Oyun metinlerini okuyan çoğu kişi onların sahneye nasıl konulduğunu hayal etmeye çalışır. Ama Sir Barry Jackson ile Đngiltere’de Birmingham Repertuar Tiyatrosu’nda çalışma ayrıcalığı yakaladığımda keşfettiğim üzere herkes bunu yapmaz. O, biraz tuhaflıklarla dolu olmanın yanısıra belki de Đngiliz tiyatrosunun büyük hamilerinin sonuncusuydu. Ne zaman sahnede bir oyun görse, o oyunun kitapta nasıl görüdüğünü hayal ederdi. Yakın bir zamanda bu biraz tuhaf olan yaklaşımı sınama fırsatım oldu. Noel Coward’ın hâlihazırda sahneye konulmuş ve seyircilere oynanmakta olan Çılgun Ruh oyununun prodüksiyonu konusunda danışmanlık yapmam istendi. Oyunu okumadım, ama oyunun üç gösterimi sırasında oturup yazarın prodüksiyon tarafından kaybedilen veya bulanıklaşan amaçlarını algılamaya; diğer bir deyişle orijinal metne dönmeye çalıştım. Sir Barry’nin oyun yazarının niyetini anlama yöntemi, David Ball’ın okuduğunuz bu faydalı kitapta önerdiği alışılagelmiş yöntemden ilk etapta çok daha etkilidir. Dramaturji Çalışması’nın faydası bir oyun metnini sadece edebiyat olarak değil, aynı zamanda tiyatro gösterisinin ham maddesi olarak – bazen onun bir müzik notasyonuyla karşılaştırılabilmesini sağlayan yapısal özellikleriyle birlikte – gözler önüne serdiği gerçeğinde yatmaktadır. Edebiyat ve dram arasında dünya kadar fark vardır. Bir oyunun sesi, müziği, hareketi, görüntüsü, dinamikleri – ve daha fazlası – metnin derinliklerinde keşfedilmelidir, ama bunlar sadece edebi okuma ve analiz yöntemleri kullanılarak ortaya çıkarılamaz. Bu küçük kitabı gözden geçirmek oyun yazarının alet çantasına bakarak zanaati için kullandığı özel araçları incelemeye benziyor. Dramaturji Çalışması, oyun okumaya yeni başlayanlar için oyun okumak için faydalı neredeyse herşeyi içermeye yeltenen yöntemleri sunuyor. Okuma konusunda biraz – hatta çok deneyimli olanlar – içinse metnin doğası hakkında kendilerinin gelecekteki benzer keşiflerini zengin ve kişisel kılacak yönlendirmeler ve açıklamalar yer alıyor.
..
