26 Ekim 1949, önemli haberlerle dolu bir gün değildi. Muhabir olarak ilk yazılarımı yazdığım günlük gazetenin yazı işleri müdürü olan Üstat elemente Manuel Zabala, o sabahki toplantıyı, alışıldık birkaç öneriyle kapatmış, redaktörlerden hiçbirine belirli bir iş vermemişti. Birkaç dakika sonra, telefondan, eski Santa Clara manastırının mahzenindeki mezarların boşaltıldığı haberini alınca, fazla bir umuda kapılmadan şu emri verdi bana: “Oralarda bir dolaş bakalım, yazacak neler bulabileceksin.” Yüzyıldan beri hastaneye dönüştürülmüş olan bu tarihi Klaris 1 manastırı, yerinde beş yıldızlı bir otel yapılmak üzere satılacaktı. Olağanüstü güzellikteki kilisesi, damının yer yer yıkılması nedeniyle neredeyse tümüyle açıkta kalmıştı, ama mahzen mezarlarında üç kuşaktan piskoposlar, başrahibeler ve daha başka ileri gelen kişiler hâlâ gömülüydü. Atılacak ilk adım, bu mezarları boşaltıp, kalıntıları çıkabilecek isteklisine teslim etmek, geri kalanları da ortak bir çukura gömmek olacaktı. Kullandıkları yöntemin ilkelliği beni şaşırtmıştı. İşçiler, mezarların kapaklarını kazma ve çapayla kaldırıyorlar, daha kımıldatırken parçalanan çürümüş tabutları çıkarıp, lime lime giysilerle soluk renkli saçlara karışmış bir toz yığını halindeki kemikleri ayırıyorlardı. Ölü ne kadar ünlüyse, çalışma o kadar zor oluyordu, çünkü değerli taşlarla altın ve gümüş takıları bulup çıkarabilmek için, bedenlerin enkazını eşeleyip, kalıntıları inceden inceye elemek gerekiyordu. Ustabaşı, mezar yazıtlarındaki bilgileri bir okul defterine aktarıyor, kemikleri ayrı ayrı kümeler halinde düzenleyerek, birbirlerine karıştırılmasın diye her birinin üzerine ölünün adı yazılı bir kâğıt koyuyordu. Öyle ki, tapınağa girdiğimde gördüğüm ilk şey, çatıdaki açıklıklardan tüm şiddetiyle içeri giren o korkunç Ekim güneşi altında cayır cayır yanan ve bir kâğıt parçasına kurşunkalemle yazılı adından başka bir kimliği bulunmayan sıra sıra kemik yığınları olmuştu. Aradan neredeyse yarım yüzyıl geçtikten sonra bile, yılların yıkıcı adımlarla geçip gitmesinin bu korkunç göstergesinin bende uyandırdığı şaşkınlığı hâlâ duyarım içimde. Orada, pek çoklarının arasında, Peru’lu bir kral naibiyle gizli sevgilisi; o yörenin piskoposu Don Toribio de Câceresy Virtudes; manastırın, aralarında rahibe Josefa Miranda’nın da bulunduğu, pek çok başrahibesi; ve ömrünün yarısını tavan kaplamaları yapımına adamış olan sanatçı Don Cristobal de Eraso da bulunuyordu. İkinci Casalduero Markisi Don Ygnacio de Alfaro y Duenas’ın yazıtını taşıyan kapalı bir mezar vardı, ama onu açtıklarında boş ve kullanılmamış olduğunu görmüşlerdi. Buna karşılık, eşi Markiz Olalla de Mendoza’nın kalıntıları, kendi yazıtını taşıyan bitişik mezardaydı.
Ustabaşı, bunu hiç önemsememişti: soylu bir Kreol’ün 2 kendi mezarını hazırlatmış olmasında, ama sonra onu başka bir mezara defnetmelerinde şaşılacak bir şey yoktu. Ana mihrabın duvarında, İsa’nın yanındaki üçüncü oyuktaydı asıl büyük haber. Mezar yazıtı, ilk kazma darbesiyle parça parça yerinden fırlamış, yoğun bakır renginde canlı bir saç yığını mezardan dışarı taşmıştı. Ustabaşı, işçilerinin de yardımıyla bunları tümüyle dışarı çıkarmak istedi, ama saçları ne kadar çok çekerlerse o kadar uzun ve gür görünüyorlardı; sonunda hâlâ bir kız çocuğunun kafatasına yapışık son saç telleri de dışarı çıktı. Oyukta, oraya buraya dağılmış birkaç küçük kemik parçasından başka bir şey kalmamıştı, güherçileden delik deşik olmuş mezar taşında ise, soyadı bulunmayan bir ad okunabiliyordu yalnızca: Sierva Maria de Todos los Angeles. Yere yayılan o harikulade saçlar, yirmi iki metre on bir santim uzunluğundaydı. Ustabaşı, en ufak bir şaşkınlığa kapılmadan, insan saçının ölümden sonra da ayda bir santim uzadığını anlattı bana; yirmi iki metre de, iki yüz yıllık bir süre için iyi bir ortalama gibi görünmüştü ona. Oysa bana hiç de bu kadar olağan gelmemişti bu olay, çünkü çocukluğumda büyükannem, saçları arkasında bir gelin duvağı gibi yerlerde sürünen ve bir köpek ısırması sonucu kuduzdan ölerek, gerçekleştirdiği pek çok mucize nedeniyle Karayib halkları arasında yüceltilen, on iki yaşında küçük bir markizin efsanesini anlatırdı bana. İşte o mezarın onunki olabileceği düşüncesi, gazeteye o gün yazdığım haberi ve bu kitabın kökenini oluşturdu.
Gabriel Garcia Marquez – Aşk ve Öbür Cinler
PDF Kitap İndir |