Pierre Oleron – Zekâ – Cep Üniversitesi

“Zeka” sözcüğü için önerilen tanımlar çok çeşitlidir. Bu da zekcinın. kesin belirlenmiş olgu katcgorisivle doğrudan bir bağlantıya sokulamayacağını …. kanıtla� . . Zekü kelimesini tanımlamak, zekclyı tanıınhımak demek degildir. Çeşitli olay ve etkinlik grupların m betimlenmesi ve kuramı zekfının yerini aldığından, bilimsel statüye ulaşmış olan psikolojide zekftnın yerinin olmadığını iddia etmek hiç de çelişkili değildir. Zeki\ iletişim ve eğitim alanmda kullanıldığı için dOğrulanır. Zekilnın tanımı bizi kuramsal incelemelerin yanısıra. gözlem, karşılaştırma ve deneyim sonuçlarına götürür. Zckfi konusunu ele almak. böylece elde edilen bilgileri gözler önüne sermek, ya da en azından başka bilgilerin edinilmesine ilişkin perspektifleri kr.ızandırnmktır. İnsanoğlunun kendi zekfisı hakkında edindiği fikir biliıwsizce yapılan gözlemlerin, felsefi kuramların, bilimlerin gelişiminin. toplumun değişimlerinin roloynadığı uzun bir tarih sürecine dayanır (P. oıeron. L “bıtelligl’IICC de /”Homme -İnsanoğlunun Zeküsı-198Tye bkz.). Böylece. bilimsel psikolojinin ve uygulamalı psikolojinin doğuşundan bu y::ına gelişen çalışmalar hemen hemen sadcce fiziki dünya ve soyutlamalarıyla ilgili zekfıya (mfıtematiksel. mantık) yöneliktir, bu da ortaya zorluklar ve önemli eksiklikler çıkartır, çünkü diğer insanların anlaşılmasının. cezbedilmesinin ve yıldırılmasının sosyal.   ekonomik, politik alanda isteklerinin tatmininin bağlı olduğu beceriler oldukça önemlidir … Bu durum özellikle 19. asrın sonlarında başgösteren başlıca üç nedenden kaynaklanmaktadır: 1) Miisbeı Bilimlerin ltiban – Müsbet bilimler çok eskidir ve örneğin Yunanlı yazarların zeka hakkındaki ilk düşüncelerini etkilemiştir. Fakat matematiğin ilerleyişi ve artan önemi. biçimsel mantığın ı ortaya çıkışı, matematik ve mantıksal yapılara ve etkinliklere dayalı bir zekii modeli arama eğilimini kuwetlendinniştir . …. 2) Tekrıiğbı Onemi – Sanayi makinacılığının gelişmesi, insanın çevresiyle ilişkilerinin değişimindeki şaşırtıcı başarıları. makinaların ve mekanik aletlerin tasarımı, ima.latı ve kullanımında kendini gösteren yaratıcı zekanın imajının değer kazanmasına yolaçmıştır. 3) Evrim Kuramı – Bu kurarn insan ve hayvan arasında süreklilik öğeleri aramaya yönelikti. Araştırmacılar. zek3 konusunda. insanda daha karmaşık olsa da, her ikisinde de bulunan, yani aynı uygulama alanına giren davranışları gözönünde bulundurmaya yönelmişlerdir: sözkonusu. mekfının. aletlerin kullanımı ve bunların yaratılmasıdır (aşağıya ve 2. Bölüme bkz.), bu da bir önceki başlıktaki bilgileri doğrulamaktadır. Başka bir düzeyde, çağdaş toplumun evrimi bireylere verilen önemin. onların özelliklerini tanıma kaygısının artmasına ve sorunlarının çözülmesine yardımcı olma arzusuna yolaçmıştır. Bu bilgi ve müdajıeleleri ilmi temellere dayanctırarak gerçekleştirme çabası, bireysel ve bedensel rahatsızlıklar alanında inceleme ve tanı yollarının çoğalmasına neden olduğu gibi. tesllerin (bu testierin hepsi zekii ile ilgili değildir) artmasına da n�den olmuştur. Yine başka bir düzeyde, zekii testlerine,2 uygulamalarından elde edilen bazı sonuçlara ve hatta zek3 kavramının kendine yöneltilen itirazlar salt teknik tartışmadan kaynaklanmamaktadır. Bu karşı çıkışların bazılarının canlılığı, tartışmacı niteliği, devreye sokulan kanıtlar, toplumsal yaşam görüşleriyle bağları. gruplar ve bireyler arası ilişkileri ortaya çıkarmaktadır. Zeka düzeyi3 testierindeki başarılarda etnik ve sosyal gruplar arası eşitsizlikler gösteren karşılaştırma sonuçları. ırkçılığın savunumu ya da sosyal eşitsizlikleri sürdürme isteği olarak ele alınmış ve böyle olduğu kanısıyla bunlara karşı çıkılmıştır. Zekanın kahtımsal özelliği hakkın- da yapılan araştırmalar aynı şekilde kavranmış ve aynı nedenlerden dolayı yadsınmıştır. Testierin içeriği, bunları kullananların niyeti, yönetici sınınarın ayrıcalıklarını gözetmekle yükümlü sosyal örgütkrc destck verdiği gerekçesiyle sorgulanabilir … Bu konulara ancak değinmekle yetiniyoruz, çünkü bunlar hakkında tartışmak, özellikle altında yatan önvarsayımlar ve güdülcnmelere bağlı olursa, bu kitabın temel olarak ilctmcyi amaçladığı bilgileri gözardı etmemize neden olur. Zaten bunlar, testierin kullanımına bağlı sorunlarla ilgilidir. Oysa ki göreceğimiz gibi, zekanın anlaşılması bu kullanımı fazlasıyla aşmakta ve daha ziyade eğer tamamen gözardı edilmemişse, doğrudan bireylere (ya da gruplara) yönelik incelemelerde rastladığımız kesinliği göstermeyen değerlendirme ve sınıflandırma yönüyle ilgilidir.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir