Ahu Antmen – 20. Yüzyıl Batı Sanatında Akımlar

20. yüzyılda yaşanan olağanüstü yaratıcılık serüveninin bir ‘öyküsü’nü değil, derlenmiş temel bilgilerini bulacağınız bu kitabı hazırlamak için başvurduğum kaynakların çok büyük bir çoğunluğu, henüz Türkçe’ye kazandırılmamış kitaplar. Oysa Türkiye’de sanat öğrencilerine Batı sanatı temeline dayanan bir eğitim veriliyor, sanatla ilgilenen herkesin -hele günümüz sanatını anlamlandırma beklentisi içindeyse- 20. Yüzyıl Batı Sanatı’nın temel gelişmelerini bilmesi gerekiyor. Kısacası, bütünlüklü ve güncel boyutu olan modern/postmodem sanat tarihi/tarihleri okumak isteyenler, eğer dil bilmiyorlarsa, bu olanaktan büyük ölçüqe yoksun kalıyor. Bu kitap, özellikle sanat öğrencilerinin hissettiği bu sıkıntı göz önüne alınarak yazıldı; kitabın 20. Yüzyıl Batı Sanatı tarihindeki ana noktaları içeren bir rehber olması amaçlandı. Yeni sanat tarihinde ve güncel müzecilik anlayışlarında kronolojik bir bakış ve ‘izm’ler terk edilirken yine de bir akımlar silsilesi olarak tasarlanması, bu yüzdendir. O akımları bizzat yaratmış ve yaşatmış olan sanatçıların sözlerine yer vermesi de yine bu n”edenledir. Ülkemizde Batı sanatının görsel verilerini öğrenirken röprodüksiyonlardan yararlanmak zorunda olduğumuz malum; o görsel verilere ilişkin birinci elden tanıklıkları en azından okuyabilmek, bu açıdan büyük önem taşıyor. Üstelik böylesi, çok daha canlı bir tarih algısı yaratıyor. Braque’ın Picasso’yla birlikte Kübizm deneyini nasıl yaşadığını, Duchamp’ın pisuarı bir sanat nesnesi olarak sunarken neler düşündüğünü, Chris Burden’ın fiziksel dayanaklılığını sınadığı performansları sırasında neler hissettiğini bizzat kendi ağızlarından, kendi kalemlerinden okuyabilmek, sanatın tarihine dışarıdan değil, içeriden bakabilmemize olanak sağlıyor. Kitabın formatı, genel hatlarıyla, Herschel B. Chipp’in 1968’de yayımladığı “Theories of Modem Art”, Charles Harrison ile Paul Wood’un sonradan güncellenmiş baskıları da yapılan 1992 tarihli “Art in Theory” ve Kristine Stiles ile Peter Selz’in “Theories and Documents of Contemporary Art” gibi kitaplarına dayanıyor. Modem sanat tarihindeki gelişmeleri sanatçıların, tarihçilerin ve kuramcıların yazılarından, açıklamalarından, mektuplarından yapılan seçkiler eşliğinde sunan bu kitaplar, tarihi ‘yaşandığı gibi’ günümüze getirebilmesi açısından vazgeçilmez temel kaynaklardır.

Türkçede bu anlamda bir temel metinler seçkisi olarak tek bir kitaptan yararlanabiliyorduk bugüne kadar: Enis Batur’un hazırladığı “Modemizmin Serüveni”. Umarım elinizdeki kitap da onun kadar yararlı bir kaynak olur ve Türkçede bu tür kaynaklar giderek çoğalır.

.