1878 yılında Londra Üniversitesinden Tıp Doktoru ünvanıyla mezun olduktan sonra, orduda cerrah olmak için öngörülen kursa katılmak üzere Netley’e gittim. Orada çalışmalarımı tamamladıktan sonra, Cerrah Yardımcısı olarak Beşinci Northumberland Piyade Alayına tayin edildim. O zamanlar, Hindistan’da konuşlandırılmış olan alaya ben katılmadan, İkinci Afgan Savaşı patlak verdi. Bombay’a vardığımda, bağlı bulunduğum müfrezenin düşman hatlarını aşıp, ülkenin iç kesimlerine kadar ilerlediğini öğrendim. Benimle aynı durumda olan birçok subayın peşinden gidip alayımın bulunduğu Candahar’a [1] sağ salim varmayı başararak, yeni görevime en kısa sürede başladım. Savaş, bir şeylerin peşinden koşan birçok insana, itibar ve makam kazandırırken benim başıma bir felâket getirdi. Bulunduğum tugaydan alınarak, ölümcül Maiwand [2] Savaşı’nda birlikte çarpıştığım Berkshirelar Bölüğü’ne tayin edildim. Bu savaşta, kemiğimi paramparça ederek köprücük damarını sıyıran bir Jezail [3] kurşunuyla omzumdan yaralandım. Beni bir yük beygirinin sırtına koyarak sağ salim İngiliz hatlarına varmamı sağlayan emir erimin bağlılığı ve cesareti olmasaydı, gözünü kan bürümüş Ghaziler’in [4] eline düşecektim. Acıdan bitkin ve uzun zamandır yaşadığım güçlüklerden zayıf düşmüş bir halde, ıstırap çeken yaralılarla dolu kocaman bir trenle Peshawur’daki [5] ana hastahaneye gönderildim. Burada güç toplamaya başladım, kaldığım koğuşta gezinip hatta verandada güneşlenecek kadar iyileşmiştim ki Hindistan’daki sömürgelerimizin lânetine, bağırsak hummasına yakalandım. Hayatımdan aylarca umut kesildi ve en sonunda, kendime gelip, biraz iyileştiğimde öyle bitkin ve bir deri bir kemik kalmış haldeydim ki tıp heyeti, İngiltere’ye bir gün bile geciktirilmeden geri gönderilmeme karar verdi. Asker gemisi Orontes’le sevk edildim ve bir ay sonra, sağlığım bir daha, eskisi gibi düzelmeyecek kadar zarar görmüş bir halde Portsmouth’a, ayak bastım. Durumum bilen devlet, sağlığımı düzeltmem için dokuz ay izin vermişti.
..
Çox sevirəm