Maksim Gorki – Ayaktakımı Arasında

Mağarayı andıran bir bodrum katı. Sıvaları dökülmüş, tonozları islenmiş bir tavan. Işık yukarıdan aşağıya doğru., seyirciler tarafındaki kare bir pencereden vurmaktadır. Sağ köşede ince tahta perdelerle sahneden ayrılan Pepel’in odası ve bu odanın kapısının yanında da Bubnov’un sediri bulunmaktadır. Sol köşede büyük bir Rus sobası; onun solunda da Kvaşniya, Baron ve Nastya’nın yaşadığı mutfağa açılan, duvara gömülü bir kapı. Sobayla kapının arasında, kirli basma perdelerin ardına gizlenmiş geniş bir karyola vardır. Bütün duvarlar ranzalarla kaplıdır. Ôn planda soldaki duvarın önünde üzerine örsle bir mengene tutturulmuş bir kütük parçası ve yanında daha küçük bir kütük vardır. Kleşç küçük kütükte örsün karşısına oturmuş, anahtarları eski kilitlere .uydurmaya çalışmaktadır. Ayağının yanında, tel halkalar geçirilmiş türlü şekillerde iki anahtar destesi, yamuk yumuk bir semaver, çekiç ve eğeler vardır. Odanın tam ortasında kocaman bir masa, iki sıra ve bir tabure; hepsi de boyasız ve kirlidir. Kvaşniya ev işleriyle uğraşmaktadır; Baron bir kara ekmek parçasını gevelemekte, Nastya ise tabureye ilişmiş dirsekleri masaya dayalı, yırtık bir kitabı okumaktadır. Perdenin arkasındaki yatakta yatan Anna aralıksız öksürür.

Bubnov sedirinde oturmuş, dizleri arasında sıkıştırdığı bir şapka kalıbına eski pantolonlardan sökülmüş parçalar uydurmaya uğraşmaktadır. Yanı başında kasket siperlikleri, 3 Maksim Gorki muşamba parçaları ve paçavrayla dolu, kartondan eski bir şapka kutusu vardır. Satin yeni uyanmıştır; yatağından kalkmaksızın homurdanır. Sobanın üzerinde görünmeyen Aktör gürültü çıkarıp öksürür. İlkbahar başları. Sabah. BARON Ondan sonra? KVAŞNİYA Olmaz diyorum ya canım, git başımdan! Dediğim gibi tecrübeliyim … artık yaş tahtaya basmam, kocaya falan varmam bir daha! BUBNOV (Satin’e.) Sen niye domuz gibi homurdanıyorsun? (Satin homurdanmayı sürdürür.) KVAŞNİYA Çünkü ben -bana bak- özgür bir kadınım, başıma buyruğum; beni elin herifine köle yapacak bir belgeye imza falan atmam! İsterse Amerikalı bir prens olsun, yine de kocaya varmam! KLEŞÇ Atma be! KVAŞNİYA Nee? KLEŞÇ Atma diyorum! Abramka’yla evleneceksin … BARON (Nastya’nın kitabını kapıp ismini okur.) “Kederli Aşk”. (Bir kahkaha atar.) NASTYA (Elini uzatarak.) Ver … ver şunu! Ya, oynamasana! (Baron kitabı havada sallayarak ona bakar.) 4 KVAŞNİYA (Kleşç’e.) Ayaktakımı Arasında Seni teke kılıklı seni! Ne atması! Ne cüretle benimle böyle edepsiz konuşursun? BARON (Kitapla Nastya’nın kafasına vurarak.

) Sen aptalın tekisin Nastka … NASTYA (Kitabı çekip alır.) Ver şunu! KLEŞÇ Hanımefendiyi sevsinler! Tek istediğin Abramka’yla evlenmek … KVAŞNİYA Elbette! Bir o eksikti zaten! Sen canını çıkardığın kendi karına bak … KLEŞÇ Sus be kart tilki! O seni ilgilendirmez. KVAŞNİYA Ya, ya! Gerçekleri kaldıramıyorsun tabii! BARON Hah başladı! Nastka nerdesin? NASTYA (Kafasını kitaptan kaldırmadan.) Ha? Git be! ANNA (Kafasını perdeden uza.tarak.) Günün başlangıcına bak! Tanrı aşkına … bağırmayın … küfretmeyin! KLEŞÇ Bu da başladı! ANNA Her gün de olmaz ki … bırakın bari huzur içinde öleyim! BUBNOV Gürültü ölüme engel olmaz … 5 Maksim Gorki KVAŞNİYA (Anna’ya yaklaşarak.) Yahu bu canavarla yaşamayı nasıl becerdin anacığım? ANNA Bırak … boş ver … KVAŞNİYA Ah, ah! Ah zavallı kadıncağız! Göğsün nasıl, daha iyice misin bari? BARON Kvaşniya! Haydi pazara … KVAŞNİYA Dur, gideriz birazdan! (Anna’ya.) Sıcak pelmen * ister misin? ANNA Gerek yok … sağ olasın! Yemeği ne yapayım? KVAŞNİYA Ama yemelisin … Sıcacık bak, göğsüne iyi gelir. Bir kaseye koyup bırakayım … istediğin zaman yersin! Haydi gidelim efendi! (Kleşç’e.) Ah seni şeytan … (Mutfağa geçer.) ANNA (Öksürerek.) Tanrım … BARON (Nastya’nın ensesini hafifçe dürter.) Bırak şunu be aptal! NASTYA (Homurdanır.) Çek git … ne zararım var sana? (Baron ıslık çalarak Kvaşniya’nın ardından çıkar.) * Küçük hamur parçalarına sarılmış kıyma.

(ç.n.) 6 Ayaktakımı Arasında SATİN (Sedirinden kalkarak.) Dün gece beni kim dövdü? BUBNOV Senin için fark eder mi? SATİN Etmez de … niye dövdüler ki? BUBNOV Kağıt oynamış mıydın? SATIN Oynadım … BUBNOV O yüzden dövmüşlerdir … SATİN Alçaklar … AKTÖR (Sobanın üzerinden kafasını uzatarak.) Bir gün seni döve döve gebertecekler … SATİN Seni odun kafalı! AKTÖR Neden? SATİN İki kere ölünmez de ondan. AKTÖR (Biraz düşündükten sonra.) Anlamadım … Niye ölünmezrriiş? KLEŞÇ Kalk artık şu sobanın üstünden de odayı toparla … niye tembellik ediyorsun? AKTÖR Seni ilgilendirmez … KLEŞÇ Vasilisa gelince gösterir sana kimi ilgilendirdiğini … 7 Maksim Gorki AKTÖR Şeytan alsın Vasilisa’yı! Bugün temizlik sırası Baron’da … Hey Baron! BARON (Mutfaktan çıkarken.) Vaktim yok. K vaşniya ile pazara gidiyorum. AKTÖR Bana ne … Zindana bile gitsen umurumda değil… süpürme sırası sende. Başkasının yerine çalışamam … BARON Cehenneme git o zaman! Nastyonka süpürür… Hey kederli aşk! Uyan! (Kitabı Nastya’dan kapar.) NASTYA (Ayağa fırlayarak.) Derdin ne senin? Ver şunu iblis! Bir de soylu olacak … BARON (Kitabı verir.) Nastya, ortalığı benim yerime süpürürsün değil mi? NASTYA (Mutfağa giderken.) Ya, çok da meraklıydım sana … KVAŞNİYA (Mutfak kapısından Baron’ a.

) Hey geliyor musun? Sensiz de hallederim gerçi … Hey Aktör, süpürüver sen de canım … eline yapışmaz ya! AKTÖR Hep ben, hep ben … hiç anlamıyorum … BARON (Bir saka sırığının ucuna takılı sepetlerle mutfaktan çıkar. Sepetlerde üstleri bir paçavrayla örtülmüş pelmenler vardır.) Bugün ağırlaşmışlar nedense … SATİN Baron olarak doğmanın yararları işte …

.