Jheni Osman – Dünyayı Değiştiren 100 Fikir

25 Mayıs 1961’de JFK cesur bir açıklama yaparak, Ay’a astronot göndermenin on yılı bulmayacağını duyuruyordu. Sekiz yıl sonra Apollo 11 ay kapsülü Ay’a indiğinde Neil Armstrong’un ağzından şu sözler çıkmıştı: “Houston, burası Sessizlik Denizi. Kartal kondu.” Bu unutulmaz an binlerce yıllık teknolojik gelişmenin vardığı aşamayı gözler önüne sermişti. Birisinin banyodan dışarı fırlayıp, “Evraka!” diye bağırdığı keşiflere az rastlanır. Daha çok döneminin bilimsel bilinci içinde zihinler ve fikirler buluşur, ardından da matbaa makinesi gibi teknolojik gelişmeler kaydedilir. Isaac Newton’ın söylediği gibi, “Daha uzağını görebildiysem devlerin omuzlarında durduğum içindir.” Çoğu kez doğru zaman ve doğru yerin çakışması gerekir. Bazen sırf şans devreye girer, Alexander Fleming’in penisilini bulduğunda olduğu gibi. Kimi zaman tutulmayan bir fikir veya akla hayale sığmaz görünen bir düşünce işe yarayabilir, Kopernik’in dünyanın güneşin yörüngesinde döndüğünü ileri sürmesi gibi. Aslında bir gün torunlarımız belli bir kurama inandığımız için veya belli bir fizik yasasını kanıksadığımız için bizlere gülebilirler. Bu kitabı yazarken dünyayı değiştiren en büyük fikrin ne olduğunu kendi kendime sordum. Örnek olarak verilebilecek çok sayıda inanılmaz keşif ve dahiyane icat var, ama kim nasıl karar verebilir ki? Genç bir kızken duvarımda iki poster vardı. Posterlerden biri Doğal Tarih Müzesi’nden aldığım, dinozorlardan 1980’lere kadar uzanan tarihi, A3 kağıdı büyüklüğündeki bir poster ne kadar kapsamlı olabilirse o kadar işleyen resimli bir şiirdi. Diğeri ise Uzay Mekiği’nin bir resmiydi.

Astronotların bu mekiğin içine girip uzaya gidecekleri fikri o çocuk aklıma durgunluk veriyordu. Bu yüzden uzay yolculuğunu büyük fikir olarak, Ay’a inmeyi de tarihimizdeki en unutulmaz an olarak seçtim. Bu kitabı yazarken röportaj yaptığım alanlarında uzman insanların her biri dünyayı adamakıllı değiştirdiğine inandıkları bir icat, keşif veya kuramı seçti. Bu kitap benim tarafımdan yazıldı, ancak uzmanların seçtikleri şeylerin neden o kadar devrimci olduğuna dair açıklamalarını kendi cümleleri ile aktarmayı tercih ettim. Uzmanlar bazen seçtikleri icat, keşif ve kuramlarla beni şaşırttılar, ama seçimlerini ne kadar araştırdıysam kararlarının gerekçesini ve o şeyin toplum üzerindeki etkisini o kadar iyi anladım. Tam karşı sayfada bu kitabı hazırlarken kayda değer bulduğum hususları sıraladım. Umarım bu kitabı yazarken aldığım zevki, siz de okurken alırsınız. Bu Kitabı Hazırlarken Öğrendiklerim ~ Uluslararası Uzay İstasyonu’nda, geri dönüşüm ile idrardan içme suyu elde ediliyor. Böylece uzay istasyonu galon başına 40.000 dolarlık su taşıma masrafından kurtuluyor. ~ Bir insan hücresindeki bütün DNA’ları çıkarıp kromozomları uç uca eklerseniz, yaklaşık iki metrelik bir zincir elde edersiniz. ~ Isaac Newton’ın bir ağaçtan düşen elmayı seyrederken yerçekimi kavramını bulduğu yönündeki meşhur hikaye kesinlikle doğru değil. ~ Britanya’da evlerde kullanılmayan 90 milyon civarında cep telefonu var ve bunlar toplam 11.250 ton ağırlığında olup meşhur dönme dolap London Eye’dan beş kat daha ağır. ~ 2004’te Noel hediyelerinin verildiği ilk günde, mega basınçlı bir deprem yüzünden boyu 30 metreyi bulan dev dalgalar Hint Okyanusu’nun çevresindeki kıyı şeridini yuttu.

9,3 şiddetindeki bu deprem şimdiye kadar kaydedilmiş üçüncü büyük depremdi ve yerkabuğunun bir değil, iki yerde çatlamasına yol açtı. 30 km3 suyu yerinden ederek 40 saatte dünyayı dolaşacak kadar güçlü bir dizi dalga yarattı. ~ Büyük bir okul otobüsü büyüklüğündeki Hubble, dünyadan 570 km yukarıda bulunan yörüngesinde saniyede 8 km gibi inanılmaz bir hızla yol almaktadır. Gezegenin yörüngesini tamamlaması sadece bir buçuk saati alır ve her yörünge turu 96 dakika boyunca 28 ampulün tükettiği enerjiyi tüketir. ~ İki farklı metal çeşidi küçük bir elektrik akımı yaratır, bu nedenle dişlerinizle metal bir dolgu arasına bir parça folyo sıkıştırırsanız, hissedeceğiniz elektrik akımı sizi rahatsız eder.

.