Kili – Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi – 26

Bugün Ukrayna Cumhuriyeti sınırları içinde bulunan tarihî kale ve şehir. Romence’de Chilia (Kilya) adıyla anılır. Tuna nehrinin denize dökülürken oluşturduğu üç koldan biri olan en kuzeydeki Kili kolunun sol kıyısında bulunmaktadır. Şehrin tarihi XII. yüzyıla kadar iner. Bizans İmparatorluğu döneminde bir ticaret merkezi olarak gelişen şehir bir süre sonra Cenevizliler’in hâkimiyeti altına girdi. Baltık denizinden Bizans’a kadar uzanan “Boğdan yolu”nun buradan geçmesi şehrin ticarî önemini arttırdı. Aydınoğlu Umur Bey, 1339-1341 yıllarında Kili’ye kadar gelerek bir Ulah ordusunu mağlûp etti. Cenevizliler merkezi Kili olan Kuzey Dobruca’da da birtakım imtiyazlar elde ettiler. 1371 yılından beri Osmanlılar’a bağlı olan Dobruca Voyvodası Ivanko (Yuan Ku, Yanko) Cenevizliler’e burada ticarethane, kilise ve konsolosluk açma hakkı tanıdı (1387). Yıldırım Bayezid’in Ankara yenilgisinin ardından şehir Eflak Beyi Mircea’nın eline geçti. Fakat bir süre sonra Eflak’tan ayrılarak Boğdan Voyvodalığı’na katıldı. Macaristan ile Polonya arasında 1412’de imzalanan gizli Lubnan (Lublin) Antlaşması’nda Boğdan Prensliği’nin iki ülke arasında paylaşılması kararlaştırıldı; Kili dahil ülkenin batı kesimi Macaristan’a, Akkirman dahil doğu kesimi de Polonya’ya ait olacaktı. Antlaşma hükümleri uygulamaya konulmadan Osmanlı birliğini tekrar sağlayan I. Mehmed (Çelebi), Lehistan (Polonya) üzerine büyük bir sefer düzenledi.


Bu sefer sırasında Dobruca kesin biçimde Osmanlı topraklarına katılırken Eflak’a da girilerek Mircea’ya Osmanlı hâkimiyeti kabul ettirildi (822/1419). Osmanlı orduları ilk defa bu sefer sırasında Boğdan topraklarına da girip Kili ve Akkirman kalelerini kuşattılarsa da alamadılar.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir