Jorge Luis Borges – 25 Ağustos 1983 ve Diğer Öyküler

Franco Maria Ricci, jeoloji ogreniminin ardmdan Guney-Dogu Anadolu’da petrol arayan bir �irketin elemarn olarak Glkemizde c;:ah�may1 surdurseydi onu tarnyacak m1yd1k, sanmam. Meslegine s1rtm1 donerek, bir bak1ma aile gelenegi geregi estetigin sularma ac;:ild1: Son yanm yuzy1lm en c;:arp1c1 sanat dergisi FMR’i c;:1- karmanm yarnsira yaymc1hk alarnnda gozupek bir c;:izgi tutturdu: OlaganustG boyutlarda ve �1khkta kitaplar ile c;:agm ya�ayan buyuk yazarlarmm gonlGnG c;:elmeyi ba­ �ard1, onlarm ba�mda Jorge Luis Borges geliyordu. Ya�h usta bir ozel dizi projesinde Ricci’yle i�birligi gerc;:ekle�tirdi: Kendi sec;:tigi, biri d1�mda onsozlerini kaleme ald1g1 Babil Kitapllgt serisi �imdi K1rm1Z1 Kedi logosuyla TGrk okurunun kutuphanesine girmeye hazir, tek eksik onsozu seruvenin arka hikayesinden ba�latmak bana uygun gorundu. 6 25 Agustos 1983 ve D19er Oykuler Borges’in hem geni� bir okur kitlesi, hem de farkh ulkelerin yazarlan uzerinde etkisi gorunen ozgl.in bir dunyas1 oldugu biliniyor. Bu dunyamn merkezinde, deyim yerindeyse �ekirdeginde Kitap durur. Her�ey �oktan yaz1lm1�tir, ama her�ey yeniden yazilacakt1r ve her�eyi i�eren Kum Kitab1’m yazan da Borges’ten ba�kas1 degildir. Tipik ve atipik bir Arjantinliydi Borges. Tipikligi, tangolann Buenos Aires’inden kirsahn gaucho’larma uzanan bir kesiti yans1tmasmdan geliyordu. Atipikliginin kaynagmda ise, e�ine benzerine s1k rastlanmayan kozmopolit ozellikleri belirleyiciydi: Kliltl.ir pusulasmm dort yonune de hakimdi s1mrs1z birikimiyle, Babil imgesini bunca benimsemesi bo�una say1lmazd1: Kendi klitl.iphanesini de, hazirlad1g1 yaym dizisini de o degerlerle yogurmu�tu. Babil kitaphg1, Borges’in bir kitab1m i�ermesin, du­ �Unlilebilir miydi? Ricci’nin se�igi dort oykunun nitelikleri arasmda “temsil” ozelligi ag1r bas1yor. bzellikle “Paracelsus’un Glilu”, t1pk1 Rembrandt’m ya�hhk donemi otoportreleri gibi, unlli simyacmm i�inden Borges’in kendisini okura sundugu izlenimini doguruyor: Sozliyle yaz1s1yla “altm”m pe�ine du�mu� bir tl.ir mucize i��isi.

Ricci’nin, okkah bir yeri Maria Esther Vasquez’in Borges’le yapt1g1 soyle�iye ay1rmas1; buraya neredeyse Borges i�in (ya da Borges’in) bir vasiyetname do�emesiyle, bir yandan da kimi ya�amoykusel kesitlere Onsoz 7 ah�1lmad1k olc;:i.ide 1�1k tutma c;:abas1yla ac;:1klanabilir. Ricci Borges’in, �iirlerine, oyki.ilerine, duru�una, karakter haritasma yonelik yakas1 ac;:1lmad1k yorumlanyla girmesini istemi� Babil Kitapflgt’na. Binbir Gece Masai/art ile en modern c;:agm arasmdaki yi.izy1llan bir nefeste kateden ozel bir yazar Borges. Enis Batur 25 Agustos 1983 Ve Diger Oyk il}er 25 Agustos 1983 KOc;:Ok istasyonda, saatin gecenin on biri oldugunu fark ettim. Otele yOrOyerek gittim. Daha onceleri oldugu gibi, tamd1k yerlerde bizi ele gec;:iren kendini birakma ve rahatlama duygusunu hissettim. BOyOk ve geni� kap1 ac;:1kt1; bina karanhklar ic;:indeydi. Solgun aynalan salondaki bitkileri c;:ogaltan lobiye girdim. Otelin sahibinin beni hat1rlamamasma c;:ok �a�1rd1m, kay1t defterini uzatt1. Bankoya bagh duran tOy kalemi ald1m, bronzdan mOrekkep hokkasmda 1slatt1m ve ac;:1k duran deftere egildigimde, o gecenin bana sunacag1 sOrprizlerden ilkiyle kar�1la�t1m. Benim ismim, yani Jorge Luis Borges, zaten deftere yaz1lm1�t1 ve yazmm mOrekkebi henOz kurumam1�t1. Otelin sahibi �oyle soyledi: “Yukan c;:1km1� oldugunuzu samyordum.

” Soma bana dikkatlice bakt1 ve hatas1m dOzeltti: “OzOr dilerim beyefendi. Digeri size oyle benziyor ki, ama siz daha genc;:siniz.” Hemen sordum: 12 2 5 Agustos 1983 ve Diger Oykuler “Oda numaras1 ka�?” ” 1 9 numaray1 istedi,” diye cevap verdi. Korktugum ba�1ma gelmi�ti. Hiy kalemi b1rakt1m ve ko�arak merdivenleri tirmand1m. 19 numarah oda ikinci kattayd1, bir korkuluk ve hatirlad1g1m kadanyla bir bankm bulundugu derme �atma bir apartman bo�luguna bak1yordu. Otelin en tepedeki odas1yd1. Kap1 kolunu �evirdim, kap1 direnmeden a�1ld1. Avizenin 1�1klan yarnyordu. Merhametsiz 1�1gm altmda kendimi se�ebildim. Demirden dar yatakta s1rt1 bana donuk, daha zay1f ve �ok solgun, tavandaki al�1 kabartmalara dalm1� halde oylece duruyordu diger ben. Sesi bana ula�t1. Tam olarak benim sesim degildi; daha �ok ses kay1t cihazlarmdan duymaya ah�t1g1m, sesimin nankor ve renksiz bir tonuydu. “Ne tuhaf,” dedi, “biz iki ki�iyiz ve ayrn ki�iyiz. Ancak ruyalarda hi�bir �ey tuhaf degildir.

” Korka korka sordum: “O halde tl.im bunlar ruya m1?” “Bu, eminim ki benim son ruyam.” Eliyle komodinin mermeri uzerinde duran bo� �i�eyi gosterdi. “Bununla beraber, siz, bu geceye varana dek pek �ok ruya gormek zorunda kalacaks1rnz. Hangi tarihtesiniz?” “Tam olarak bilmiyorum,” dedim dalgm dalgm. “Arna dun yetmi� ya�1ma girdim.” “Sen uyarnk halde bu geceye vard1gmda, dun itibariyle seksen dart ya�1rn doldurmu� olacaksm. Bugun 25 Agustos 1 983’teyiz.” 25 Agustos 1983 13 “O kadar y1I bekleyecegim yani,” diye mmldand1m. “Art1k benim ic;:in ba�ka gun kalmad1,” dedi sertc;:e, “her an olebilirim, bilinmezligin ic;:inde kendimi kaybedebilir ve ikizimle beraber ruyalar gormeye devam ederim. Aynalarm ve Stevenson’m ilham ettigi o malum konu.” Stevenson’1 anmasmm ukalahk degil de bir c;:e�it veda oldugunu hissettim. Ben O’ydum ve anhyordum. Shakespeare olmak ve hat1rlamaya deger cumleler sarf etmek ic;:in dakikalar yeterli degildi. Dalgmhgmdan s1ynlmas1 ic;:in �oyle soyledim: “Ba�ma bunun gelecegini biliyordum.

Villar once burada, alt kattaki odalardan birinde, bu intiharm tarihini anlatan musveddeyi hamlamaya ba�lam1�t1k.” Sanki amlanm tazeliyormu� gibi ag1r ag1r, “Evet” diye kar�1hk verdi. “Arna bir baglant1 gormuyorum. O musveddedeki Adrogue’ye gidi� bolUmunu c;:1karm1� ve Las Delicias Oteli’nin, diger odalardan uzaktaki 19 numarah odasma c;:1km1�t1m. Orada intihar etmi�tim.” “Bu yuzden buraday1m,” dedim.

.