Friedrich Wilhelm Nietzsche – Şen Bilim

Ortaçağ Provence kültürünün azarıları Troubadourlann kendi şiir sanatıanna verdiği La Gaya Scienza (Şen Bilim) adını, Alınaneada “Fröhliche Wissenschaft” olarak felsefe gündemine katan Nietzsche’dir. Nedir Şen Bilim? Nasıl bir “bilim” dir? Neden “şen”dir? Gerçeklik, hep bir tavır içinde yaşanır. “Şenbilim” tavn, hem “şen” oluşu hem bilimselliği içerir. Bir yaşam bilgeliğidir. Yoksunluğun ve güçsüzlüğün deneyiminden gelir. Yaşanan dünya karşısındaki yetersizliğin, güçsüzlüğün, uyumsuzluğun ardından gelir. Derdi, sıkıntısı olanlann, egemen görüşten “rahatsız” olan, onun yaşarnı engelleyid boyutuna başkaldıranlaTin tavndır. Bilim şendir, çünkü yaşamdan yanadır; yaşamdan yana olmak sağlıklı olmak demektir. Beden ve ruhça hastalıklarm yol açtığı zorluklardan gelen sağlık: Hastalıklardan geçmiş, onları değerlendirebilen bir sağlık. Neresi “bilim”, şenbilimin? Şenbilim, “bilim” e yöneltilmiş eleştirel bakışın ardından gelen, deyim yerindeyse, bir “üstbilim” (Metasdence!). İnsanın gerçekliği bilme çabalan üstüne yönelmiş bir çaba Hastalıklardan geçmiş, sağlıkla vanlan gerçeklik ilişkisi: Parodi. Parodi, Eski Yunanca bir sözcük; köken olarak para ve aaide sözcüklerinden oluşuyor. Para edatı, yanında, boyunca, nazaran, hilafına, tarafindan.


anlamlanna geliyor. Aoide: Türkü, şarkı demek. Eğlenceli, alay eden, şaka dolu şarkılardı parodiler. Edebi, “dddi” bir eserin gülünç biçimde taklidi de olabilirler. Eski dilde buna hezl ya da hezel denirdi. Bir şaka, bir karikatür olarak betimler gerçeği şenbilim. Bilimin bir karikatürü. Alay ını eder bilimle? Aşağılayıa, iğneleyid bir kopyasını ını çıkanr? Şenbilim “düz” bilime saygı duyar. Onunla eğlenmez. Eğlenemez. Hakikat üzerine gerçekleştirdiğimiz her araştırmanın, her kuraının, hakikatİn bir kötü taklidi, karikatürü, parodisi olduğunu bilir. Hakikati bulanlara, bulmuş olduğunu savunanlara eleş7 ŞenBılim tiri oklannı yöneltir. Mizalı yoluyla, hakikat yolculuğu yapanlaTin gözlerini açar. Bir şenliktir hakikat yolaıluğu ona; sıkıntılar, hastalıklar, yoksunluklar, uyumsuzluklar yaşamış şenbilimciye hakikat yolaıluğu bir şölendir. Bir “hezliyat”tır şenbilim, bir şakadır,latifedir. Hicivdir, taşlamadır. Bu parôidia, parodia demektir: Yol boyunca yürüyüş.

(para +hodos! Hodos: Yol!) Şenbilimi postmodernİst bir eğlence, bir “yapısöküm” (deconstruction) olarak anlamamalı. Nietzsche’yi postmodern düşüncenin babası olarak görenlerde böyle bir eğilim olacaktır. Şenbilim bir “sağlık” arayışıdır. Bu arayış sürekli bir yenilenmeyi, doğuruşu, yaratışı öngörür. Aolardan, sıkıntılardan, doğurarak kurtulmak. Acılardan düşünceler doğurarak Şenbilim, iyileşenierin bilimidir; iyileşenlerin sanatı. Şenbilim, bilginin sağlık içinde, yaşamla bütünleşerek yaşanmasıdır. Bilginin, dar bir çevrede, belli insanların çıkarianna hizmet eden, insanları uyutan, onların sırtına ağır bir yük olan, onlan belli bir düşünme, yaşama alışkanlıklan içine sokan, bu alışkaniıkiann gözlerine ördüğü perde yüzünden, onlan kör eden, bu gezegendeki yaşamın gelişip serpilmesine ket vuran bir anlayışla yaşanmasına başkaldıran bir anlayıştır. Şendir, çünl<Ü ciddidir; şendir, çünl<ü içtendir, sorumludur. Her türlü tembelliğe, kolayolığa, sığlığa, dargörüşlülüğe karşı çıktığı için şendir. Hayattan, sağlıktan yana olduğu için, iyileşmekten yana olduğu için. On dokuzunaı yüzyılın sonlanna doğru Nietzsche’nin gördüğü şenbilim ile yirmi birinci yüzyılın başlanndaki şenbilim anlamca farklıdır. “Şen” olmak, bilgiyle, bilimle, şen olmak, aolar hastalıklar, yoksunluklar içinde şen olmal<, değişim gerektirir. Şenbilim, daHarup hudaldanan teknolojiye, piyasa ekonomisine giderek bağlı olan bilimi, hayatı, hayatm bütünlüğüne, genişliğine, yül<sekliğine, derinliğine yaklaştırmada, bilim insanlanmn tavırlarının oluşmasına katkıda bulunacak. Bilim olanca ciddiliğiyle sürerken, şenbilim, bir “meta” düzeyde, “üst” düzeyde taV1r olaral<, bilimle yaşamını güzelleştirecek insanın önemli bir sırdaşı, yardıması dostu olacal<.

Alımetinam Çanakl<ale, Eylül2004 ÇEViRi fiZERiNE KISA BİR NOT B eş kitaptan oluşan Şen Bilimin ilk iki kitabı, 107 bölümüyle, çevrilmiş bulunuyor. ŞenBilimi üç ayn kitap olarak çevirmek zorunda kaldım. Önce, Say Yayınları’ndan yayınlanmış olan şiirleri [Bütün Yapıtlan 7, Şen Bilim (Şiirlenl Türkçeye aktardırn. Şimdi Şen Bilim, (Ana Metin 1) çalışmanın ikinci cildini oluşturuyor. Yoğun çalışmalanın arasında ayırabildiğirn zamanlarda, son üç kitabı, elirnden gelen en kısa sürede çevirerele Şen Bılimi bütünüyle Türkçeleştirrniş olacağım. Çevirirken öğrenrnesern, cehennemİ yaşamış olurdurn. Yanlışlanrn, gözümden kaçmış sürçmelerİlll olmuştur. Onları da öğrenrnern, Nietzsche’ye olan saygıının da bir gereğidir.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir