Thomas Mann – Değişen Kafalar – Bir Hint efsanesi – Arya Yayıncılık

Savaşçı soyundan gelen sığır yetiştiricisi Sumantra’nın kızı güzel kalçalı Sita ile (deyim yerindeyse) iki kocasının öyküsü, dinleyenden en üstün ruh gücü bekleyecek ve Maya’nın acımasız göz boyacılığına karşın bütün zekasını kullanmasını gerektirecek kadar kanlı ve şaşırtıcıdır. Dinleyenlerin, öyküyü anlatanın dayanıklılığını kendilerine örnek almaları dilenir; çünkü; böyle bir öyküyü anlatmak, dinlemekten çok daha fazla gözüpekliği gerektirir. Öykü başından sonuna kadar aşağıdaki biçimde olagelmiştir. Kurban kaselerinin, diplerinden yukarıya doğru yavaş yavaş sarhoş edici bir içki ya da kanla doluşu gibi, insan ruhlarından da anıların yükseldiği; en sofu Tanrı inancının ezeli varlık tohumuna kucağını açtığı, ana özleminin, eski simgeleri, taze ürperişlerle sardığı, ilkyazda hacı kafilelerinin seller gibi kabararak dünyayı doğuran Ana’nın tapınaklarına koştukları bir çağda, yaşları ve kastları az farklı ama yaradılışları birbirinden çok ayrı iki genç, candan dost olmuştu. Bunlardan daha genç olanının adı Nanda, biraz büyükçe olanının da Şridaman’dı. Biri on sekiz yaşındaydı, öteki ise yirmi birini bulmuştu. Her ikisi de gerekli zamanda kutsal kemeri kuşanmış ve iki kez doğanlar birliğine kabul edilmişlerdi. Her ikisi de tanrıların işareti üzerine atalarının nice zaman önce gelip yerleştikleri Kosala yöresindeki “İneklerin Mutluluğu” adlı, içinde tapınaklar bulunan köyün yerlisiydiler. Köyün çevresi bir kaktüs çiti ve tahtadan bir surla çevrilmiş, surun dört yöne açılan kapıları da, köyde yedirilip içirilen, ağzından asla yanlış bir sözcük çıkmayan ve söz tanrıçasından esin alan gezgin bir yargıç tarafından direkleri ve desteklerinden yağ ve bal sızması dileğiyle kutsanmıştı. İki genç arasındaki dostluk, her birinin ötekine göz koymasına neden olan benlik ve mülkiyet duygularının farkına dayanıyordu. Çünkü ruhun vücuda girmesi tekleşmeyi, tekleşme farklılaşmayı, farklılık kıyaslamayı, kıyaslama tedirginliği, tedirginlik şaşkınlığı, şaşkınlık hayranlığı doğurur; hayranlık da değiş tokuş etme ve birleşme isteğini yaratır. İşte “Etat vai tat” dedikleri budur. Bu kurallar, hayat çamurunun henüz yumuşak olduğu, benlik ve mülkiyet duygularının katılaşmamış bulunduğu gençlik çağı için çok yerindedir. Delikanlılardan biri, bir tüccarın oğlu olan Şridaman da tüccardı. Oysa Nanda hem demircilik, hem de çobanlık yapıyordu.


Çünkü; Babası Garga da çekiçle çalışmakta ve ateşi alevlendiren kuş kanadını kullanmakta olduğu kadar sığırları otlak ve ağıllarda beslemekte de ustaydı. Şridaman’ın Bhavabhuti adlı babasına gelince ata soyu tarafından Veda bilgini bir Brahman ailesindendi. Oysa Garga ile oğlu Nanda böyle bir şeyi ileri sürmekten çok uzaktılar. Ama yine de Şudra sınıfından değil, biraz keçi burunlu olmalarına karşın pekala insan topluluğundan sayılıyorlardı. Hem, Şridaman için olduğu kadar, babası Bhavabhuti için de Brahmanlık bir anıdan başka bir şey değildi. Çünkü babası çıraklık döneminden sonra gelen aile babalığı basamağında kendi isteğiyle durmuş ve bütün yaşamı boyunca çileciliğe ulaşmayı denememişti. Ya Veda hakkındaki bilgisinden ötürü kendisine verilen bağışlarla yaşamayı küçük görmüş ya da bunlarla karnı doymadığı için müslin, kafiru, sandal ağacı, ipek, dokuma ticareti yapmak gibi onurlu bir işe girmişti. Böylece Tanrı hizmetine adadığı oğlu da “İneklerin Mutluluğu”nda bir Vanidja, yani tüccar olmuş ve onun oğlu olan Şridaman da çocukluk yıllarından birkaçını üstat bir din adamı, bir Guru’nun gözetimi altında dilbilgisi, gökbilim ve varlık bilgisinin temel öğelerini öğrenmeye ayırdıktan sonra aynı yolu izlemişti. Garga’nın oğlu Nanda bunları yapmamıştı. Onun karması başka türlüydü. O, hiçbir zaman kan karışmaları ya da kalıtım yoluyla din adamlarına yaklaşmamıştı, olduğu gibi, şen, safdil bir halk çocuğu, tam bir Krişna tipi olarak kalmıştı. O esmerdi. Demirci olduğu için kolları güçlüydü, çoban olduğu için de, gösterişliydi. Hardal yağından yapılmış merhem sürdüğü vücudu biçimliydi, takmayı çok sevdiği kır çiçeklerinden yapılmış çelenklerle, altın süs eşyası temiz ve sakalsız yüzüne çok yakışıyordu. Ama yukarıda söylediğimiz gibi biraz keçi burunluydu, dudakları da biraz kalındı.

Ama ikisi de hoştu. Kara gözleri hep gülümserdi. Teni Nanda’nınkinden çok daha açık, vücudunun ve yüzünün biçimi onunkinden hayli başka olan Şridaman, bütün bunları kendisiyle kıyaslayarak hoşlanıyordu. Kendi burnunun üstü bir bıçak sırtı kadar keskindi. Göz bebekleri ve göz kapakları yumuşaktı. Yanaklarının üzerinde yelpaze gibi yumuşak bir sakal vardı. Ne demirciliğin, ne de çobanlığın izi görülen vücudu daha çok Brahmanlığın ve tüccarlığın etkisinden olacak, kaslı değildi. Göğsü biraz süngerimsi, göbeği de yağlıcaydı, öte yanları doğrusu eksiksizdi. Hele ayakları ve diz kapakları zarifti. Bu, tam anlamıyla soylu ve bilgin bir başın ana öğe, geri kalan yanların da ayrıntıdan ibaret olduğu bir vücuttu, buna karşılık Nanda’da vücut ana öğe, kafaysa sevimli bir ayrıntıdan ibaretti. Özetle ikisi, çifte kişiliğe girerek, kah sakallı çilekeş kılığında tanrıçanın ayaklarına kapanan, kah taptaze bir delikanlı kılığında önünde dimdik duran Şiva’ya benziyorlardı. Ama bunlar, ana karnındaki dünya ve öbür dünya, yaşam ve ölüm demek olan Şiva gibi bir tek varlık olmayıp yeryüzünde iki ayrı varlıktılar. İkisinin de kişilik ve varlık duyguları yetersizdi, birinin ötekine gereksinimi vardı, yaratılışlarındaki bu eksiklikleri birbirleri tamamlıyordu. Sakalı nazlı bir ağzı çevreleyen Şridaman kalın dudaklı Nanda’nın iri yarı Krişna yaratılışından hoşlanıyor; öteki de kısmen bundan hoşnut kalıyor, ama özellikle Şridaman’ın açık rengi, soylu başı, daha başlangıçtan itibaren bilgi ve felsefeyle el ele ilerlediği ve onunla kaynaştığı bilinen doğru konuşması onun üzerinde büyük bir etki yaratıyordu. Onunla birlikte bulunmaktan o kadar hoşlanıyordu ki; birbirinden ayrılmaz iki dost olmuşlardı.

İşin aslı, her birinin diğerine karşı duyduğu ilgide birazcık da alay gizliydi: Çünkü Nanda Şridaman’ın göbeğine, ince burnuna ve doğru konuşmasına, Şridaman da buna karşılık, Nanda’nın keçi burnuna ve halka özgü görünüşüne için için gülümsüyordu. Ama bu gibi içten eğlenmelerin çoğu kez tedirginlikten ve kıyaslamadan doğduğu ve bundan kaynaklanan, kişilik ve varlık duygularından alınan ve Maya isteklerine en ufak bir zarar bile vermeyen bir haraç olduğu bilinir.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir