Kısa bir hastalığın ardından Carlo Goldoni 1754 yılında Modena kentinden Milano’ya, oradan da Venedik’e geçmişti. Goldoni Anıları’nda (II. kısım, XXIII. bölüm) şöyle anlatmaktadır: “Yolculuğum sırasında Brenta ırmağının iki kıyısı boyunca sıralanan ve görkemleri oradaki zevk safa düşkünlüğünü yansıtan birçok vil a gözüme çarptı. Bir zamanlar dedelerimizin gelirlerini toplamaya gittikleri o yerlere, şimdi har vurup harman savurmaya gidiliyor. Yazlık yerlerinde yüksek kumar oynanıyor, zengin sofralar kuruluyor, balolar, eğlenceler düzenleniyor. İtalyanların düşkünlüğü özel ikle yazlık yerlerinde hiçbir güçlükle karşılaşmayan büyük bir gelişme göstermektedir.” Güldürülerinin konusunu gerçek yaşamdan çıkarmayı, yaşadığı dönemin sosyete yaşamının başlıca kusurlarını belirtmeyi ilke edinmiş ve bu ilkeden asla uzaklaşmamış olan Goldoni üç perdelik La Vil eggiatura (Yazlık) adlı bir güldürü yazdı. Bu güldürüde, kendi anlatımıyla, “yazlık topluluklarındaki düşkünlük konusuna şöyle bir değinilmiştir. ” Fakat kendisi bu konuya büyük bir önem veriyordu; aradan biraz zaman geçtikten sonra, aynı oyunun üç perdesi sayılabilecek, kibar ailelerin yazın yazlıkta sürdükleri yaşamı (hem de bütün dedikoduları, olayları, patırtılarıyla en küçük ayrıntısına kadar) inceleyen üç güldürü yazdı. Bu güldürüler şunlardır: Yazlık Merakı, Yazlık Maceraları, Yazlık Dönüşü. “İtalya’da ve özel ikle Venedik’te, bu yazlığa gitme merakı, maceraları ve bütün düşlünlüğüyle, bir güldürüde ele almaya değer gülünç olaylarla dolu bir konudur. Belki bu tutkunluk derecesinde olan ve bir eğlenceden çok bir lüks sorununa dönüşen yazlık merakının ne kadar almış yürümüş olduğu konusunda Fransa’da hiç kimsenin bilgisi yoktur. Böyle olmakla birlikte ben Paris’te yerleştiğimden beri, toprak sahibi olmadıkları halde, büyük harcamalara katlanarak, vil alar dayayıp döşeyen ve bu yüzden kendilerini, tıpkı İtalya’da olduğu gibi, tümüyle yok eden kimseler gördüm. İşte benim bu güldürüm, yurttaşlarımın deliliği konusunda bilgi verirken şunu da kanıtlayabilir ki, az bir paraya sahip oldukları halde kendilerini gerçek zenginlerle bir tutanlar, dünyanın neresinde olursa olsun yok olurlar.” (Anılar, II. kısım, XXVII. bölüm.) Goldoni, güldürülerinde herhangi bir kişiden söz edildiği duygusunu uyandırmamak, kusurlarını Venedikli kentdeşlerinin yüzüne vuruyor görünmemek için sahneye koyduğu olayların Venedik’te değil, Livorno’da ve Montenero’da geçmesini yeğlemiştir. Bu üç güldürünün ilkinde bazı kimselerin yazlık harcamalarını karşılamak için yaptıkları delice özveriler anlatılmaktadır. Yazlık Merakı ilk kez 1761 yılında, karnavalda Venedik’te sahneye konmuştur. İkinci güldürüde, birkaç aylık tatil ve eğlence için büyük özverilere katlanıldıktan sonra, genel ikle istenen sonuca varılmadığı ve Yazlıktakilerin yaşamını zehir eden dolap çevirmeler, geçimsizlikler, dedikodular karşısında bu kimselerin kente dönmeyi istedikleri gösterilmektedir. İlk güldürüdeki kişilerden başka yeni kişilerin de bulunduğu Yazlık Maceraları ilk kez Venedik’te, 1762 karnavalında sahnede oynanmıştır. Bu delice davranışların ahlaksal ve ekonomik sonuçları üçüncü güldürünün konusunu oluşturur. Üç güldürünın en güzeli belki de bu sonuncusudur. 1.perdede Leonardo, Bernardino ve Fulgenzio arasında geçen sahne (VI. sahne) Goldoni’nin kaleminden çıkan en güzel parçalardan biridir. Bernardino dışında, bütün kişiler ikinci güldürüde gördüğümüz kişilerdir. Yazlık Dönüşü ilk kez 1763 karnavalında Venedik’te sahneye konmuştur.
Carlo Goldoni – Yazlık Dönüşü
PDF Kitap İndir |