Murat Hazar – Sosyal Medya Bağımlılığı, Bir Alan Çalışması

36 yaşındaki JasonValdez Amerikan polisinin yakından tanıdığı bir suçludur. Mahkeme kayıtları Valdez’in daha önceleri de tehlikeli ateşli silah kullanmak, uyuşturucu kullanmak ve çocukların önünde aile içi şiddet olaylarına karıştığını göstermektedir. Huffingtonpost’un haberine göre (http://www.huffingtonpost.com/ 2011/06/22/jason-valdez-utah-man-facebook-swat_n_882327.html) olay günü Valdez, Veronica adındaki bir otel görevlisini rehin alarak SWAT (Özel Silahlar ve Taktikler Birimi) birlikleriyle çatışmaya girer. Buraya kadar her şey normaldir. Dünyanın hemen her ülkesinde sıklıkla görülen bir vakadır. Valdez’in polisle 16 saat çatışırken, aynı zamanda da Facebook’unu güncellemesi ve bu sosyal medyada sohbet ederek, takipçilerinden polislerin durumlarıyla ilgili bilgileri alması, bazılarını listesine eklemesi bu olayı konumuz için önemli kılmaktadır. Kesin olarak açık olmamakla birlikte departman sözcüsü şüphelilerin internet ve diğer kaynaklardan rutin olarak yazışmalarını izlediklerini bunun Valdez’e de uygulandığını söylemiştir. Valdez ise, SWAT timleriyle çatışırken geçen sürede 6 kere mesajlaşmış, listesine en az bir düzine kişiyi eklemiş ve 100 kadar yorum almıştır. Akşam 11.23 sıralarında bir arkadaşına gönderdiği ilk mesajında, “şimdi direniyorum…kötü bir durum ama herşeye hazırım” dediği görülmektedir. Gece 02.04’te kendisinin ve rehinesinin iki fotoğrafını gönderir.

Fotoğrafın altına rehinenin sevimli, çekici olduğunu yazar. 03.48’de bir arkadaşının, dışarıdaki SWAT polislerinden birinin çalılıkların içinde saklandığını kendisine iletmesi üzerine ona teşekkür eder. Valdez’in ailesinden ve arkadaşlarından aldığı çok sayıdaki yorumlar içinde desteklerini sunanlar olduğu gibi onu doğru yola tercih etmesi konusunda mesajlara da rastlanmıştır. Olay Valdez’in sabah saatlerinde polisin baskın yapması sonucunda kendini yaralamasıyla son bulur. Sosyal medya konusunda ilgi çekici olaylar sadece bu kadarla kalmamakta, Mısır’da Gamal İbrahim isimli bir babanın yeni doğan kızına, devrimde oynadığı rolaithafta bulunarakfacebook adını koyması (http://www.guardian.co.uk/ commentisfree/2011/feb/21/facebook-baby-egyptian), İsrail’de ise LiorandVardit Adler’in çocuklarına facebook’un “Like” seçeneğini isim olarak vermeleri Sosyal Medya Bağımlılığı-Bir alan çalışması 153 İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi (http://news.cnet.com/like-no-kidding-baby-named-after-facebook-like/8301- 17938_105-20063397-1.html) gibi birçok durumla karşılaşmamız artık şaşırtıcı olmamaktadır. Sosyal medya günümüzde en önemli iletişim araçlarından birisi olma yolunda hızla ilerleyen internetin en gözde uygulamaları arasında yer almaktadır. İnternetin kullanılma sıklığı artarken, bu sıklık içinde de sosyal medyaya girilme oranı yükselmektedir. Yakın bir gelecekte neredeyse internet kullanımının çok önemli bir kısmının sosyal medya tarafından sağlanacağı düşünülmektedir.

Sosyal medya uygulamaları artık sadece iletişimi sağlamamakta, oyun, bilgi edinme, arama yapma gibi birçok konuyu da kullanarak, bireylerin hemen her ihtiyacını sağlama niyeti içindedirler. Böylece aradığı hemen her şeyi sosyal medyada bulan kişilerin başka bir araca ihtiyaçları olmayacaktır. 1. Sosyal Medya Sosyal medya toplum yaşamımızın hızla ayrılmaz bir parçası haline gelmektedir. Bireylerin öncelikli olarak facebook olmak üzere çeşitli sosyal medya uygulamalarını kullandıklarına, bunlarla neşelendiklerine, üzüldüklerine hatta Arap Baharı’nda olduğu gibi sistemleri değiştirebilecek eylemlere geçtiklerine şahit olmaktayız. İnsanların kolaylıkla sıkılacakları, birbirleriyle internet kanalıyla etkileşimin modasının geçeceği, insanların hazır şeyleri sevdikleri düşünceleriyle başlarda çok fazla önemsenmeyen sosyal medyanın artık kendisini idare edecek kadar bilgisayar kullanmayı bilen hemen her yaştan kişinin temel ilgi alanları içinde yer aldığı görülmektedir. Bireylerin sosyal medya kullanımı kişiden kişiye göre değişmektedir. Sosyal medya araçlarından hepimizin beklentileri değişik olmakta, farklı farklı kullanımlar farklı farklı doyumlara neden olabilmektedir. Bireylerarası farklılıklar bazen de bireyin o an içinde bulunduğu yoksunlukla ilgili olabilmektedir. Bu yoksunluk tamamlanınca, bireysel olarak önceliği tanımlanan diğer yoksunluklar devreye girebilmektedir. Sosyal medya bazıları için sosyalleşmeden kaçtığı, kendi kendine yalnız kaldığı, daha çok izleyici olduğu bir ortam iken, başka bazıları için ise sosyalleşmek, topluluklar içinde takdir edilmek, takip edilmek isteğinin tezahürü şeklinde ortaya çıkabilmektedir. Ancak bu genellikle sabit kalmamakta, sağlıklı bireyler bazen sosyalleşme bazen de kaçış belirtileri gösterebilmektedir. İnsanların sosyalleşme, kaçış, bilgilenme, eğlenme, iletişim, vakit geçirme gibi isteklerine etkileşim boyutuyla cevap veren sosyal medya, günümüzde insanları 154 M. Hazar Bahar 2011, Sayı:32 en hızlı ve en fazla kuşatan, kişiselleşebildiği oranda da gelecek vadeden bir araç haline gelmiştir. Artık yeni ortaya çıkan sosyal medya markalarının tutunma süreleri bir yılı geçmemektedir.

1.1. Tanımı Yeni medya kavramı ile ilgili birçok terim, teknolojik dönüşümün sebep olduğu birçok aldatıcı kargaşayı gösterir. Bunlar içinde uydu yayımı,koaksiyonal kablolar gibi 1965’lerden itibaren hayatımızda olan teknolojiler de yer almaktadır. Ancak, kişiler arası veya kişi grup iletişimini sağlayan e-mail, yeni jenerasyon telefonlar (Hesmondhalgh, 2007: 240-241) gibi sosyal medya da bu terimi daha çok hak ediyor gibidir. Kaldı ki, artık e-mail’lerin yerini almaya aday olan sosyal medya uygulamaları bilgisayara da ihtiyaç göstermeden bu yeni jenerasyon telefonlarla, tabletlerle bütünleşik bir şekilde yaşamımız içinde yerlerini almaya başlamışlardır. Sosyal medya içinde anılan ikinci kavram ise Web 2.0 teknolojisidir. Web 2.0 kullanıcıların diğer kullanıcılarla ilgili bilgi toplamak ve iletişime geçmek için ziyaret ettikleri internet siteleri ve bunlara ilişkin programlar olarak nitelendirilmektedir (Gürsakal, 2009: 16). Sosyal medya daha çok bu teknoloji üzerine kurulan, daha derin sosyal etkileşimi, topluluk oluşumunu ve işbirliği projelerini gerçekleştirmeyi sağlayan siteler olarak tanımlanmaktadır (Bruns ve Bahnisch’den aktaran Akar, 2010: 17). Sosyal medya kısaca internet tabanlı olarak bireyleri farklı bireylerle sanal uzamda buluşturan web tabanlı hizmetler şeklinde değerlendirilebilir (Toprak, Yıldırım ve diğerleri, 2009: 28-29). Boyd ise, profil kavramınıön plana çıkararak, sosyal medyayı kişilerin oluşturmuş oldukları profiller üzerinden yorumda bulunarak birbirleriyle ilişki kurdukları bir web sitesi kategorisi şeklinde görmektedir (Aktaran Toprak, Yıldırım ve diğerleri, 2009: 29)

.