Ali Karadaş – Direnişi Nasıl Dokuduk

96 Ünaldı Dokuma İşçileri Direnişi; Direnişi Nasıl Dokuduk dokuma işçilerinin yıllardır devam eden kötü çalışma koşullarına karşı, sabırla ilmek ilmek dokudukları bir direnişin öyküsüdür. Direnişe önderlik eden ve katılan dokuma işçilerinin anlatımıyla neredeyse her anını duyumsadığınız bir işçi örgütlenmesi, mücadele ve direniş deneyimi. Ünaldı dokuma işçileri 1996 yılı yazında gerçekleştirdikleri bu direnişle, ağır sömürü ve baskı koşullarına, sigortasız, sendikasız ve kuralsız çalışmaya isyan ettiler. 540 işyerinde 30 gün süren Gaziantep Ünaldı dokuma işçileri direnişine 20 bin işçi katıldı. Antep’in 13 ayrı mahallesine yayılmış, 600 işyerinin 540’ını kapsayan direniş, halı sektöründeki köleci sistemi altüst etti. Direnişi Nasıl Dokuduk oldukça özgün koşullarda ortaya çıkmış bir işçi direnişini anlatmaktadır. Direnişin hangi koşullarda ortaya çıktığının anlaşılabilmesi için Ünaldı dokuma işçileri ve Ünaldı direnişiyle ilgili birkaç noktayı vurgulamakta fayda var. Ünaldı’da işçiler arasında yıllardır süren kast sistemine benzer bir çalışma düzeni mevcuttu. Bu sistemin en üstünde ustabaşı veya işçilerin deyimiyle “makinistler” vardı. “Makinistler” dokuma tezgâhlarındaki arızaların süratle giderilmesinden sorumlu iken, aynı zamanda patronun işyerindeki temsilcisi konumundaydı. İşçi alımını da onlar yapıyordu. Makinistlerden sonra işyerinde “kalfalar” yetkiliydi. Onlar tezgâhta çalışmakla beraber 12 saatlik çalışmanın 4 saatini makinenin başında geçirirlerdi; ama buna karşılık halı başına alınan ücretin 2/3’ünü alırlardı. Onların yanında “cağcı” denen genç işçiler vardı. Onlar tezgâhın başında en az 8 saat çalışır, buna karşılık ücretin 1/3’ünü alırlardı.

İşçilerin dükkân dedikleri işyerlerinde bilfiil 12 saat çalışanlar bobin ve masura saran çocuk işçilerdi. Uzun, ilkel, sigortasız çalışma koşullarını değiştirmek üzere gerçekleşen Ünaldı direnişi, 96 yılında yaşanmış olmakla beraber, aslında işçi sınıfının 12 Eylül 1980 askerî darbesinden sonra sermayenin hak gasplarına karşı işçi sınıfının başkaldırısı olan 89 bahar eylemlerinin bir devamı kabul edilebilir. Bahar eylemlerinin yarattığı etki nedeniyle Antep’te de iplik fabrikaları başta olmak üzere birçok sektörde direnişler, yürüyüşler yaşandı. Ünaldı dokuma işçileri içerisinde ilk hareket bu iklim içerisinde, 92’de ortaya çıktı. Bu ilk hareket bir işyerinin farklı şubelerini kapsayan bir hareket iken, 93 yılında bütün sanayiyi kapsayan, işçilerin önemli tecrübeler kazanmasına olanak sağlayan, moral ve etki yaratan bir direniş yaşandı. Ünaldı’da yaşanan 93 direnişi, 96 direnişine giden yolda oldukça önemli bir yere sahip. İşçiler direnişte beraber birlikte karar alıp beraber uygulamayı ve bütün bir sanayi sitesi olarak hareket etmeyi öğrenip, uyguladılar.

.