Bugün artık kimsenin inkar edemeyecegi bir gerçek vardır: Eger Rusya proletaryası köylülülde ittifak halinde. burjuvazi ve büyük toprak sahiplerini alt edebildiyse, müdahale ve kuşatmaya gögüs gerebildiyse. duyulmadık bir ekonomik keşmekeşin. açlıgın ve sogugun üstesinden gelip ekonomik hayatı yeniden canlandırma yolunda ilerleyebildiyse; bu sadece. Rusya proletaryasının kitlelerle sıkı sıkıya kaynaşmış. çelikten. mükemmel bir Bolşevik partiye sahip olması sayesinde gerçekleşmiştir. Bu partinin dahiyane yaratıcısı ise V.l. Lenin olmuştur. Dolayısıyla Komünist Entemasyonal’in bütün kesimlerinin bu partinin nasıl yaratıldıgını, Lenin’in onu hangi örgütlenme ilkeleri temelinde kurdugunu bilmesi gereldidir. Bu amaçla. KEYK örgütlenme Bürosu. LeniR’in örgütlenme sorununa ilişkin temel görüşlerini. Komünist Enternasyonal’in bütün kesimlerine tanııma görevini üstlenmiştir.
Rusya Komünist Partisi bugünkü durumuna elbette bir çırpıda ulaşmadı. O. mücadele içinde gelişti. Biz de Lenin’in makalelerini, yazı ve söylcvlerinden yaptıgımız alıntıları bir derlernede toplayarak bu mücadele konusunda yoldaşlanmızı aydınlatmaya çalıştık. Bolşevik Parti’ii Hangi Koşullarda Kuruldu? Rusya’da proletarya partisi Batı’dakinden daha farklı koşullarda kuruldu. Batı’da. sosyalist partiler legal koşullarda dogarken ve legal işçi örgütleri (ömegin sendikalar). bir burjuva parlamentosu ve işçi hareketi için asgari de olsa özgürlükler varken. Rusya’da işçi partisinin kurulması en zalim mutlakiyetİn hakim oldugu koşullarda gerçekleşti: 9 burjuva-demokratik de\lrimine kadar. ilkel düzeyde. yaygın işçi hareketleri dışında hiçbir özgürlük olmadı. Rusya’da. aşagı Yl!karı 1895’lere kadar, en ileri aydınlar arasında Narodniklerin (Popülistler) ideolojisi hfıkimdi. Narodnikler. Rusya’da kapitalizmin gelişmesini inkar ediyor ve Rusya’nın sosyalizme.
köylü komünü yoluyla ı. Batı’dakinden farklı ve çok daha az acılı bir yoldan ulaşacagını iddia ediyorlardı. İdeolojik bakımdan, kapitalizmin gelişmesinin yolunu açmak ve Narodniklerin küçük burjuva ideolojisini her ne pahasına olursa olsun yenmek geregi. burjuva aydınlarını 1890 ile 1900 yıllan arasında. Rusya’da o sıralarda görülmeye başlanan Marksizme büyük ölçüde yaklaştırdı: ancak devrimci Marksizmin özü kendilerine yabancı oldugundan bu aydınlar «legal» Marksizmin kurucusu oldular. Onlar, işçi sınıfını burjuvazinin çıkarlan dogrultusunda kullanmak istiyorlardı. Öte yandan Sosyaldemokrasinin en iyi unsurları da. Çarlık polisi tarafından _sistemli olarak örgütlerinden kopanlıyorlardı. Dolayısıyla, işçi sınıfının sermayenin boyundurugundan kurtulmasının şartı olan ve işçi sınıfının giderek büyüyen ilkel düzeydeki hareketini Çarlıgın yıkılınası mücadelesine götürecek olan bir çekirdegin. profesyonel devrimcilerden oluşan. yeterince illegal. örgütlü, sürekli bir çekirdegin kurulması gerekliydi. Sosyaldemokrasiye düşen görev. işçi hareketine ayak bagı olan. onun ileri atılma gücünü sendikal hareket düzeyine indirgeycn ve onu liberal burjuvazinin mücadelesinin bir uzantısı haline getiren aydınlarla olan baglarını koparmaku: çırşitli yerlerde sınanmış profesyonel devrimci kadrolar oluşturmak gerekliydi: bu kadrolara berrak bir Marksist program.
saglam taktikler vermek gerekliydi: nihayet bu kadroları. profesyonel devrimcilerden oluşan. mücadeleci. polislere kafa tutabilecek kadar illegal. hem de zamanı geldiginde işçi kitlelerini mücadeleye sevk edebilecek kadar onlarla kaynaşmış tek bir parti örgütünde birleştirmek gerekliydi. V .1. Lenin. bu görevleri daha yüzyılın başlarında yeterince açık bir şekilde kavramıştı: 1900-1903 yılları arasında Lenin. Plehanov. P. Akselrod. Martov vb. işbirligindc çıkan (Rusya Sosyaldemokrat lşçi Par1. «Ama Komün.
sosyaliımin ne esası. ne de çekirdeğiydi. olamazdı da. Çünkü Konıü· ne. yoksul köylüleri. lan m emekçilerini ve ekonomik olarak daha zayıf olan orta köylüleri sömüren kan cmiciler, yani kulaklar hakimdi.» [Sovyetler Birligi Komünist Panisi (Bolşel’ikl Tari lı i s. 3 I. Aydınlık Yayınlani -Ç.N. 10 tisi’nin 2. Kongresi’ne kadar). Rusya Sosyal Devrimcilerinin merkezi yayın organı eski lskra’da Lenin. bu gorevieri kararlılıKla uyguladı. Lenin’in.
Rusya Komünist Partisi’nin kuruluş ve gelişme tarihinde önemli bir rol oynayan Ne Yapmalı? (1902) isimli ünlü eseri de işte bu döneme aittir. V. l. Lenin bu eserinde. Rusya Sosyaldemokrasisi içindeki oportünist akıma. 1895-1900 yıllan arasında ortaya çıkan «Ekonomistler>>e ezici darbeler indirmektedir. «Legal Marksistlerin» alerabası olan «Ekonomistler» işçi hareketinde kendiligindenci unsuru göklere çıkanyar ve gerçekte kendilerini sendikalizm düzeyine indiriyorlardı; merkezi bir sosyaldemokrat partinin var olabilecegini inkar ediyor ve işçilerin ekonomik çıkarlarını koruyan örgütlerle (karşılıklı yardımla!jma demekleri. grev sandıgı vb. gibi) yetinjyorlardı. V.l. Lenin, daha önce I 901 yılında ileri sürdü gü «profesyonel devrimciler» örgütü tasansının dayandıAı temelleri ilk kez lskra ve Ne Yapmalı’da . ortaya koymuştur. Sosyaldemokrat örgütün o zamanlar Rusya’da benimsedigi örgütlenme biçimlerini ise. Parti örgütlenmesinin temeli haline gelen, Lenin’in Bir Yoldaşa Mektup’unda (1902) bulabiliriz: Yerel hareketin başında bir komite ve bu korniteye baAlı bölge gruptan, çevreler ve fabrika altkomiteleri (Partinin «İlk kademe hücrelerine» verilen isim buydu).
Bazılan komitenin onayıyla Parti’ye girer, digerleri ise Parti’ye sadece baglı kalırlardı. Rusya Sosyaldemokrat Partisi’nin 1903’teki 2. Kongresi’nde kabul edilen tüzük uyarınca. yalnızca profesyonel devrimcilerin gerçek örgütleri olan komiteler. Parti Merkez Komitesi ve Parti’nin kurulmasında önemli bir rol oynamış olan Merkez Organın yazıkurulu. kongretere temsilci gönderebilirlerdi. Bolşeviklerle Menşevikler Arasındaki Bölünme Martav ve Akselrod. Parti’nin 2. Kongresi’ne kadar Lenin’le el ele yürüdüler; 1900 yılına dogru P. Akselrod. Lenin’in Rus Sosyaldenwkratlan’nm Görevleri broşürüne yazdıgı önsözde. Lenin hakkında şunları söylüyordu: “Lenin. iyi bir pratikçinin tecrübesini. teorik bilgiyle ve engin bir siyasi uzak görüşlülükle başarılı bir şekilde birleştiriyor.» Ama 1903 yılında.
Rusya Sosyaldemokrat lşçi Partisi’nin 2. Kongre- • ı ı si’nde Lenin ilc Akselrod’un yolları aynlacaktı. Özellikle. Lenin’in öteden beri büyük önem verdiği. lıalla tayin edici önemde gördügü örgütlenme sorunlarında birbirlerinden uzaklaştılar. O sıralarda tek ugraş Rusya Sosyaldemokrat Işçi Partisi’nin inşasıydı: bu nedenle de Parti’nin hangi temel üzerinde inşa edilmesi gerektiginin saptanması özellikle önemliydi. Martov. P. Ak:selrod ve Iskra’nın küçük burjuva unsurların etkisi altında kalan diger birkaç eski yazarı. Parti’yi kannakarışık bir temel üzerinde inşa etmek istiyorlardı. Parti’nin hiçbir örgütünde yer almayan ve Parti’ye sadece destek olmakla yetinen kimselerin de Parti üyesi kabul edilmesini öneriyorlardı. Böylelilde Parti’ye yakınlık duyan, ama Parti disiplininden ve aktif devrimci mücadeleden kaçan küçük burjuva aydııılarına da kapıları açıyorlardı: her greveinin kendini Parti üyesi ilan etme hakkına sahip oldugu görüşündeydiler. Onlar. sınıf mücadelesinin bilinçli· bir şekilde yöıilendirilmesini. kendiligindenci atılıma bagımlı kılıyorlardı.
Men: şevikler. 1905 Devrimi’ni izleyen karanlık gericilik döneminde. 1908- 1909 yıllarında. illegal Parti’nin tasfiyesi ve <<legal». <<geniş». <<açık» bir işçi partisinin . yani pratikte liberal bir işçi partisinin kurulması şiarını ortaya atarken. aynı bakış açısıyla hareket ediyorlardı. Lenin. daha 2. Kongre’de şöyle demişti: <> istediklerinden yakınıyar ve Parti disipliniyle alay ediyorlardı. Lenin, Mcnşcviklerin bu sorunlardaki oportünizmini açıga çıkarttı; daha I 904’te. Bir Adını Ileri, Iki Ad mı Geri adlı eserinde. Menşeviklerin. zaten her bakımdan tıpatıp bcnzeştikleri dünya Sosyaldemokrasisinin oportünist kanadının bir parçası olduklannı kanıtladı.
O zaman Menşevikler. örgütlenme sorunlannda oportünist Sosyaldemokratların safında yer almışlardı.” 2. Kongre’den bir müddet sonra ise eski Ekonomistlerle birleştiler ve siyasi çizginin her noktasında oportünizme kaydılar. Lenin’in Bir Adını Ileri, Iki Adım Geri adlı eseri, özellikle 2. Kongre karariamu tahlil etmekte ve Menşeviklerin Parti Kongresi’nden sonra takındıkları tavrı ele almaktadır. Bu eserin Bolşeviklerle Menşevikler arasındaki örgütlenme konusuna ilişkin temel görüş ayrılıklarını belirleyen bazı bölümlerini aktanyoruz. Fabrika Hücrelerinin Örgütlenmesi Lenin. daha l902’de Bir Yoldaşa Mektup’unda dile getirdigi temel fikri bir an için olsun unutmamıştır: Partinin kitleleri zamanında mücadeleye sevk etmesi. ancak Parti örgütünün işçi kitleleriyle sıkı bağları varsa mümkündür. Bu nedenle daha 1902’de Lenin. fabrikalarda ilerde fabrika hücrelerine dönüşecek olan «fabrika çevreleri» oluşturulmasını öneriyordu. Lenin. «her fabrika bizirn k:1lcmiz olmalı>> diye yazıyordu ve sonraları döne döne bu sorun üzerinde durdu
.
