Nikolay Haytov – Dünya Poturunu Çıkarıyor

Kimi savaştan zarar görmüş, kimi de karıdan dert çekmiştir. Beni de «Bakiş»* yedi. Hem öyle birdenbire değil; lokma lokma yiyip, canımı çıkardı. Ta başından anlatayım. *Bakiş: Bulgaristan’da bir pabuç fabrikasının ismi. Kunduracıydım. Kunduracı dediysem siz onu pabuççu anlamayın. Pabuççular sonra öyle çoğaldılar ki elimizden ekmeğimizi aldılar. Ama onlardan önce çarşıya biz hükmediyorduk. Dükkânlarımız, şehrin göbeğinde şadırvanın çevresinde sıralanmıştı. On sekiz dükkân yanyana tespih gibi dizilmiştik. Kunduraları dışarı çıkardık mı dükkânların önü alacalanırdı, beyaz, kara, kahverengi ve kırmızılarla panayır yerine benzerdi. Çeşit çeşit kunduralar yapardık. Eğer çalımlı gezmek istiyorsan Mora tipi olanlardan alırdın. Uçları gaga gibi kıvrılmış ve de ipek püsküller iliştirilmişlerden.

Bu pabuçlar yana eğilmiş şapka ve bele sokulmuş kama ile birlikte giyilirdi. Kalın pençeli, küt yuvarlak burunlu pabuçlar da vardı. Ama halk için yemeni daha yatkındı. Bunlar sarı tespihle astragan kalpağa yakışırdı. Bir başka cins pabuçlar da vardı ki deme gitsin; iki burunlu alçak kenarlı yumuşak, güvercin gibi hafifti. Bunlara salcı pabucu denirdi. Daha çok Meriç kenarındaki salcılar alırdı; adları ordan gelmişti. Ama güzele meraklı olanlar, salcı olmasa da, ondan alırdı. Tulumbacı pabuçları da vardı. Bunlar yangın söndürenler için yapılırdı. Astarlı, çabucak tutup giymek için arkada kulpları da vardı. Daha ne çeşitler yoktu ki: Çıraklar için, ustalar için, deliler ve akıllılar için, bekârlar ve evliler için. Kimliğe gerek yoktu; pabucuna bak her şeyi belli olurdu: Kim kaç yaşında, aklı ne kadar, parası var mı ya da meteliksiz mi geziyor? Sakin biri mi yoksa tehlikeli mi, ne iş yapar ve hangi mahalleden? Ambelinos, Jablitsa ya da Metoş’dan. Ama şimdi ne oldu? Pabuçların hepsi aynı. Git de öğren bakalım.

Kim nereden ve neyin nesi? Anlamadığım bir şey de insanlar neden fabrika pabuçlarına saldırırlar. Daha mı güzel? Hayır! Onlarla bu pabuçlar kıyaslanabilir mi? Bari daha ucuz olsalar neyse. Hayır! Daha da fiyatlıydılar. Ama gene de üstün geldiler. Önce bir pabuççu geldi. Nereden bilmem. Sonra bir tane daha. Böylece iki oldular. Öyle bir satış uğraşları da olmadı ama herkes onlara koştu ve bu bizim çekiçler paslandı.

.