K afam ız bir yığın m ukayeselerle dulu: Dede yi W agner olm adığı için, Yunus u Verlairıe, Baki’ ı/i G oethe ve G ide yapam adığım ız için beğenm iyoruz. U çsuz bucaksız Asya’nın o katlar zenginliği içinde, dünyanın en iyi giyinm iş milUeti olduğum uz halde çırçıplak yaşıyoruz. Coğrafya, kiiUiir her şey, bizden bir yeni terkib bekliyor; biz m isyonlarım ızın farkında değiliz. Başka milletlerin tecrübesini yaşamağa çalışıyoruz. Ahmet Hamdı TANPJNAR r jlliR K Edebiyatı bir bütündür: parçalanam az. B aşlangıçtan bıı1 güne gelen ed eb iyatım ızı bütün olarak görm ek, incelem ek zorundayız. Biz, işte bıınıj yaptık. Bilge K ağaıı’la Atatürk arasındaki anlam dolu köprünün ed eb iyat kaynaklarını araştırdık. Çünkü bili – yorıız ki; ed eb iyat kartalım ızın bir kanadı Orhun sem alarında ise. diğer kanadı Ankara bıırçlarındadır. Tarihim izin derinliklerine ed eb iyatla inebilir, geleceğim izin soıı suzluklarm a edebiyatla girebiliriz. B ıınün için; Orta A sya’dan Anad ohı’ya yerleşen. Anadolu’da çağlar boyu gelişen «Büyük Türk E deb iy a tın ın kaynaklarına inerken, ruhum uzu kökünden kavrıyan, h alkım ızın gelişm e gücüne yön veren, yarınlarım ıza ışık tutan, u lu su m uzun üstün zevkini yü zyıllarca tem sil eden sanatçılarla yapıtlar üzerinde çokça durduk. E debiyatım ız nereden n erey e g e lm iştir ‘ Türk E debiyatı hangi dönem lerde, hangi sanatçılar elin d e etk ili olm uştur? Türk ulusunu kim ler unutm uş, kim ler u yu tm u ş, kim ler uyandırm ıştır? E d eb iyatımız. kKinlerin k alem iyle şerefli yerini alm ış, kim lerin kalem iyle sa fsata durum una düşürülm üştür? Türk E debiyatı, dünyanın en güçlü edebiyatlarından biri nasıl olabilir?.. Bu soruların cevabını, edebiyat okyanusum uzun girdaplarında kaybolm adan, inci taşıdığına in an d ığım ız istirid yelerim izi bir bir yoklıyarak araştırdık. Türk E d eb iy at.; Türk b irliğ in i, Türk b ü tü n lü ğ ü n ü sağl.yan en önem li k a y n a k tır. Türk dilinin anlatım y e te n e k le rin i, söz kudretim izin sınırlarını; atalarım ızın sosyal, fiziksel, psikolojik y ö n lerin i, öy b enliğim izi, b ireysel, toplum sal, duygusal ve düşünsel evrenim izi ed eb iy atım ızd a buluyoruz. Y aratılan her b iiy ü k eser, uygarlık binamızı sa ğ la m la ştıra n , d il gücüm üzü dün>aya yansıtan en değerli, en kudre tli varlıklarım ızdır. B üyük şairlerle yazarlar toplum gelişm esinde büyük adım lan m üjdeler. E debiyatım ıza em eği geçen söz m im arlarım ızı tanıtırken, yapıtlar ile yaşadıkları çevre arasında bir bağıntı kurduk; çevreden gelen etk ilere göre biçim lendiklerini gösterdik. Y aşadıkları dönemi, gerçekleri, çağlarının dünya görüşünü en güzel yansıtan m etinlerle sanatçıları verm eye çalıştık. K ronolojik bir değerlendirm eye gittik. Edebiyat akım larım ızı yaratan koşulları incelerken, tarihsel ilişkilerim izi de göz önünde bulundurduk. Bizden öncekilerin yüzyılların ba rajlarm da hapsettikleri edebiyat tarihim ize yepyeni bir dinamizm kazandırdık. Türk E debiyatrnın başlangıçtan bugüne gelen m acerasını, geliy m e, değişm e nedenlerini, dil evrim in i, uygarlık ürünlerini, sanatçıları yaratan etkenleri kalın çizgilerle verm eyi ülkü edindik. İstedik ki: dilim izin en güzel örnekleri, şiir bahçelerim izin en renkli çiçek leri, nesir ülkem izin en seçkin belgeleri, ed eb iyatım ızı bütünleyen bilgiler; duygularım ızı yüceltirken, düşüncem izi geliştirsin; okuma, araştırm a m erakı uyandırsın; zevkli bir düzen taşısın. Türk’ü Türk yapan, Türk Edebiyatı’nı yaratan kaynaklara inmek, çok yönlü Türk dilinin anıtsal yapıtlarını ortaya koym ak, tinsel dünyam ızla özdeksel yaşantım ız arasındaki diyalektik bağları yarınlara açık tutm ak zor oldu. Bu bakım dan, y en i bir görüş açısı getirecek, gereksiz ayrıntılardan uzak, azdan öze götürecek bir yöntem izledik Çağlar boyu yaşam ak dayanıklılığını gösteren ed eb iyat anıtlarım ızı ne denli çok okursak, atılım larım ız o denli k u vvetli olacaktır.
Seyit Kemal Karaalioğlu – Türk Edebiyatı Tarihi Cilt 1 – Başlangıçtan Tanzimata
PDF Kitap İndir |