Halkbilimi (*) oldukça genç bir bilimdir. Batı ülkelerinde 1846’dan bu ve onun yayın organlarında: «Halk bilgisi mecmuası» Ankara 1928; «Halk bilgisi haberleri» İstanbul 1929); etnoğrafya («Türk tarih, antropologya ve etnoğrafya dergisi», Ankara 1933; «Türk etnoğrafya dergisi» Ankara 1956); budun bilgisi (Hâmit Zübeyir Koşay, Ankara budun bilgisi, Ankara 1935); folklor (P.N. Boratav, Folklor ve edebiyat I, […]
MADAME BOVARY Şimdi, bir başyapıtın bir peri masalının tadını çıkarmaya girişiyoruz. Madame Bovary, bu dizideki peri masalları arasında en romantik olanıdır. Biçem açısından, şiirden beklenen etkiyi düzyazıda yaratır. Çocuğa bir öykü okursunuz, çocuk size ‘gerçekten olmuş mu’ diye sorar. Gerçek değilse, çocuk ısrarla gerçek bir öykü ister sizden. Elbette, biri kalkar da size, Mr. Smith […]
üşahhas» oldukları söylenir. Bu doğru bir görüş değildir. Halk şairlerini kıymetlendirmek isterken kıymetten düşüren l:llr anlayıştır. Büyük h alk şairlerinde realizm hemeh hiç yoktur. Halk şairlerinin eserleri tipinde realist ve objektif bazı eserlere rastlıyorsak, bunlar esasen sanat eseri değil, zamanın hadiselerini nakleden vesikalardır ; sanat kıymeti değil, tarih kıymeti taşırlar. Bunlar adeta eski devirlerde bugünkü […]
Cemiyet ilimlerinin araştırma alanına giren konular hakkında çok defa yanlış hükümler verildiği, en basit ilim görüş ve düşünüşüne aykırı meraklara saplanıp kalındığı görülür. Fizik, kozmografya, botanik… konuları üzerinde konuşurken, konuların veya bunları araştırma metotlarının millî veya «gayri millî» olup olmadığını düşünmek kimsenin aklından geçmediği halde, felsefe, sosyoloji, edebiyat konuları üzerinde konuşan ve yazanlar sık sık […]
Orhan Veli Kanık – Bütün Yazıları I – Sanat ve Edebiyat Dünyamız
Edebiyat yapıtı ile yazar arasındaki ilişki, edebiyata gerek sade okuyucu olarak, gerekse akademik anlamda yönelen çevrelerin dikkatini çeken, edebiyat eleştiri kuramında üzerinde önemle durulan bir konudur. Gerçi, 20. yüzyılın etkin edebiyat eleştirisi akımı “yeni eleştiricilik”, edebiyat yapıtını yaratıcısından bağımsız, kendisiyle başlayıp sona eren, tamamlanmış bir nesne olarak görmüş ve yapıtın kavranması için sanatçının anlaşılması gerektiği […]
Eleştirinin amacı ve edebiyatın anlamı konusundaki -bazen şiddetli de olan- uyuşmazlıklar, -bazen haşin olan- çekişmeler ve neredeyse kesintisiz süregiden tartışmalar, XX. yüzyıl edebiyat eleştirisi tarihine damgasını vurmuştur. Bununla birlikte, edebiyatın ne anlama geldiğine dair edebi eleştirel kavgalar; bu ya da şu edebi eserin bir başyapıt ya da önemsiz bir eser, kanonik ya da ikinci dereceden […]
Binlerce yıl boyunca, kadınlara, Tarih’te bir straponten koltuğu verildi. Yüzyıllarca, yazınsal veya sanatsal yaratıcılık, felsefi düşünce, bilimler ya da siyasal eylem gibi birbirlerinden çok değişik alanlarda, Hawa’dan Saba Melikesi’ne, Brunehaut’dan Jeanne d’Arc’a, Christine de Pisan’dan Colette’e, pek az kadın ünün doruklarına tırmanabildi. Yeryüzündeki kadın sayısı erkek sayısına hemen hemen eşittir, zaman zaman da biraz üzerinde […]
F erhat ile Şirin”, “Kerem ile Aslı” gibi trajik bir aşk öyküsünü anlatan, geçmiş yıllarda özel H yayınevleri tarafından yayımlanmış olan “Mem ı1 Zin” Bakanlıgımız tarafından 2010 yılında i_ Kürtçeden Türkçeye çevrilerek yayımlanmış, yogun ilgi sonucu, 2011 yılında yapıtın ikinci baskısı yapılmıştır. Kültürel zenginligimizi açıga çıkarma yolculugumuzu bu kez de “Süryaniler’in Güneşi” olarak anılan Nusaybinli […]
Herkes Için Ingiliz Edebiyatının Öyküsü Bir Dinozorun Anılan, yarattığ;ı çarpıcı okur sayısı ile başta Mina Urgan olmak üzere şaşırtmıştı herkesi ama onun akademik çerçeveden daha geniş bir okur kitlesıne uzanması, bırınci cildi 1986 yılında çıkan Ingiliz Edebiyatı Tarihi’yledır. Beşinci cıldi 1993 Nisanı’nda basıldığında, 5. Yüzyıl’dan ele aldıgı bu edebıyatı tanıtma çabası, ancak Oscar Wılde’a, yanı […]
Elinizdeki eser Prof. Mehmet Kaplan’ın muhtelif tarihlerde edebiyat dergilerinde yayımlanmış yazılarından meydana gelmektedir. Türk edebiyatını bir bütün olarak gören Mehmet Kaplan, bu yazılarında açık ve samimi bir üslupla edebiyatımızın, çeşitli meselelerine eğilmektedir. Yunus’tan günümüze kadar yetişmiş ve eser vermiş yazarlarımızın bazan şahsiyetleri, bazan üslupları, bazan da eserleri üzerinde tahlili bir gözle duran yazar, tesbit ettiği […]
Elinizdeki kitap, 2009 yılının Şubat ile Haziran aylan arasında Istanbul’da verdiğim konferansların Türkçe çevirisidir. Konferansların ilk dört oturumu Sabancı Üniversitesi Iletişim Merkezi’nde; beşincisi ise, Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi ve Uluslararası ilişkiler Bölümü’nün daveti üzerine rektörlüğün Büyük Toplantı Salonu’nda yapıldı. Bu konferansları düzenleme fikrini, Anadolu Kültür Yönetim Kurulu Başkam Osman Kavala’ya borçluyuz. Konferansların gerçekleşmesini mümkün kılan […]
“Edebiyat Cumhuriyeti” deyimi günümüzde hala kullanılmaktadır. Yeni çıkan Fransız dili sözlüklerinin çoğunda bulunur. Paris Edebiyat “çevre”sini dalaylı olarak anlatmak için kullanılan bu tumturaklı ve alaycı deyim, bazen de günlük konu§mada ya da basında görülür. Bu eskil ve küçümseyici deyim (“hitabet sanatı” için de hemen hemen aynı durum söz konusudur), bilimsel ara§tırma yapan ki§ilerin bundan böyle […]
NASIL OKUDUM, NASIL ÖÖRENDİM? Seçerek ve anlayarak okumayı ilk öğrendiğimde on · dört yaşlarındaydım. Artık, bir kitabın yalnız konusu değil, anlatılan olayların -az ya da çok- ilginç gelişmeleri de benim için çekici olmaya başlamıştı. Betimlemelerin güzelliğinden tat almaya, öykünün kadın ve erkek kahramanları üzerine düşünmeye, yazarın amaçları konusunda belli belirsiz yargılara varmaya ve kitaplarda sözü […]