Jean Rudel – Resim Tekniği

Belirli bir malzeme seçimi ve onlann kullanımlannda belirli bir tekniklik olmaksızın yapıt varolamaz. Sözkonusu olan i-ster saf plastik yaratı, ister bir imgenin formül haline getirilmesi olsun, yapıtın aldJ� biçim, tıpkı anlamı gibi, büyük oranda bu özdeklilte baıthdJr. Fakat, resimsel olgu ayru zamanda, her ikisi de sık sık birarada olabilen, belirli sayıda tarihsel uygulamanın veya çaltdaş buluşlann neticesi olabilir. Bu arada, yüzey organizasyonundaki kişisel tarzın büyük oranda, kullanılan araçlann seçimi ve düzenini koşuUandJrdı�nı unutmamak gerekir. Bir tarafta bir mesleıtln reçetelerinin tümünü, diı”ıer tarafta da onlann malzeme aracılııtJyla biçimleri nasıl yaşattıklanm görürüz. İlk basımım1zın önsözünde Aujame: “Özel bir dile hizmet etme�e elverişli bir işçilik, özgün bir deyiş sanatı keşfetmek gereklidir” diye yazar. Elbette güzel imgeler yapmak gerekir, ama aynı zamanda bu imgelerle, doganın sundugundan zorunlu olarak uzak olmayan, seyirci üzerinde kesinlikle etkili olabilecek kadar yeterli farklılıkta özel bir dUnya düzeni fikri verilmelidir. Bununla birlikte, kurallara aykm olarak icra edilmiş resimlerin hayranlık verici bir şekilde korunmuş olduklan, aşın bir titizlikle gerçekleştiriimiş olan di�erlerinin ise elli yıl sonunda harabeden başka bir şey olmadıklan olgusuna da dikkat çekmek gerekir. ‘ Burada biz, yine de dogrulugu kesin ve yanılmaz reçeteler özeti sergiledigimizi iddia etmiyoruz. Çünkü herkes kendi reçetesine sahip olabilir veya kendi yaratwılıgınm gereklerine göre atölyede bir başkasından veya başka bir sanat okulundan ögrenilmiş olan reçeteleri mUkemmelleştirebilir. Biz sadece resim mesle�nin zaman boyunca dejterlendirilmiş belirli sayıda temel ilkelerini, yaratılışının temel aracı olarak görülen ve ressamr tedirgin 7 eden resimsel problemierin daha iyi tanınmasını sajtlayacak şekilde anımsatmak istedik. Seve seve anımsatmak isteriz ki, yapıtın süresini ve niteli!tini en iyi sa�layan, en az olanaklara sahip olan en basit tekniklerdir. Böyle olmakla birlikte, zamanla iyi b�daşma arzusu. hızla başan getirecek bir tüketim ürünü imal etme arzusuna üstün gelir.

Böylesi bir seçim tekni!tin kendisini koşullandınr. Bu yeni basım neckniyle, bu girişimin başlangıcında kaybel· tigimiz arkadaşlarımı.zı anımsatmak isteriz: Maurice Crouzet, Jean Aujame, Xauier ek Larıglois ue tabii ki babam. Dostumuz ve çok ekAerli clanışmanımı.z kimyager M are Havel’e ue bize özellikle deAerlendirdigimiz eleştirel bir bakışla yoklaşan bUtUn me8lektaşlarımı.za teşekkar ederiz. 8 BİRİNCİ BÖLÜM RESiM TEKNİ<ii ÜZERİNE GENEL GÖRÜŞLER I. Temel Veriler Resim tekni�, hiç olmazsa metodlannda yalın bir görünüşe sahiptir. Bu metodlann tQmü dört eleman halinde l)zetlenebilir: Taşı)’lcı (support), astar-sıva (enduit), renk verici madde (pigment) ve bunlann sabitleştirilmesi için kullanılan az veya çok karmaşık bir sıvı. Hem sıvı, b�layıCJ, yapıştıncı ve hem de sıvılaştırmak ile yükümlü eri ticisiyle inceitici olan bu sıvı pigmanlann taşı)’lcıya (üzerine resim yapılan yüzey) yapışmalannı sag-la)’lp onJan sabitleştirir ve korur. Bu aört elemanın seçimi ve çok çeşitli bileşimleri kullanılan boya tipinin belirlenmesine ve sanatçının “yapma” tarzına göre boyanın alacı$ son ifade biçimine bag-lıdır. Bu “yapma” tarımdan, boya tabakasının uygulanmasında kullanılan araçlan a)’lramayız. Çunkü onlann rolü, elin hareketi ile resimsel nesnenin yapısı arasındaki temel ilişkiyi oluşturduklan için, en başta gelen bir öneme sahiptir. Burada, büyük çeşitlilikteki bu araçlan sadeee anımsatmakla yetiniyoruz. Sık ve sert kıllı, ço� zaman dörtgen kesimli fırçalar, kalın macun halindeki boyanın ya)’llarak sürülmesinden, uzun ve inci çizgilerin fırçanın a�zıyla çizilmesine kadar, hayret verici çeşitlilikteki oyunlara olanak tanırlar. Sivri uçlu, esnek kıllı fırçalar da biçimleri çizmek, süregelen çahşma)’l incelik vererek genişletmek için kullanılır.

Kalın ve ince fırçalar biçimleri ve kıllanna göre sıruflandınlırlar: İpek, naylon, kokarca, zerdeva, porsuk, Sibirya sincabı vb. Dekorasyon için kullanılan büyük fırçalardan suluboya ve guvaş için kullanılan “petit-gris”lere kadar bütün fırçalar çaplan ve büyüklükleri, kalınlık ve kullanını nedenlerine göre numaralandınhrlar. Fırçalann bakımlan boyanın fırçalan yakmasım en9 gellemek için sOrekli bir titizlik istiyorsa da bazen biçimlerinin bozulması onlan r�ssamm özel gereksinimlerine uygun araçlar haline getirir. Rengin yayılarak sOrolmesi için, arzulanan fırça darbelerinin tipine, resim yapılacak yüzeyin büyüklüğüne veya yüzeyin tekdüzenliliiDne göre fresk ressamlan için malalar yanında di�er araçlar da araya girerler: Palet bıçaklan, kaz$1ar, rulolar, püskürgeçler, aerograflar, alacah boyamak veya pariatmak için kafesler ve tabii ki kauçuk şeritlerden çeşitli biçimlerdeki çubuklara kadar imal edebilece�miz bütün bir araçlar gamı … eli ve onun başparm$nı da unutmayalım! Böylece taşıyıcı üzerine yapıştınlmış resimsel boya tabakasını biçimiemek için o kadar çok araç. Burada “taşıyıcı” terimini genel anlamında kullanaca�mızı gözönünde tutalım: baglayıcı maddelerden modern endüstrinin sanatçılara sundugu plastiklere kadar resim tabakasını taşıyan her malzeme. Bir çogu seçilen bağlayıcının değişikliklerine uyarak onlara aynlan yere göre çok çeşitli şekillerde kullanılabilirler. Buna karşın belli plastik tipte taşıyıcılar ve öngörülen �layıcı arasında bazı yakın ilişkiler istenebilir. öte yandan taşıyıcılar, astar-sıvalar ve bağlayıcılar da bazılan heterojen olabilen sıvı malzemelerce belirlenmektedir. Mesleğin bu temel verileri, Vitruve’den Klee’ye kadar, bir temsil veya sunuş sanatı olarak anlaşılan resmin bütün tarihini benzersiz bit şekilde koşullandırmıştır. ll. Tarihsel Gelişim ı. Tarih Öncesi ilk Buluşlar – İnsanın, doğanın kendi emrine verdiği ana renkleri saptamak gereğini duydugu ve bunun olanaklannı buldugu andan itibaren resimden sözedebiliriz. Yeryüzü, değişik renkleri ve yumuşak toprakları, bitkisel özleri, ilk kimyasal değişimler, iş artıklan (kömürleşmiş kemikler) ile insa·na erkenden renk fikrini vermiştir. Bir yüzeyin sertliği, suyun esrarengiz kuvveti ona doğal renk verici maddeleri nasıl saptayabileceğini gösterdi. Yaratılan resimlerin bayatını uzatma arzusu insanlann, renk moleküllerini sabitleştilO rici bir maddeyi bulmasma neden oldu.

Bu cinsten bir maddenin bileşiminin ne olduğunu söylemek olanaksızdır. Ya_t, bitkisel özler, reçineler kullanıldı. Mas-d’Azi1 ve Altamira ma�aralanndaki çok eski resimlerin bu güne kadar kalmasım sa(tlayan bu maddelerdir. Mağara resimlerinin yapılmasında kullanılan renk verici maddelerin çoğunun tanımlanması mümkün oldu: San ve lmmlZı kil, demir oksitler, okr (ocre) tonalitesinde toprak boyalar, kömürleşmiş kemik siyahlan, ağaç dallannın külleri. Maviler manganez dioksitten elde ediliyordu. Bitkisel boyalann da izine rastlanıyordu. Bu maddeler kuru olarak veya su, yağlı maddeler belki de y� ile eziliyordu. Ezme işlemi geleneksel havan tokmağının atalan olan iki taşın yardımı ile yapılıyordu. Bu malzemelerden başka, iç1erine renkli tozlar konulan küçük taşlar ve deniz hayvanı kabuklan da bulunmuştur. El, parmak, tüy veya bitkisel liflerden yapılmış fırça, belki de yosun tamponlan ve hatta renkli yumuşak taşlar gibi yanmış odun parçalan da renkleri sünnek ve biçimleri belirlemek için kullamldılar: rastladığımız uygulamaların çeşitliliği buradan geliyor: Konturlu veya kontursuz renkli siluetler, birbirinden ayn küçük tuşlar (fırça darbeleri), “tamponlamalar”, renk yansıtmalan, farklı y$nlukta renkli malzemelerin üstüste gelmesiyle elde edilen etkiler; kısaca, daha şimdiden resim tarihi boyunca tekrar tekrar göreceğimiz o kadar çok araç. 2. Tekniklerin Gelifimi · AJ Uygulamalı Sanat Olarak Resim · Antik Çaglar haklundaki bilgilerimiz, eski teknikler üzerinde bizim daha belirgin kavrarnlara vannamızı sağlamıştır. Fakat hem metinlerio yetersizliği ve az bulunurl uğu, hem de sıvBglan (vehicules) tarumanın olBganüstü güçlü�nden dolayı haHl sayısız bilinmeyen vardır. Gerçekten de antik resim ilkin uygulamalı bir sanattı: Duvar dekorasyonu, nesnelere yönelik süs ve boyalı heykeller. Antik resmi üç ana teknik grup halinde nitelendirebiliriz: Sadece detramp veya tampera, fresk, balmumu.

Bunlar renk veric\ maddelerin sabitleşmesi için kullanılan en tamnnuş usuller dir. ll Bütün Akdeniz ve Uzak DoRu kavimleri su, tutkal ve zamk (reçine) esasına dayanan bir resim demek olan detramp veya tamperayı uygulamışlardır. Sözün kısas:ı, detramp bize çok eski zamanlardan kalma bir mirastır. İnce alçıdan yapılmış kuru bir sıva üzerine fırça yardımıyla, düz renklerle detramp usulü resim yapılırdı. Renk tabakalan ço�nlukla yan yana sürülürdü. Etraiları daha koyu bir çizgi ile sınırlanır daha sonra iç aynntılan eklenirdi. Mısırlı sanatçılar tarafindan Eski İmparatorluk’ta 4. Hanedan’ın (İ.Ö. 3400-2200) mezarlannda ve yine Girit ve Yunanistan’da kullanılan yöatem budur.

.