuzu dolaşacağız. Bu kitabı okurken, çok şey öğrenmenizi, biraz gülmenizi ve sağlığınız üzerinde tam kontrolü ele almak için hayatınızda yapabileceğiniz değişiklikleri görmenizi umuyoruz.

Başlamadan önce, Siz: Kullanım Kılavuzunuz’un önemli prensipleri ve hedefleri hakkında biraz daha bilgi sahibi olmanız gerektiğini düşünüyoruz. Vücudunuzun içinde yapacağımız bu yolculuk sırasında, size aktarmak istediğimiz sağlıkla – süper sağlıkla – ilgili en önemli şeyleri burada vurgulamak istiyoruz. Sağlık Kaderinizi SİZ Kontrol Edersiniz Bu dünyada doktorlar olmasaydı, muhtemelen dörtlü baypas ameliyatı, lazerle göz ameliyatı ya da okunması zor el yazılan gibi şeyler de olmayacaktı. Ama organize tıbbın sunduğu tüm harika şeylere rağmen – son derece ileri tedavi tekniklerinden bir gün çözümü olmayan hastalıkların tedavilerinin bulunmasına kadar – bu kitap organize tıpla ilgili değil. Bu kitap, tedavilerle ilgili bir rehber, bir okul kitabı ya da ansiklopedi de değil. Bu kitabı, hastalıkları 4 * Sen: Vücudunu Kullanma Kılavuzu önlemek için bir kılavuz olarak düşünün. Yaşlanmanın etkilerini engellemek için kullanacağınız, sizi gerçek yaşınızdan daha genç kılacak, hissettirecek ve gösterecek bir kılavuz. Sizi kalp krizlerinden koruyamayacaklarını, öğle saatinde koşuya çıkarken burnunuzun üzerine güneşlik koyamayacaklannı ya da boğazınızdan içeri girmeden önce elinizdeki üçüncü paket çikolatayı alamayacaklarını ilk söyleyenler, doktorların kendisi olacaktır. Ama bunların hepsini SİZ yapabilirsiniz. Sağlık kaderinizi kontrol edebilirsiniz. Lance Armstrong’un nasıl yaptığına bir bakın. Şampiyon bisikletçinin 1996 yılında girdiği testler, ciğerlerinde ve beyninde ileri derecede kanser bulunduğunu tespit etmişti. Hayatta kalma olasılığı yüzde 50 olan Armstrong, ciddi ameliyatlar geçirmek ve son derece yıpratıcı bir kemoterapi tedavisine girmek zorunda kaldı. Bütün bunlardan sonra Armstrong zayıf düşmüştü; ama kararlıydı. Tıbbi tedavilerle birlikte, Armstrong’un kendi irade gücü ve etrafındaki insanların desteği, kansere meydan okumasını, savaşmasını ve hastalığını yenmesini, altı kez Tour de France şampiyonu olmasını ve en önemlisi, milyonlarca insana esin kaynağı oluşturmasını, onlan teşvik etmesini sağladı.

Armstrong’dan öğrendiğimiz birçok büyük dersten biri. başınıza gelen bazı şeyleri kontrol edemeseniz bile (ne kadar sağlıklı olursanız olun), kontrol edebileceğiniz bazı şeyler olduğudur: Tutumunuz, kararlılığınız ve – bu kitabın temel noktası – sağlığınızı kendi ellerinize almak ve vücudunuzla ilgili olabildiğince fazla bilgiye sahip olmak konusundaki istekliliğiniz. Şimdi, size bir kutu neşter satın almanızı ve kolunuzdaki şüpheli görünen lekelerin hepsini ayıklamanızı ya da çocuklar uyuduktan sonra kendinize ko-lonoskopi yapmanızı önermiyoruz (bunu biz bile yapmıyoruz). Hepimizin doktora ihtiyacı var. Ama asıl nokta şu ki kendi sağlık kaderinizi kontrol etme gücüne sahipsiniz; bu güç sizin elinizde, başka birinin değil. Bu kitapta, kendinizi daha sağlıklı kılmak için düzinelerce tavsiyede bulunacağız; ama görüşümüzü kanıtlamak için, kişisel kontrolü tek noktaya odaklamak istiyoruz: Hayatınızda sadece beş konuda – sadece beş – yeniden düzenleme yaparsanız, ömrünüzün uzunluğu ve sağlık durumunuz üzerinde Vücudunuz, Eviniz: Süper Sağlık * 5 belirgin bir değişim gerçekleştirirsiniz. Bunlar: Tansiyonunuzu kontrol etmek; sigaradan uzak durmak; günde otuz dakika egzersiz yapmak; stresle başa çıkmak; sağlıklı ve lezzetli bir diyet izlemek. Bu sonuncusu, kitabımızın önemli bir bölümünü oluşturuyor: Bu bölümün sonlarına doğru ve 12. Bölüm’ün tamamında inceleyeceğimiz Kullanım Kılavuzu Diyeti. Bu beş konuya dikkat eder ve başarılı olursanız, önünüzdeki on yıl boyunca yaşıtlarınızın yakalanabileceği herhangi bir hastalığa ya da ölüme sizin yakalanma riskiniz yüzde 10’a iner. Bu konuda kesinlikle bahse girebiliriz. Yaşınıza SİZ Karar Verebilirsiniz Saatlere ya da takvimlere baksanız bile, zaman asla durmuyor. Her gün aynı hızda akmaya devam ediyor; dakika dakika, saniye saniye. Herkes her yıl doğum günlerinde aym derecede yaşlanır; bu sizin takvimsel yaşınızdır. Ama vücudunuzla yaptıklarınıza ve içine soktuklarınızla bağlantılı olarak yaptığınız yaşam tarzı seçimleri, bu akışın hızlanmasını ya da yavaşlamasını sağlayabilir.

Örneğin, elli yaşında bir insan ciğerlerini nikotinle dolduruyorsa ve yemek tabaklarında sosisleri ve ciğerleri üst üste diziyorsa, muhtemelen yarattığı yıkım yüzünden altmış beş yaşında birinin vücuduna sahip olabilir; aynı şekilde, beslenmesine dikkat eden, toksinlerden uzak duran ve her gün düzenli olarak sağlıklı fiziksel faaliyet sürdüren elli yaşında bir insan, otuz yaşında birinin sağlığına ve vücuduna sahip olabilir. Bu kitap boyunca, belli yaşamsal seçimlerinizin sağlığınız üzerindeki Gerçek Yaş etkilerini inceleyeceğiz. Bu, Gerçek Yaş kavramının temelidir. Bazılarınız bu konuya aşina olabilirsiniz; olmayanlar için şöyle söyleyelim: Bu, yaptığınız seçimlerin sizi ne kadar gençleştir-diğini ya da ne kadar hızlı yaşlandırdığını gösteren bir sistemdir. Sahip olduğunuz gücü görebilmeniz için, şunu bir düşünün: Ne kadar iyi ve ne kadar uzun yaşayacağınız, yüzde 70 size bağlıdır. Eilî yaşına geldiğinizde, yaşam tarzınız yaşlanma şeklinizi yüzde 80 etkiler. Yüzdenin geri kalanı, genetik kalıtımınıza bağlıdır. 6 * Sen: Vücudunu Kullanma Kılavuzu Elbette ki yaşlanmayı durduramayız. Bunun nedeni, oksidasyon veya vücudunuz içinde olup biten diğer şeyler nedeniyle vücutlarımızın sürekli olarak yıpranmasıdır. Evinizin temellerinin ya da kolonlarının paslanmasına benzeyen oksidasyon, vücudunuzun düzgün şekilde çalışmasının bir yan etkisi olarak önemli ve doğal bir süreçtir. Ama çok fazla oksidasyon olduğunda, vücudunuzun yaşlanma – ya da paslanma – oranı ve hızı yükselir. Bizim için sağlıklı olan yiyeceklerin çoğunun antioksidan olmasının nedeni budur; bu yiyecekler, oksidasyon sürecini yavaşlatır. Sağlığınıza yararlı olmalarının bu yiyeceklerin antioksidan özelliklerinden kaynaklanıp kaynaklanmadığını bilmiyoruz ama yaşa bağlı hastalıklarda kontrol edebileceğiniz üç temel etken olduğunu biliyoruz; onları kontrol ederek, yaşlanma sürecini yavaşlatabilirsiniz. Tamamen bilimsel bir açıdan yaklaşırsak, yaşlanmaya neyin yol açtığını tam olarak bilmiyoruz ama yüz yaşından önce bizi yaşlı hissettirenin ne olduğunu biliyoruz: Yaşa bağlı hastalıklar. Dolayısıyla, bu yaşa bağlı hastalıklara yol açan etkenleri yüzde 80 ortadan kaldırmak için yapmanız gerekenleri size söyleyebiliriz.

Bunlar:

.