Wally Zenner’e âhir, Buenos Aires’te yirmi centavo değerinde çok rastlanan bir paradır. Bir yüzünde N T harfleri ve 2 sayısı jiletle ya da çakıyla kazınmış gibidir; öbür yüzündeki tarihse 1929’dur. (Güzerat’ta, 18. yüzyılın sonuna doğru, Zâhir bir kaplandı; Cava’da, İnananların taşladığı, Sukarta Camii’nden gelme kör bir adamdı; İran’da, Nadir Şah’ın denizin dibine attırdığı, yıldızların yüksekliğini […]
Paul Claudel, Paul Claudel’e hiç yakışmayan bir yazısında, öldükten sonra göreceğimiz şeylerin Dante’nin Inferno, Purgatorio ve Paradiso’da anlattıklarına pek benzemeyeceğini söylemiştir. Bu tuhaf görüş, Dante’nin metninin yoğunluğunun bir kanıtıdır aynı zamanda; başka bir deyişle, şiiri okurken ya da sonradan anımsarken Dante’nin öteki dünyayı tıpkı şiirinde sunduğu gibi düşlediği inancına kapılır insan. İster istemez, Dante’nin öldükten […]
Şairlerin esin kaynağının bir Musa (esin perisi) olduğu yolundaki romantik görüş klasik yazarların bir yargısıydı; şiiri, zekânın bir işlevi sayan görüşü ise kendisi bir romantik olan Poe yaklaşık 1846’da öne sürmüştü. Birbiriyle çelişen yargılar bunlar. Bede’in sözünü ettiği çobanın düşü ve Coleridge’in ünlü düşü gibi düşsel esinlenmenin ayrıksı örneklerini bir yana bırakırsak, bunlar söz konusu […]
Süleyman, Yeryüzünde yeni bir şey yoktur diye buyurur. Böylece nasıl Eflatun, bütün bilginin yalnızca ansıma olduğunu kurmuşsa; Süleyman da bütün yenilik, yalnızca unutuştur yargısını verir. —FRANCIS BACON, DENEMELER, LVIII Londra’da, 1929 Haziranı başlarında, İzmirli antikacı Joseph Cartaphilus, Lusanya Prensesi’ne Pope’un küçük boy, altı ciltlik Iliad’ını (1715-1720) sunmuş. Prenses yapıtı almış; bu arada antikacıyla iki çift […]
“Bir gerçek biçimi, tutarlı ve özeksel değil, ama iyice yan ve bölünmüş” Thomas De Quincey “Kum Kitabı” (El Libro di Arena) Fransızca ve Inǚ gilizce çevirilerinden Türkçeleştirildi ve İspanyolca aslıyla karşılaştırıldı. Bir söyleşide Borges “Yazarken her zaman uyuşuk ve ağır davrandım, her tümce kendini farklı şekillerde ortaya koydu: Bir sözcüğe varmadan önce birçok eşanlamlıyı elden […]
…kadınların aşkına değip geçerken… 2 Samuel, 1, 26 BU ÖYKÜYÜ ilk kez Nelsonların küçüğü Eduardo’nun, 1890 yılına doğru, Morón bucağında eceliyle ölen ağabeyi Cristiàn’ın ölüsünün başında beklerken anlattığı söyleniyor (ama pek olası değil). Kesin olan, Paraguay çayının elden ele gezindiği, anısı silikleşen o uzun gecede, birinin birinden bunu duyduğu, duyanın da bana anlatan Santiago Dabove’ye […]
Bu kitabı oluşturan edebi düzyazı alıştırmaları 1933 ve 1934 yıllarında yazıldı. Kaynakları da, sanırım, baştan okuduğum Stevenson ve Chesterton, Sternberg’in ilk filmleri ve herhalde Evaristo Carriego’nun biyografisi. Öykülerde kimi hilelerden yararlandım: rastgele sıralamalar, devamlılıkta ani kaymalar, bir adamın tüm yaşamını iki ya da üç sahneye bölmek (görsel amaçlı, benzer bir kaygı ‘Köşe Tutan’ adlı öyküyü […]
Bu kitaptaki yedi öykü üzerine fazla bir açıklama yapmam gerekmiyor. Yedinci öykü Yolları Çatallanan Bahçe bir polisiye öykü: okur bir cinayete ve cinayetin tüm ön hazırlıklarına tanık olacaktır. Öyle sanıyorum ki son paragrafa kadar cinayetin amacını bilecek, ama nedenlerini anlayamayacaktır. Diğer öyküler birer fantezi, aralarından bir tanesi -Babil Piyangosusembolizmden arınmış sayılmaz. Babil Kitaplığı’nı konu alan […]
Andrcw Lang’in, sonra Emile Legouis ve Louis Cazamian’ın İngiliz edebiyatı tarihine ilişkin o koca koca kitapları dururken, uçsuz bucaksız bir edebiyatı, pöylesine küçük bir kitapta sunmaya kalkışmak, Jorge Luis Borges’den başka kimin aklına gelebilirdi ki! Borges’in, aileden gelme ((azılı» bir İngilizsever olmasının, bunda epeyce bir payı var kuşkusuz. Borges, Maria Esther Vazquez’in de katkısıyla kaleme […]
Bu KİTAP, Borges’in seçtiği bir başlık, Gölgeye Övgü (Elo-gio de la Sombra) adı altında, ilk öyküyü kaleme aldığı 1935 yılından, 1986’da ölümüne dek yazdığı bütün öyküleri Türkçeye kazandırma amacını taşıyor. İspanyolca aslından, bütün eserlerinin toplandığı Obras Completas I (Emece Edito-res, Buenos Aires, 1974) ve 11 (Emece Editores, Buenos Aires, 1989)’ye bağlı kalınarak hazırlandı. Tomris Uyar’ın […]
Jorge Luis Borges 1 986 yılında öldü. Aradan geçen zaman, onun ölümünden çok önce kazandıgı şöhretinden hemen hiçbir şey eksiltmedi. Borges, 1 960’1arda, saflarında Samuel Beckett, Patrick White ve Herman Hesse gibilerin bulundugu 20. yüzyıl yazarlar panteonunda yerini aldı. Amerikalı eleştirmen Harold Bloom, 1 994’te Borges’i Batı uygarlıgının olmasalardı manen daha az zengin olacagımız yazarlarının […]
Maymunu, iflas etmiş bir sirkin açık artırmasından satın aldım. Bu •satırlarda anlatılan deneyimi ilk yaşadığımda bir öğle vaktiydi; bir yerlerde, Java yerlilerinin maymunlardaki sözle ifade etme eksikliğini yetisizlikle değil, sakınımla açıkladıklarını okuyordum. “Konuşmazlar,” deniyordu, “zira işe koşulmak istemezler.” İlk başlarda hiç de derin görünmeyen benzer bir düşünce, önce kafamı kurcalayıp sonunda şu antropolojik önermeye dönüştü: […]
Jorge Luis Borges öleli yirmi yedi yıl oldu. Bu dönem, onun ölümünden çok önce kazandığı şöhretinden hemen hiçbir şey eksiltmedi. Borges, 1960’larda, saìarında Samuel Beckett, Patrick White ve Herman Hesse gibilerin bulunduğu 20. yüzyıl yazarlar panteonunda yerini aldı. Amerikalı eleştirmen Harold Bloom, 1994’te Borges’i Batı uygarlığının olmasalardı manen daha az zengin olacağımız yazarlarının uzun listesine […]
Franco Maria Ricci, jeoloji ogreniminin ardmdan Guney-Dogu Anadolu’da petrol arayan bir �irketin elemarn olarak Glkemizde c;:ah�may1 surdurseydi onu tarnyacak m1yd1k, sanmam. Meslegine s1rtm1 donerek, bir bak1ma aile gelenegi geregi estetigin sularma ac;:ild1: Son yanm yuzy1lm en c;:arp1c1 sanat dergisi FMR’i c;:1- karmanm yarnsira yaymc1hk alarnnda gozupek bir c;:izgi tutturdu: OlaganustG boyutlarda ve �1khkta kitaplar ile […]
