Eldar Ryazanov – Bu Hesapta Yoktu

Türkçenin Rus deyimlerini, halk dilindeki kıvraklığı, mizah anlayışlarını bize getirmek, bize mal etmek için çok daha elverişli olduğunu söyleyebilirim. Örneğin halktan bir kadın olan falcı Manyefa’nın tekerlemelerini “Gözlüye gizli yoktur… Görenedir görene, köre nedir köre ne? Bin bilsen de bir bilene danış… Kime niyet, kime kısmet… Göğe direk, denize kapak olur mu?” gibi deyişlerini İngilizce metinlerde bulamazsınız. Oyunun önemli kişilerinden Krutitski (Moskova genel Valisi Zavkrevski’yi andırdığı söylenir) yaşlı, tutucu bir adamdır. Ozerov ekolüne mensup olduğu için dili eskimiş bazı yazılarını Glumov’un çağdaş Rusçaya çevirmesini ister. Bu adamı Osmanlıca konuşturmak çeviriye bir renk kattı. “Bu Hesapta Yoktu” 1974’te Ankara Devlet Tiyatrosu’nda Sevgi Sanlı’nın çevirisi, Nihat Akçan’ın rejisiyle oynandı. Rusçayı ve Rus Tiyatrosu’nu çok iyi bilen İsmail Ağlagül’e, gerek metnin özgün dildeki aslıyla karşılaştırılmasından, gerek oynanış üslubundaki bazı özel ikleri bize iletmesinden ötürü teşekkür borçluyuz. Glumov rolünde Cihan Ünal kariyerinin en başarılı rol erinden birini oynadı. Beyhan Saran’ın Madam Glumovası, Sadrettin Kılıç’ın Grodulini, Meral Gözendor’un Kleopatrası unutulmaz. Engin Şenkan ile Alp Öyken konservatuvardan yeni mezun oldukları halde Mamayev ile Krutitski gibi yaşlı başlı, kerli ferli adamları nasıl da ilginç, nasıl da inanılır kıldılar. Maral Ünal’ın Manyefasını görmemek bir kayıptır. Kurçayef’de Cemil Özbayar sırım gibi bir süvari zabitiydi. Madam Turisina’da Suna Akbel, Maşa’da Işıl Poyraz seslerini, jestlerini ayrıntılarıyla anımsadığım oyuncular. 1984’te aynı oyun, aynı çeviriyle, ama değişik bir ad altında İstanbul Şehir Tiyatrosu’nda oynandı. “Utanmazın Defteri”ni yöneten Nedret Güvenç’ti.

Erhan Yazıcıoğlu’nun Glumov’la başını çektiği seçkin oyuncu kadrosunda Filiz Toprak, Metin Çoban, Ayşegül İşsever, Yavuz Şeker, Emin And, Tanju Tuncel gibi adlar vardı. Ankara Sanatseverler Derneği 1973-74 tiyatro sezonunda “Bu Hesapta Yoktu”yu Nihat Akçan’ı en iyi yönetmen, Cihan Ünal’ı en iyi erkek oyuncu, Sevgi Sanlı’yı en iyi çevirmen seçerek ödül endirdi. Birbirine uzanan iki eli, gülen ağlayan tiyatro masklarıyla birlikte sunan bu güzel heykelciği sevgiyle, onurla saklarım. Ostrovski’nin parlak zekâsı, sımsıcak yüreği, tükenmeyen tiyatro sevgisiyle ülkeme el uzatmasında benim de parmağım varsa kendimi çok, ama çok şanslı saymaz mıyım!

.