G. E. M. de Ste. Croix – Antik Yunan Dünyasinda Sınıf Mücadelesi

Hem kendi döneminin hem de tüm zamanların en parlak ve alışılmadık ilkçağ tarihçilerinden biri olan de Ste. Croix’nın akademik çalışmaları, talihsizlerin mülk sahibi sınıflar tarafından sömürülmesine yönelik haklı öfkesinin izlerini taşımaktadır. 40 yaşından sonra başladığı ve İngiltere’de Oxford Üniversitesi’nde sürdürdüğü akademik yaşamında çok geniş bir ilgi alanına sahip olmuş ve eskiYunan tarihinden Arap fetihlerine, Hristiyanlık çalışmalarından tarihte kadının yerine ve hatta Marksist tarih yazımının sorunlarına kadar geniş bir yelpazede çok sayıda ürün vermiştir. Herhangi bir sınıf farkındalığının ya da açık bir mücadelenin olmadığı dönemlerde bile tarihi ilerleten gücün özgür ve özgür olmayan emeğin mülk sahibi sınıflar tarafından sömürülmesi olduğunu gösterdiği Antik Yunan Dünyası’nda Sınıf Mücadelesi kitabıyla Isaac Deutscher Ödülü’nü de kazanmıştır. Bu kitabın ana metni, yalnızca İlkçağ tarihçileri ve Antikite araştırmacıları1 için değil, özellikle diğer dönemleri çalışan tarihçiler, sosyologlar, siyasal kuramcılar, Marx’ın öğrencileri ve “genel okur” için de kaleme alınmıştır. Yunanca ve kısa alıntılar dışındaki Latince metinlere Notlar ve Ekler’de yer verilmiştir. Farkında olduğum kadarıyla bu kitap, işe Marx’ın tarihsel yönteminin temel özelliklerini açıklayarak ve bu yöntemin içerdiği kavram ve kategorileri tanımlayarak başlayan; daha sonraysa bu analiz araçlarının, tarihin uzun bir dönemi –burada, “Antik Yunan dünyamın” (bkz. aşağıda I.ii) on üç ya da on dört yüzyılı– boyunca, çeşitli zamanlarda öne çıkan temel olayları, süreçleri, kurumları ve fikirleri açıklamak için pratikte nasıl kullanılabileceğini göstererek devam eden; İngilizcede ya da okuyabildiğim diğer dillerde yayımlanmış ilk çalışmadır. Bu düzenleme, çok sayıda metin içi referans içermektedir. Esas olarak metodolojiyle ve kavramlarla kurumların (ağırlıklı olarak birinci kısımda bulunabilecek) daha “teorik” ve senkronik bir şekilde incelenmesiyle ilgilenenler, kendilerini en fazla ilgilendiren sayfalara yönelik ihtiyaç duydukları spesifik referansları, birinci kısımdaki diğer alt bölümlerde ya da ikinci kısımda yer alan daha diyakronik incelemede bulabilirler. Benzer şekilde, ilgileri bütün bir dönemin belirli bir kısmıyla sınırlı olan meslekten tarihçiler de zaman zaman, birinci kısımda yer alan, kendileriyle özellikle alakalı olduğunu düşündükleri belirli bir “teorik” bölüme atıfta bulunulmasına ihtiyaç duyacaklardır. (Örneğin II.iv’ü V.ii-iii ile I.

iii’ü IV.ii ile ya da III.iv’ü Ek II ve IV.iii ile karşılaştıran herkesin bunu açıkça göreceğini düşünüyorum). Bu kitap, Antikite Çalışmaları Fakülte Kurulu’nun daveti üzerine 1973 Şubatı’nda, Cambridge Üniversitesi’nde (üç oturumda) verdiğim 1972/73 yılının J. H. Gray derslerinden doğdu. O zamanlar Fakülte Dekanı olan, şimdiyse Wolfson College’ın Rektörlüğünü yürüten J. S. Morrison’a ve İlkçağ Tarihi Profesörü M. I. (artık Sir Moses) Finley’e, bana karşı gösterdikleri nezaket ve bunun benim için hoş bir deneyim olmasını ve her üç derse de geniş bir dinleyici kitlesinin gelmesini sağlamak için girdikleri sıkıntı nedeniyle, özellikle minnettarım.

.