Yıllar boyu, halkını mutluluk içinde yönetmeyi başarmış her hükümdarın başucunu, hikmetli bir kitap süsler. Bu, aydınlığın, insanı uyaran sesidir. Işığıdır. Değil mi ki, zaman da bir aydınlıktır. Özünde ışıl ışıl şiirin belirdiği, hikmet dolu öğretici metinler, zamanın yıpratıcı etkisinden uzaktır. Bir bakıma, zamanın özetidir onlar. Gün olur, güzelliğini farkedenlerin elinde taçlanır. Gün gelir, çağının yalancı tanıklarının karanlığında gizlenir. Kelile ve Dimne bu metinlerden biri. Aslı, Sanskritçe. Hayatı sisler içinde kalan bir Hind hükümdarı için yazılmış. Debşelem Şah. Debşelem Şah, hikmet tutkusuyla, bir mâcerâya atılır. Düşünde gördüğü ışığı izler. Duygularının çizdiği ve ay ışığının yıkadığı patikada, uyurgezer gibi gerçeğin peşindedir.
Gide gide, gerçek bilginin kalbi uyaran ışığına ulaşır. Yaşlı bilge Beydeba beklemektedir orada. Kralı, yüzünden eksik olmayan sıcak gülümsemesiyle karşılar. Ve günler, kimbilir belki de haftalar boyu süren söyleşiler sonunda yüzlerce öykü çıkar ortaya. Hükümdar, ayrılırken filozofa unutulmaz bir armağan vermek ister. Kanaatın zenginliğinde yaşayan bilge kabul etmez hiçbir armağanı. Sadece, “bu söyleşimizi belgele” demekle yetinir. O gündür bu gündür, Kelile ve Dimne, bilgiye tutkun insanların elindedir. Fabl türünün en başarılı örneklerini buluruz onda. Arslan, Kaplan, Tilki, Çakal, Yılan, Tavşan, Kelebek, Güvercin, Keklik, Karga, Serçe, Fare, Kaplumbağa ve diğerleri… Birbiri içine gizlenmiş sonsuz güzellikteki öyküler, geniş bir coğrafyada, ilgi çekici ilişkileri ve olayları canlandırır. Uçarı bir hayâlin peşisıra biz de dolaşır dururuz. Sonuçta, aptal, kurnaz, saf veya talihsiz hayvanlar, unutamayacağımız bir ders verirler bize. Kelile ve Dimne’nin Tibetçe dışında asıl metinden yapılmış çevirisi yok.
.
