Erhan Afyoncu – Osmanlı’nın Hayaleti

Osmanlı İmparatorluğu, tarih sahnesinden çekilmesine rağmen hâlâ izleri duruyor. Ancak hayatımızın hemen hemen her safhasında izleriyle karşılaşmamıza rağmen Osmanlı tarihi özellikle akademik dünyanın dışındaki okurlar için karanlıklar içerisinde. 2001 ile 2005 arasında yayınlanan 5 ciltlik Sorularla Osmanlı İmparatorluğu isimli eserimiz oldukça ilgi uyandırmış ve arka arkaya birçok baskı yapmıştı. Ancak bu kitaplarda çok dikkat çeken kısımlar, ana konunun içinde kayboluyordu. Okuyuculardan ilgi çeken konuların müstakil bir kitap olarak yayınlanması talebi geldi. Yayınevinin de desteğiyle bu kitap meydana geldi. Bu kitapta, akademik araştırmaların sonucunda ortaya çıkan bilgilerden hareket edilmiş, ancak konular anlaşılır bir dille verilmiştir. Osmanlı İmparatorluğu, tarihin gördüğü üç büyük imparatorluktan birisiydi. Roma ve İngiltere imparatorlukları gibi Osmanlı İmparatorluğu da, tarih sahnesinden kalkmasına rağmen tesirleri devam ediyor. Osmanlı İmparatorluğu, XVI. yüzyılda dünya siyasetine yön vererek, bugünkü dünyanın siyasi ve dini yapısının oluşmasına büyük katkıda bulundu. Asırlarca Osmanlı idaresi altında bulunmuş ülkelerin pek çok karakteristiği de bu dönemde şekillendi. Budin’den Basra’ya kadar uzanan bölgedeki dini ve etnik gruplar Osmanlı idaresi altında oluştu. Osmanlı mimarisi ve şehircilik anlayışı, hakimiyeti altındaki birçok yerde şehirlerin şekillenmesinde önemli tesirlerde bulundu. Osmanlı İmparatorluğu’nun hakim olduğu sahada Arnavutluk, Bahreyn, Birleşik Arap Emirlikleri, Bosna-Hersek, Bulgaristan, Cezayir, Etiyopya, Filistin, Hırvatistan, Irak, İsrail, Karadağ, Katar, Kıbrıs, Lübnan, Libya, Macaristan, Makedonya, Mısır, Moldavya, Romanya, Sırbistan, Suudi Arabistan, Suriye, Tunus, Umman, Ürdün, Yemen ve Yunanistan kurulmuştur.

Ayrıca bugünkü Azerbaycan, Gürcistan, Ermenistan, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, Sudan ve Ukrayna’nın da bazı kısımları Osmanlı toprağı olmuşlardı. Bütün bu bölgelerde asırlarca süren Osmanlı hakimiyeti günümüz dünya politikasına da etki eden derin izler bıraktı. Nitekim günümüzde, özellikle son 15 yılda Balkanlar’da, Kafkasya’da ve Ortadoğu’da kaldırılan her taşın altından Osmanlı İmparatorluğu’nun izleri çıkıyor. David Fromkin’in, New York Times’teki 9 Mart 2003 tarihli yazısı da bu gerçeği ifade etmekteydi: “Bir hayalet ABD’yi pençelerine almış, rahat bırakmıyor. Bu, Osmanlı İmparatorluğu’nun hayaleti. Irak’ta, Sırbistan’da, Bosna’da, Kosova’da, Körfez Savaşı’nda, 11 Eylül saldırılarında bu hayalet bizimleydi. Osmanlı hayaletleri asla uzaklaşmadı”

.