Ahmet Sarı & Cemile A. Ercan – Masalların Psikanalizi

“Masalların Psikanalizi” adlı çalışmamız, taşıdığı başlık bakımından her ne kadar çok iddialı gözükse de, Türkiye’de sözlü ve yazılı geleneğin bin yılı aşkın bir süreyle çok eskilere dayandığı düşünülecek olursa, bir medeniyet oluşturma bilinciyle sözlü-yazılı kültürü inşa etme bakımından çok hızlı davranmış bir toplum olarak vardığımız noktada Türk masallarının toplu halde bütüncül bir çalışmayla hala ortaya çıkarılmamış olması da göz önüne alındığında, bu çalışmamızın alanında sayılı çalışmalardan biri olacağı ve büyük bir eksikliği dolduracağı düşüncesindeyiz. Tüm Türk masallarının derli toplu bir halde, ciltlerce kitaplarla elimizde olması düşüncesi bir yana, masallara farklı disiplinlerin yardımları ile bakılması, masalların farklı disiplinlerin desteği ile çözümlenmesi hususunda da ülkemizde pek çalışılmamış olduğunu görmekleyiz. Bu eksiklik, bir anlamda hoş görülebilirdir, çünkü daha bütüncül bağlamda derli toplu bir Türk masalı koleksiyonu elimizde olmadan ya da bunlar toplu halde bir kitapta derlenmeden, onlar üzerine farklı disiplinlerin de yardımıyla çözümlemeler ve analizler yapmak ne kadar doğru ve mantıklıdır? Gerçi yörelere ve illere ait masalların derlenmesi ve kitaplaştırılması hususunda bir sıkıntımız yoktur, bu derlenen masallara izlek ve motif incelemeleri bağlamında yüksek lisans ve doktora tarzında çalışmalar da yapılmıştır, fakat masalların derinlikli analizine, masalların farklı disiplinlerin yardımıyla çözümlenmesine ilişkin kitap çalışması bu alanda yeni bir çalışma olarak görülebilir. Masallarımızla ilgili sadece izlek analizleri, motif araştırmaları ile yetinmemeli, bunları diğer ülkelerin masallarıyla izleksel, motifsel karşılaştırmalardan öte kendi masallarımızı, destanlarımızı, mitolojimizi, edebiyatımızı farklı disiplinlerin yardımıyla incelemeli, bunlara yeni zenginlikler katmak, bunları farklı disiplinlerin yardımıyla açıklığa kavuşturmak, onlarda daha derin okumalar, yeniden-okumalar yapmak, yılların klasik anlamda okunmuş ve analiz edilmiş bu kültürel verilerimize yeni bir soluk katmalı ve onları canlandırmalıyız. Bilgin Saydam’ın “Deli Dumrul Bilinci-‘Türk İslam Ruhu’ Üzerine Bir Kültür Psikolojisi Denemesi” adlı çalışması ve İsmail Gezgin’in “Kırmızı Başlıklı Kız’dan İlk Günah’a Masalların Şifresi” gibi çalışmaları çoğaltmak ve bu alanda gözü korkan, bu işe soyunmaya cesaret edemeyen öğrencileri şevklendirmek, bu alanın meraklılarını da harekete geçirmemiz gerekmektedir. Ulus bilincine ve millet fikrine, kültür kuruculuğuna ve devlet fikrine, uygarlık oluşumuna ve kültürel verilere değer verme bakımından diğer devletlerle çok rahat atışabilecek, yarışabilecek Türk milleti, sözlü geleneği bir kenara bırakacak olursak, yazılı geleneğin belki temel taşlarından olan destanlarda, mitolojilerde, efsanelerde ve masallarda sadece masal cenahında toplu bir çalışma ortaya koymamış gözükmektedir. Türk destanları ve Türk mitolojisi alanının uzmanlarınca toplu ve bütüncül çalışmalar halinde ortaya konmuşken, masallarımız yurt dışında çalışan Türkologların çalışmaları ya da yurt içinde çalışan akademisyenler, masal bilimcilerin çalışmaları şeklinde, içerde ve dışarıda olmak üzere dağınık, parçalı bir şekilde hala geniş ciltlerle bir araya getirilmeyi, toplanmayı beklemektedirler. Türk masallarına katkı sağlayan kişiler ister Türkiye’de masalları kendilerine çalışma alanı olarak belirlemiş ve Türk masallarının şekillenmesinde (Mehmet Kaplan’ın da çaba ve gayretleriyle) emekleri görmezden gelinemez akademisyen olan Bilge Seyidoğlu, Saim Sakaoğlu, Umay Günay, Ali Berat Alptekin, Muhsine Helimo ğlu Yavuz vb. gibi değerli akademisyenler ve kültür kurucular olsun, ister akademisyen olmayıp da Türk masalına gönül vermiş ve ömürlerini bu masalların derlenmesine adamış saygıdeğer insanlar olan İzzet Ulvi, K. D. Hanım, Ziya Gökalp, Ahmedoğlu Kum, Hamit Zübeyir Koşay, Bahtaver Hanım, Ali Rıza Yalgın, Suat Salih Arsal, Yusuf Ziya Demircioğlu, Pertev Naili Boratav, Naki Tezel, Eflatun Gem Güney vb. gibi masal derleyiciler, masal bilimciler, masal anlatıcılar olsun, isterse de yurt dışında Türk kültürüne ve masal geleneğine gönül vermiş ve Türk masallarının derlenmesinde ve aktarılmasında bu kültüre çokça katkı sağlamış Elsa Sophia von Kamphoever, İgnaz Kunoş, Theodor Menzel, Sebastian Beck, Warren Walker, Barbara Walker vb. gibi yabancı kişiler olsunlar, bu değerli insanların derledikleri masal ve kendi dillerinde yayınladıkları Türk masallarını toplu halde bir araya getirme hususunda çaba sarf etmeliyiz. Türk masallarının toplu ve kusursuz bir çalışması uzun vadeli ve çileli bir uğraş gibi gözükse de, yine de ekip ve atölye çalışmasıyla bu çalışmanın hızlı bir şekilde sürdürülmesi gelecek nesillere çok önemli bir katkı sağlayacaktır. İlerde girişilecek böylesi önemli bir hamle, masalsever olan bizlerin gönlünü ferahlatan ve bizleri teskin eden tek düşüncedir.