Traktörün tarlaya giriminin ı ı::m tekniği bakımından neolitik çağdan bu yana Anadolu toprakında gürü* len en büyük ve tek değişiklik okluğunu öne süren ter var. B u vakıayı vurgulamak ülkemizde yaşayan insanların büyüh çoğunluğunun çok jürilerde kalmış bîr yapı içinde çağlar boyu mahpus kaldıklarını güzler önüne sermek isteyenlerin kolaylıkla söz hakkınn sahip olmalarına hizmet edİyorr elÜ- Ancak, sadece üretim tekniklerinde değil, bütün sosyal değişmelerde filmimiz i kurcalayan bi r nokta hep var r B u değişme neyin sonucu ? Sozknnusu değinmeye rnuhaEap olanların gel ilmelerin İHj daha iy i duruma gel meleri nio ve uyanışlarının uzantısı mı: yoksa kendilerine bu değişmeyi Belirenlerin daha güçLcndiklerininp daha çok kazançlı ÇLktıklarLnm ve değişmeye uğrattıktan insanları bi r hakimiyet kapanına kıstırdı klannın belirtisi mi? Dünyanın yüzyü» gtldiği çetin meseleler ftözonüne alındığı .1 anlaşılır k i değişmenin btzzat kendisi kadar onun yolu, yüntemi de önemlidir. Giderek değişmenin hangi usûllerle gerçtkie&tirildiyâ, insanlarm bağına Reİen farklılaşman m gerçek bîr değişme olup olmadığmı ve neolitik çağdan hu yana yaşanılan çok daha hayatî değişiklikleri dikkatlerimizden kaçınp kaçırmadığım öğrenmemizi sağlayabilir. Toprağın bundan böyle karasa9 hanla l ıl lı ı!.ı• • 11• slirüldÜgü hulusunu pizlrn k IJ « yut tur k İsteyenler asit ifadeleri itibariyle bundan hiıylr «ayran* yerine «cola* içilmelidir ıh yenlerden mîlu^hkd ise oraya bi r mim koymalı. Böylesi sözde caaip Erklinin bu zorlamalara kirsı ülkeminlr kuvveden ı. !• çıkmasıina i Dikin lanmmnk h tenmeyen bi r JarkTı tulum ıv ilenebiliyor_ bu tutum op> ali ayran brnim bana mahsus, ve bile İsteye ben İ ntHdi pi m tercih ite ; traktör • aynı hu-Lhi>ri’ı- aynı kastın lwr parc.nj.t olan tercihim olmalıdır» diyenlerin tutumudur Nroliti k Çaftdan bu yana Aruıdnlu toprağında vuku bulan büyük değişiklik üretim tekniklerinden çok bir kavrayi| cırıma i l 1. •• Vaşaıulan değişi kliklerin muhasebesini yapmaya dönük kavrayış tarzının pkünij artıran bi r eğilim olduğunu anlamak ve kabul etmek akl-ı selim sahibi herkesin görevi olsa Eerek. Türkiye’de heaap dişe tutulamayacak sayıda inum m-: İn- olmanın kendilerine temin • ı• = _r_ güven duygusuyla üzerinde yaladıkları toprakların her ^eğitten so ruınLııluinıiLi ylJklennırye aday görünüyorlar Dnst F düşman herkes, biliyor k i yüzyıllar boyunca aynı insanlara yalnızca müslüman olduklnn için mahcur muamelesi ya* -•MM.’ : Köye nlcrnohİlİE gtlrn yabancının bindisi aratın önüne küplülerin saman koyduğu alaya bir dille ve acıyarak ınlatmiflır yıllarca^ Günümüzde alaya ve acınmaya klmîn müalahak olduğu tekrar düşünülüyor desek yeridir. Acaba köylüler otoma bilin önüne simanı bile bile koymadılar mit Onlar temasa Erkliği insanlar hakkında ijJiyırgıh olan bu yerli – yabancının hataları için- !• yuvarlanıp [itmelini kolaylaştırmak istediler besbelli.
Canine bindiği ayıtın samanının nereden Geldiğini bile bilmeyen EÜpprye haddini bildirmek islediler. Belki de bi r ile t kullan atıksın onu harekete şe^ireok şartları d * hiki m ulmık mecburiye t indesin demek istadüerID Türkiye’de ariyet bi r araçla kendi konumuna Üstünlük sağlamak isteyen însanknn süıleriyleh bu külLUttirün ön On t saman koyan însinlarm sözleri araamda bir fark var. Bu kitap bankasının arabasına blnl;ı caka satmaktansa o araban Ln önüne saman koymayı terem eden bîrinin kileme aldığı meliukrden oluşuyor. İtmcc ö» l IklÛlv U Beylerbeyi 11 İilTİC A ELDE N GİDİYOR ! hiviiye l r.hlı: k i bi r zamanlar ülkemizde «din elden gidiyor* diye haykıran insanlar varmtf Hu insanlar gerdekten var mıymıa, var idiyseler böyle haykırmakla neyi murad eimektelermls., bunlar konumuı l- • l Bir i bugün «irtica elden flîdiyon diye hayıflanan insanlar dillendi riyor. Siz hemen bana meseleyi yınlıg koyduğumu ve atrr^k U ülk*ınmle «laiklik eklen gidiyor* diye haykıran insanların bulunduğunu soyleyehitirsİDİı. Ama ben gnrü^brrimde arar ediyorum. Güsümüı Türkiye’sinde iadece «LTiiia elden gidiyor» diye hayıflanın kiıiler vardır buna mukabil «laiklik elden gidiyor* diye haykırma L-UcUnÜ kendinde bulan kimse yoktur , i/ünkü biriler i çıkıp -l.ı *Uik1ik elden gidiyor* demeye kalkan * onlara şu u r u surulabilir : Siz din. ve ı islerinin birbirlerinden ayrılmasını mı istiyorsunuz? Vani Türkiye’de devIcl din idlerine katanlasın ve buna kargılık atinle ilgili meseleler de devlet idlerine girmesin mi demek iiyorsu;- nuı? Böyle tüyler ürpertici ihtimaller karcısında laiklik elden gidiyor demeye yeltenen kij i hemen itiraa edecektir : Hayır, devlet din. İflerîne karıs}ın ama bettim istedi- £-ııı L:=11: benîm LsledL£im yönde karıksın dlyectktir . Buna mukabil devlet îsJtriuin din meselelerindim uu k ele alınmalı fikrini İyi bulacaktır. Nitekim alide n de bflylrydi diyecektir. Devamla joyle »ile r edebilecektir : tilkiden ne iyiyd i , inic i diye bîr p y vardı. Gerektiği /.
ınun cirtlt a n.ıi • »irtica hnrCladıt derdik ve böylelikle siyası rakibimizi kiî- ,ı M ukifLirinlkk. ŞimM bu lebdit para elmlyDr p çünkü bİt ne uma n ilticadan SÖ Z euutye kalkarsak, karcımıza insan hak lan j temel hık ve («gürlükler gibi tellerle yıkıyorlar. Eskiden D C iyiydi, insanlar bacı baklan olduğunu ileri süremezler ve hiı de uygarlık ülkümıîı adına yürütürdük gemimizi Defalarca peynir gemisinin Ud i yürüdüftüııü ispat eimia.ıik. birine mürteci, grriri, sağrı dedik mi \;\ bitikti . • üyle mi ya? Şimdi ne laman ir tica Laf] etsek batıları çıkıp • • müalünuın değil ıtıi.-Jnitr > diy t soru;-, rlaı b u »rüya menfi cevap vermek de ınüsbet cevap vermek de idimize gelmiyor. Ama eskiden ne iyiydi. Soruyu biı sorardık. Hem de «yoksa müsküiı.jı mısın ediiiyİA urirdık- Sakın sen müslüman olmayısın diyerek aydın çevreJerde sıkıştırırdık onümüjse geleni. Nerede eski günler? l>e£i(iyor herjey h irtica elde» gidiyor I . Evvel uma n İçinde •• ı. • adamlar —- -: «din elden gidiyor» dîye bağırırların i)- Daha sonra böyle batıranlar olmamı).
Demek, k l y% bu hicranların Sttû k.*:i .:: (çok lnjttTdtklan için sesleri kısılmış olabilir), veya böyle baj|ınruJarına gerek kılmamı} idin elden gîltifei İçin grrek kalmamı) olabilir). Daha sonra başka adamlar gelmiş, onlar da «laiklik elden gidiyor* diye batırmışlar. Ama sonradan bu bağırmayı kesmişler. Bunların da hasma on^ ceki bağıranların baslarına gelen gelmiş olabilir. Yani ya sesleri kısılandır veyı laiklik elden gitmiştir. En sonunda en başta bazı adamlar gelmiş ve son olarak (öyle baft]rmıs]aTL 1:1.- ı eldrtı jpdiyor : Nihayet daha ijncckilrrin hajına gelen bunların da başına gelmij ve tıpkı öncekiler gibi muhtemelen onların da sesleri kısılmış, ve muhtemelen irtica eklen • l ı . Tabii onun, bunun, s.u14 • L.I I -rai kısılınca dinh Laiklik ve irtica tiden gidince mi sal • . ı burada I •_11:: • – Onlar ermij muradma h bit çıkalım kerevetine. Musul bittiğine göre gereklere dönmem in beklenen .’• yprjnde bir tutum olurdu, ama ne yatık k l masal bi tince hikayelere, romanlara ve televizyon dirilerine dönüyoruz.
İçinde ya*adıiımt£ tüplumam geçmjs deneyleri bugün i’.-n birer kazanç olarak ele alınamıyor. Yani bi r bakıma grçmis sandığımız vakıalar günümüzde yaşananların benzerleri. B u yüzden bandan elli, yüz yıl onur yaşanılanları gerçek yüzlcrîyleh aaıl mahıyelleriyJe bilip Ur – tistnakla •. ı !.ı . ^ekiyoruz. Olan bilenin »masal* kısmı sona ermig olabilir, ama bu masaldaki sembollerin tekabül ettiği gerçek hükümranhJtını sürdürüyor Türkiye’de bi r aldatmaca ıhıldıktan sonra pıftüsle^ nemcyecfk zorluk yoktur . Aphnası zorunlu olan azal maca, hepti aynt mayadan yapılma oldukları halde bi r kısım halkın büyük çoğunluğu tgüdülrnesi* gereken sü rü gibi görmelerinden doğuyor. Dip konusundaki ı.nnmalar Türkiye’deki aldatmacanın merkezini teşkil etmektedir. Yöneticilerin oldukları gibi görünmediklerih göründükleri gibî olmadıkları es » husus Türkiye’de dini ilgi lendi ren husustur. İRTİCA BİR -MAİZEMEDİR – aRİndc kaloük, sanalla klulk p politikada krak u . i.- -.
i »yleyen T5 . Eliot içinde yandığı toplumun jarllanna ra i men anlatılır, tutarlı Lir söz ediyordu. İn¬ .: I”. • r.:. Avrupa ülkeleri arasında İlk -millî kilimlin i kunn k Utûliiiimden kapın bi r ülke oimasmi. hiç bi r zaman Fransatfa yaşanılan anlamda bi r klasirma trigilîı edebiyatının üretmeıni» olmastna ve krallık gücünü mut¬ lak almaktan t n çabuk uzaklaştıran ülkenin ingiltere rJmaaina rafimen 20. yüzyılda bi r sanat ve düşünce adamı¬ nın fcalriifiımi. klttlzmı, ToyaJiımi •^tijinı ifadt etmesi tuhıl değil. Çönkü bu dtjerler bu tcıplumdi bi r temele sahip. I>aha do^rmu Elİnl’un ne dedîjim anlamak mümkün. Aristokrasinin siyasi bi r varlık gösterdiği, Felsefesi beliren bi r sanat görüsü olarak klasiımin gerçeklik kazındı ^ evrensel kilise inancınıü bulundujîu bi r küllütün finde n konupıyor Eliot. Türkiye’de ise böyle sözle rîn paralelini çizmek mümkün değil Vani Tfirkiyede bi r sanat ve dUsunce adamının *ehli sünoel» içinde bulunduğunu, «divan* edebiyatım savundüftunup -saltanat v ı* görülere sahip olduğunu ilade etmesi akla sigar ilerden sayılmaz. B u düşünceler zihnimize ister bitme * takılıyor, çünkü Î00 yıldır Türkiye’de temd i pilavı gibi ısıtılıp aıldıp 16 önümün? getirilen «İrticatdan her uygun fırsatla sûzetmek âdet haline j^eldi.
irtic a geriye dönüı demekse önce scrtnzmız gerek \ Kimler, hangi geriye dönmek istiyor? lülen, var u söylesin acaba «hangi geride kalını} yapı» bîr siyasi luüyet için esas ılınmaktadiT ? Efter konu^CuKucmız ülke Türkiye ise bu ülkede hiçbir zaman bi r aristokrasinin mevcut plmadıgnu akılda tutmak sorundayız, flu sebepten Avrupalı anlamdı *royalbL» hiçbir akım yakamadı ülkemiu|er Osmanlı hanedanının iktidarı ele almaşım tsltyen olursa buna drb ganiyle bakılacağını bilmek için falla Kk i olmaya gerek yok. Kaldı k i Türkiye’ de modcrnixmin öncülüsünü yapmıg bi r ekip olarak bili nen, bu tip insanların faraza yüncümde etkin rol ••••••• dıklarım kabul etsek Batıcılıkta hiçbir kimseyi geride bı .: n ı aklarım anlamak çok kolay. Türkiye’de aristokrasi ne kadar yoksa «kilise* rtc öylesine ua k ülke insanlarının din anlayışına. İslamiyet bu toplumun hiçbir döneminde kurumlar eliyle ve kurumlar aracılığıyla güç ÜL – hibl olmadı. Dolayısıyla tıüm! LL. ! L. plana çıkaran bugünün, müslümanları da örgütlü Uir gücün nüfuzunu yaygınlaştırmasını de£tlh belli lEkelerin hayatiyet kazanmasını sasıman durumdalar. Eğer Türkiye’deki «mürteciler» bi r geriye dönü? hareketinin mümessilleri dc£iİKp kimdirler? Dün oldu£u gibi bugün de mürteci halı hazırda olan biteni kelli esaslara göreF belli ilkeler doğrultusunda sorgulayanr yapılan faaliyetlerin nereye vardınlnuk İslendiğini öftrenmek isleyen insandır. ıTÜrk basınının bugünkü hali bUî nereye güLürUrrı diye sorarsanıı Irlicayı horllıtmjy olursunuı. Türkiye’de alkolizmi, iuhju, havadan para kazanma yolunu artırmanın bizi nereye götüreceğini sorarsanız ilk halledilmesi gereken mürteci dununuz . Siyasi beyanlarda samimiyet oranının ne ölçüde olduğunu merak ederseniz tehlikeli gerid sizsiniz. Tüketim azgınlığının kimin a; yararına işlediğine parmak basma cüreti su gö&Lerirseniz; s i » azgın bi r irtica nn-ur u olduğunuz söylenir.
.
