Mitler üzerine yazan en tanınmış yazarlardan biri olan Joseph Campbell bu klasik yapıtında, dünyanın bütün mitolojilerinde “kahraman”ın yolculuğunun ve dönüşümünün izini sürerek tek bir arketipik kahramanın varlığını ortaya koyuyor. Ortadoğu’dan Hindistan’a, Güney Afrika’dan Sibirya’ya yayılmış insan coğrafyası üzerinde Gılgamış, Buddha, Odysseus, Thor, Cuchulainn hep aynı işlevi yerine getirir: insanı benzerleri arasında kendisi olacağı bir yolculuğa […]
Hint mitolojisinin kökeni Veda dönemine (İÖ 1200) kadar uzanır. “Bilmek” anlamına gelen vid eyleminden türemiş olan Veda sözcüğü “bilgi, gerçek, kutsal bilgi” demektir. Hinduların en eski kutsal kitapları Vedalar dört tanedir. Arilerin bilinen ilk yazılı metinleri Rgveda’dır ve bu, Vedalar’ın en önemlisidir. Rgveda on kitap ve bin yirmi sekiz ilahiden oluşur. İlahilerde doğal görüngülerin bizzat […]
Oxford İngilizce Sözlüğü, miti “genellikle doğaüstü kişileri, eylemleri ya da olayları anlatan ve doğal ya da tarihsel olgular hakkındaki yaygın bazı kanıları somutlaştıran, tamamen kurmaca bir öykü” diye tanımlar ve bu sözcüğün, kimileyin, “kurmaca öğelere sahip herhangi bir öyküyü kapsayacak şekilde” gevşek biçimde kullanılabildiğini eklemeyi de ihmal etmez. Ben bu kitapta ‘mit’ sözcüğünü, yukarıdaki tanımlardan […]
Nipur’da Assurbanipal’ın kitaplığında ve Etilerin başkenti Boğazköy’de ele geçen Gılgamış destanı, eski doğu dünyasında yüzyıllarca tanınmış, her yerde yankılar uyandırmış, insanlığın ilk yazın örneklerinden biridir. Eski Doğu dünyasının kültür dillerine çevrilmiş olan bu yapıt, bulunduğu andan bu yana, Avrupa bilginleri arasında büyük bir ilgi uyandırmış, Almanca, İngilizce ve Fransızca’ya çevrilmiştir. Bu üç dilde çeşitli çevirileri […]
Batı dünyasında, Sümer kültüründen Tevrat’a geçen konular üzerinde bazı çalışmalar yapıldı. Fakat bunlar hakkında Türkçe bir yayın yoktu. Diğer taraftan bu konulardan Kur’an’da var mıdır, varsa ne şekilde bulunuyordur, şimdiye kadar araştırılmamıştı. Bu nedenle, Sümer inanış ve efsanelerinden tektanrılı dinlere gelen etkileri ve Tevrat ve Kur’an’da bulunan konuları birlikte araştırmaya karar verdim. Kur’an’da bulunan ilgili […]
Sümer şairlerine göre Tanrıça İnanna, toplumun süsü, Sümer’in neşesidir. Ay Tanrısı Nanna’nın kızıdır. Akad’larda İştar, Musevilerde Astarte, Yunanda Afrodit, Roma’da Venüs adını taşıyarak yüzyıllar boyu çeşitli toplumların efsanelerinde yaşamıştır. Venüs yıldızını temsil etmektedir. İnanna’yı Sümerliler yarattı. Kadınlarda izledikleri, görmek istedikleri bütün nitelikleri, onun şahsında toplamışlar, onu yüceltmiş, ona tapmış ve hakkında yığınlarla şiir, hikâye yazarak […]
Bu küçük kitap, Sümerlilerin bundan binlerce yıl önce yaşamış olan kahraman kralı Gılgames’in serüvenlerini kapsayan bir öyküdür. Aslında bu öyküde olan konular, Gılgames’in yaşadığı çağdan itibaren yüzyıllar boyunca ağızdan ağıza geçtikten sonra çivi yazısıyla destan halinde tabletlere yazılmıştır. Kazılardan çıkarılan bu tabletlerin kırıkları ve bozuklukları nedeniyle metnin birçok yerinde boşluklar bulunuyor. Bu yüzden dış ülkelerde […]
Odysseus’un Dünyası Üzerine Mark Van Doren Odysseus’un Dünyası, Finley’in Homeros okurlarına sunduğu önemli bir eserdir. Kitap her yönüyle övgüye değer. Yazar, o sade üslubu ve ölçülü yaklaşımıyla bambaşka bir dünyayı, olabildiğince duru bir biçimde seriyor önümüze. Bir dolu soru işareti de cevabını buluyor böylece. Bu alanda kılavuzluğuna başvurabileceğimiz bir eser yoktu. O nedenle Finley’in katkısı […]
Bu monografiyi 1984 yılında ilk kez hazırladığımızda, amacımız özellikle bu şubeye yeni atılmakta olan genç hekimlerin hadiseye sadece faydalılık açısından bakmak gibi bazı çevrelerde beğeni kazanan ve önerilen kısır ve dar görüşlerin dışına taşabilmelerine yardımcı olabilmekti. Tıp’ta son seneler içinde kuvvet bulan ve insan komponentini inkâr edercesine dar ufuklu matematiksel-katı-tarifî tutum, kanaatimizce, belki kısa hesaplar […]
Kerem ile Aslı uzun zamandan beri halk arasında bilinen ve söylenegelen fantastik bir öyküdür. Sözlü, elyazması ve basılı kaynaklardan pek çok varyantı günümüze kadar gelmiştir. Ama bu radyo ve televizyon çağında eski önemini taşıdığı elbette söylenemez. Bu fantastik öykünün XVI. Yüzyılda, Kerem Dede veya Âşık Kerem adlı bir aşığın şiirleriyle oluştuğu sanılmaktadır. Öykü zamanla destan […]
MÖ sekizinci yüzyılda huzursuzluk daha da yayılıyordu, belli başlı dört bölgede peygamberlerle bilgelerden oluşan etkili bir kalabalık yeni bir çözüm arayışına girdi. Alman filozof Karl Jaspers bu döneme “Eksenel Çağ” (Axial Age) adını vermişti, çünkü insanlığın ruhsal gelişimine damgasını vurmuştu; kadınlarla erkekleri bugüne dek beslemeyi sürdüren içgörüler bu dönemde kazanıldı. 67 Bildiğimiz kadarıyla bu çağ […]
