Ahmet Kutsi Tecer – Köylü Temsilleri

Halkbilgisi He ilgili olan ıbütün mevzular benim için caziptir. Fakat: bugünkü mevzuumuz üzerinde durmayı bana tercih ettiren sebepler_ var. :Bu mevzlı yani. ·Köylü Temsilleri mevzuu rniihim olduğu kadar, nasıl söyliyeyim, •bakir• bir mevzudı,ı.r da_; çünkü halkbilgisinin bu ııubesi hemen hemen hiç dokunulmamış gibidir. Bu mevzua dair yazılmış hiç bir şey hatırlamıyorum. Köylü temsilleri;- isminden de anlaşılacağı gi:l?i, köylerde ve köylüler tarafından yapılan temsili mahiyette oyunlardlr. · Bundan dolayı onlara. ·Köylü. Tiyatrosu• adıııı vermek de beliti caiz oh.bilirdi: Fakat biz bunu yapmadık, çünkü – hiç değilse bugün için. halk edebiyatından bahsedildiği gibi, salahiyetle bir •halk tiyatrosu• ndan. bahsedilemez. Edilir, eğer l::nmun1a • tutalım  •orta oyunu• kasdedilirse. Halbuki •orta oyunu• dediğimiz temsil nevi, hiç olmazsa bugün inkişaf etmiş olarak bulduğumuz.

halile, köylülerin değil, şehir halkının, bir zevkinin, ııehir kültürünün bir mahsulüdür. Köylerdeki temsili mahiyetteki oyunlar ise tiyatro> ·de-. nebilecek bir teşekkül halini almış değilrlir. Belki orta oyunu ile köylil temsilleri arasında bir münasebet tesisi mümkün olduğu takdirde, geniş biı: mevzu halinde, bir •halk tiyatrosu• ndan bahse<lilebilir, İşte bunun içindir ki ·köylü temsilleri> ni, «halk edebiyatı• tabirini kullandığımız gibi, •halk tiyatrosu• veya sadece onun bir kolu olmak . üzere •köyiü ti-­ yatrosu• diye adlandırmıyoruz. Yine bunun içindir ki •halk edebiyatında temaşa» yahut chalk temsşa folkloru• gibi isimler vermekten de çekindik. Mcnuumuzu teşkil .eden dramatik tezahürler – ki burada onu temsil kliınesile adlandırdık – folklor kadrosuna alınabilecek vasıflar taşır._ Oyuncularda olsun, tipler ve mevzularda olsun; nihayet bunlara mahsus çok mahdut şekildeki metinlerde olsun, şahsilik yerine daima kollektif ve anonim bir mahiyet vardır. Bu kollektif dram kaynağı, tıpkı halk edebiya. tımız gibi, bir halk tiyatrosunun inkişafına müsait olabilirdi, başka şartlar buna engel olmasaydı . Mesela bugün şehirlerde yerleşmiş, hemen hemen bir a->ra yakın bir maziye malik b’ulunan ve garp sa1ınesl tesiri altında meydana ge-ıen tiyatromuzun yanı başında – edebiyatımızda olduf:’U gibi-

.