Cuniçiro Tanizaki – Şazende Şunkin

Günümüzden bin yıl önce yaşamış olan Murasaki Şikibu da dahil olmak üzere gelmiş geçmiş bütün Japon yazarları arasında, edebiyatı, “ölüm”den ve “öğretiler”den bağımsız olarak beş duyuyla kavrayan tek yazar, kuşkusuz Cuniçiro Tanizaki olmuştur. Yirmi dört yaşında ilk yapıtı basılan Tanizaki, yazarlık mesleğini tam elli beş yıl sürdürdü ve defalarca Nobel’e aday oldu. Yetmiş dokuz yaşında hayata gözlerini yumduğu zaman arkasında tamamı yirmi sekiz ciltte toplanan roman, öykü, makale, deneme ve şiirlerden oluşan büyük bir hazine bıraktı. Dolu dolu geçen yazarlık hayatında sağ kolu yazmaktan felç olduğu zaman bile yılmadı ve romanlarını sözlü olarak yazdırdı. Tanizaki’nin yazarlık kariyeri iki döneme ayrılır: Bunlar, Batı’ya duyduğu hayranlık dönemi ve Japon kültürüne karşı hissettiği sadakat dönemidir. Bütün yapıtları inanılmaz çeşitlilikteki temalar üzerine yoğunlaşır. Yazarlık hayatının ilk döneminde sapık, şeytani, cinsel duyguları işlediği iddia edilen Tanizaki, aslında tam tersine insanı insan yapan bütün kusur ve erdemleri ortaya koymuş ve beş duyusuyla hissettiği hiçbir şeyi saklamadan ve inkâr etmeden herkesle paylaşmıştır. Uzun bir ömür süren Tanizaki, hayatının ikinci bölümünü kendi kültürüne adayarak oyalansa da yetmiş yaşında kaleme aldığı “Anahtar” adlı eseriyle korkusuzca cinsel temalara dönerek okurlarını ve edebiyat dünyasını o ileri yaşında şaşkına çevirmiştir. Şimdi bile, kadın-erkek ilişkilerinin Batı standartlarına göre tutucu olduğu bir toplumda bir asır önce böyle bir yazarın doğması evrensel bir kazançtır. Donald Keene bu konuda şöyle der: 1920-1930’lu yılların edebiyat eleştirmenleri, Soseki, Ogai, Akutagava, Dazai gibi yazarlardan her biri için ufak bir kütüphaneyi dolduracak kadar makaleler yazmalarına rağmen, Tanizaki’nin eserlerini ele alınacak ciddiyette bulmamışlardır. Ancak, dışarıdan bir gözlemci olarak, bu dönemin edebiyatçılarını zamanın sınavına tabi tuttuğumuzda Tanizaki’nin haricinde, adını dünya edebiyat tarihine altın harflerle yazdıran başka bir Japon yazarı yoktur.