Walter Benjamin – Sanatta ve Edebiyatta Eleştiri

Alman Romantizminde Sanat Ele?tirisi Kavramr, Benjamin’in doktora tezidir. Haziran 1919’da (27 ya�mdayken) , Bern Oniversi 2. Alman Romantizminde Sanat Ele�tirisi Kavrami. Bern Oniversitesi Felsefe Bohimu doktora tezi. Berlin’de Walter Benjamin tarafmdan sunuldu. Berlin: Arthur Scholem, 1920. Bu, Benjamin’in universitede gorup gorecegi son ba�anydi. Maddi s1kmtllan ylizunden memleketi Berlin’den aynlmak zorunda kalm1�, be� yil sonra doc;entligi ic;in Alman tragedyasi uzerine yapt1g1 c;ah�may1 sunmu�tu. Fakat juri, kitabi, ozellikle bic;iminden oturu kabul etmedi ve “okunmaz” oldugu yarg1sma vard1. Bunun uzerine Benjamin universite kariyerine kesin olarak veda etti.2 1920’de yay1mlanan tez , Benjamin’in gerc;ek anlamdaki tek akademik eseridir. Benjamin’in, universitenin disiplinine (taleplerine demeye dili varmazd1) boyun egmeyi kabullenmekte zorland1gm1, ic;ten ic;e derin tereddutler ya�ad1gm1 teslim etmek gerekir. Aslmda c;oktandu bamba�ka bir yolda ilerledigini bilmesine ragmen, bu disipline gec;ici olarak boyun egdi; onun ic;in, yerle�ik gelenegi, yani uymaya zorland1g1 formu kand1rmak ic;in her tlirlu arac; mubahu. Ac;maz, bir tez yazmakla bir kitap (eser) yazmak arasmdaydL Romantizmde Sanat Ele�tirisi Kavramt, (hala) bir uzla�manm urunuydu. Alman trajik tiyatrosunu konu alan kitabmdaysa, birkac; kuc;uk taviz d1�mda, uzla�madan eser olmayacaku.


Benjamin’i bu tip yazma bic;iminden sogutan ve bu c;ah�­ mayi ki�isel eserlerinden bilhassa ayn tutmaya sevk eden, boyle bir c;ah�mamn gerektirdigi “zahmet” degildi; tam tersine, her �eyden once, uzla�1mlard1. Ernst Schoen’e yazd1- g1 Kas1m 1918 tarihli mektubuna, �a�maz bir hakkaniyeti de bannd1ran �u mahc;up ifadelerle ba�lam1�t1: “lnsan ne zaman bir uzla�1ma teslim olsa, bu taviz goza batar, yakm dostlanm rahats1z eder, hele ki soz konusu uzla�1m salt bir uzla�Im olarak algllamyorsa. l�te haz1rlanmakta oldugum doktora smav1 ic;in de durum bu. “3 Konu universite oldugu ic;in, 10 burada uzla�tmlar ifadesi ku�kusuz yaptlmast gereken �ah�­ mamn akademik niteligine i�aret ediyor. Benjamin, tez savunmasmdan once Schoen’e yazdtgt saurlarda da bunu kastetmektedir: “Simdilik sana eserimden bahsetmem imkanstz, �unku smav yuzunden ona ara verdim. Su an sadece olabilecek en akademik tarzda �ah�mam gerekiyor, juriyle ne kadar az ili�kin olursa senden talepleri de o kadar fazla oluyor” (Briefe 1: 210). Bu ifadeler ilk bakt�ta gayet stradan gorunuyor, ama altlarmda bamba�ka bir ger�ek yattyor. Benjamin’in universiteye yonelik hasmane yakla�tml sebepsiz degildi, zaten boyle bir yakla�tmm kendisi de o donem i�in adettendi; Benjamin’in “suadt�t”hgmdan, bagtmstzhgma du�kunlugunden, inat�1 ya da almgan mizacmdan da kaynaklanmtyordu. Bu, felsefi bir tavudt ve bu a�tdan, Nietzsche ile Heidegger’in tavnna ko�uttu: Bilginin ozuyle ilgili bir tavtrdt bu, Benjamin’in tinin urunlerine ve du�unce eserlerine (tabii ki aym zamanda sanat eserlerine) atfettigi yii.ksek degerle ilgiliydi. Bu konuda, Benjamin’in yirmi iki ya�mdayken yazdtgt ve felsefe geleneginin U.niversite U.zerine miras btrakttgt belki de son birka� buyii.k metinden biri olan “Ogrencilerin Hayatt” adh metni yeniden okumak gerekiyor.4 Benjamin’in tezini yazdtgt stralarda besledigi bu du�manhk, universitenin i�inde bulundugu ciddi acze, dilin haysiyetini hakktyla teslim edemeyen edebiyat incelemelerinin durumuna yogunla�tyordu; Benjamin’i en �ok yaralayan, dile yonelik bu ku�umsemeydi.

Aym dostuna yazdtgt Haziran 1918 tarihli mektubunda �oyle diyordu: Bugun, tezim i.;:in bir�eyler okurken, Louise Zurlinden adh bir kadmm yazd1g1 Gedanken Platons in der deutschen Romantik (Alman Romantizminde Platoncu Du�unce, [Leipzig, 1910]) adh esere rastlad1m. Kadmlar boyle hayati me11 selelerle ilgili taru�malara kanlmaya c;:ah�nklannda ortaya tarif edilemeyecek kadar deh�et verici sonuc;:lar pk1yor. Kitap bayag1hgm daniskas1. Ostelik, ba�ta Schlegel karde�ler, ozellikle de (Friedrich kadar onemli olmad1g1 bariz olan) Wilhelm olmak iizere genel olarak romantikler hakkmda yapllan degerlendinne, akademik edebiyat incelemelerinin �a�maz ilkesi haline gelmi� kepazeligin gostergesi. K1s1r bilimsel c;:ah�malar bizim donemimize ozgii degil, bu ac;:1dan bizimkinden c;:ok daha beter donemler de olmu�tur; gelgelelim, bilimsel c;:ah�mamn ars1zhg1 modern bir olgudur. Bu arsizhktan otiiriidiir ki bizim alimlerimiz, c;:eviriyi, ilke geregi daha dii�iik bir iiretim bic;:imi olarak goriirler (c;:iinkii, haliyle, her �eyi en kaba saba olc;:iitlere uygun ba�hklar altmda tasnif etmedikc;:e ic;:leri rahat etmez) ve bu durumda Wilhelm Schlegel’in bir c;:evirmen olarak ba�ansmdan soz ederken, “duygu yoluyla ozde�le�me”den dem vurmaya curet edebilirler. Bu c;:ok ah�Ildtk bir yakla�1m. (Briefe 1: 199).

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir