Ali Çankırılı – Benimle Oynar Mısın Anne!

Ne kadar üretici, hayal gücü ne kadar geniş, ne kadar kendine yeten bir çocuk olursa olsun; her çocuk zaman zaman sıkılır ve huysuzlanır. Bu kitap böyle anlarda çocuklarınızı sıkıntıdan kurtarmak, aynı zamanda onlara el becerileri kazandırmak ve öğrenme yeteneklerini geliştirmek için ne yapmanız gerektiğini oyun örnekleriyle anlatıyor. Oyun, okul öncesi çocuğun en aktif öğrenme mekanizmasıdır. Aynı zamanda eğitimcilerin çok önem verdiği ‘deneme-yanılma’ aktivitesini de sağladığı için çocuğun kendi yeteneklerini keşfetmesine öncülük eder. Mutfak Kutusu Bulundurun Mutfakta ister az, ister çok zaman geçirin, çocuğunuz, tabii olarak, yanınızda olmak isteyecektir. Mutfağınızdaki dolaplar ve çekmeceler çocuğunuzun huysuzluğunu yatıştıracak birçok ilginç şeyler barındırır. Neden çocuğunuza bir mutfak kutusu yapmıyorsunuz? Kırılmayan ve kesici olmayan birkaç mutfak eşyasını bir plastik kutuya veya sandığa koyun. Bunu çocuğunuzun erişebileceği bir yüksekliğe yerleştirin. Çocuğunuz bu eşyaları üretici oyunlar oynamak veya siz yemek yaparken size yardım etmek için kullanabilir. Tavsiye edeceğimiz mutfak eşyaları: Pasta kabı, kek çırpma aleti, pasta kalıpları, ölçüm kaşıkları, plastik tabak, kaşık, çatal, plastik bıçak ve bardaklar, plastik spatula, tahta kaşıklar, merdane. Ivır Zıvır Kutusu Bulundurun Çocuğunuz için, evin en çok dolaştığı yerlerinden birinde bir ‘ıvır zıvır kutusu’ bulundurun. Bu kutuda kendi başına bir şeyler üretebileceği materyal bulunsun. Sayacaklarımız ıvır zıvır kutusu için iyi seçenekler olabilir: Çocuklar için güvenli makaslar, boyama kitapları, müsvette kâğıtlar, boya kalemleri, yapıştırıcı, bant, oyun hamurları, yap-bozlar. İş Kavanozu Oluşturun Bir iş kavanozu oluşturup ona vermeniz siz çalışırken onun bir şeyler yapmasına ve ev işlerinde sorumluluk kazanmasına yol açacaktır. Boş bir kavanoza veya küçük bir kutuya, küçük küçük kestiğiniz ve üzerine yapılması gereken işleri yazdığınız kâğıtları koyun: “Lavoboyu temizle”, “Sebzeleri yıka”, “Oyuncakları topla”, “Kitaplığı düzelt”, “Tozları al”…gibi.

Bu işler çocuğunuzun tek başına yapabileceği ve yardım almaya ihtiyaç duymayacağı işler olsun. Ayrıca bunları hazırlarken onun da fikrini alın. Eğer çocuğunuz ev işlerine yardımcı olmayı sevmiyorsa, bu ona yapmak istediği işleri seçme şansı verir. Oyuncakları Belli Aralıklarla Verin Çocuklar doğum günlerinde ve diğer özel günlerde hediye oyuncaklar alır. Bunları verenlerin iyi niyetlerini taktir ederiz, ancak bu harika oyuncakların çok az işe yaradığını görüp üzülürüz. Eğer oyuncakların hepsi elinin ulaşabileceği yerde ise, ne kadar güzel olurlarsa olsunlar, çocuğunuz bunlardan bıkacaktır. Oyuncakları dört hafta ila altı haftalık devrelerle çocuğunuzun önüne çıkartırsanız, çocuğunuz oyuncaklara karşı ilgi ve heyecanını tekrar kazanacaktır. Televizyondan Ne Haber? “Çocuk ve televizyon” konusu açıldığı zaman çoğumuz memnuniyetsizlik ifade eden görüşler ileri süreriz. Çocukların televizyon başında çok zaman geçirdiklerinden, bazen yaşlarına uygun olmayan programlar izlediklerinden, derslerini ihmal ettiklerinden yakınır dururuz. Yine çoğumuz çocuğa televizyon izleme yasağı koyarak onunla çatışmaya gireriz. Yasak koymadan, çocukla çatışmaya girmeden bu işi çözmek zor gelir bize. Çocukları televizyon bağımlısı yapan iki sebep vardır: Birincisi, anne babanın televizyona olan düşkünlüğü. İkincisi, anne babanın çocukla ilgilenmemesi; ona zaman ayırmaması. Yalnız kalan ve sıkılan çocuk, ister istemez televizyonla arkadaşlık kurmaktadır. Çocukluğun ilk yıllarında oyunla, okumayla, yürüyüşle, konuşmayla, resim yapmakla geçirilebileceği o aktif dönemin binlerce saati televizyon önünde kaybolup gitmektedir.

Televizyonun tümüyle zararlı olduğunu söylemek yanlış olur. Eğer eğitici programlar seçer, kontrollü kullanabilirseniz, televizyon çocuk gelişiminde oldukça yararlı sonuçlar verecektir. Çocuk belgeselleri gibi programlar, çocuğunuzun öğrenmesini hızlandırır. Çocuğun ahlakını ve ruhsal gelişimini bozan programlara karşı dikkatli olmalıyız. Mümkün oldukca, televizyonu çocuğunuzla seyredin. Televizyonda olaylar çok hızlı geçtiğinden çocuklar bazı şeyleri yakalamakta ve anlamakta zorluk çekebilir. Sorduğu sorulara cevap verin, kaçırdığı önemli noktaları siz doldurun ve seyrettiklerinizle ilgili başınızdan geçen olayları ona aktararak öğrendiklerinin aklında kalmasına yardımcı olun. Çocuk yetiştirmek, annelerin birinci görevidir. Çocuk eğitimi, ev işlerinden önce gelmelidir. Anneler günün belli zamanlarını çocuklarına ayırmalı, onlarla beraber olmalıdır. Çocuğunuza kolay ve eğlenceli günlük aktiviteler sağlayarak, beraberliğinizi daha faydalı ve öğretici hale getirebilirsiniz. Bunu yaparken onun anlayacağı basit bir dil kullanmaya özen göstermelisiniz. Aktivitenin nasıl yapılacağını siz anlatın; ama siz yapmayın. Oyunda aktif rol çocukta olmalı; siz takıldığı ve yardım istediği zaman devreye girmelisiniz. Oyunu başarı ile yürüttüğü zaman iltifat ederek kendisine olan güvenini artırın.

Yapamadığı zaman, “haydi tekrar deneyelim,” diyerek onu cesaretlendirin. Sakın aceleci olmayın. Çocuk, tepesine denetleyici gibi dikilen, “haydi, haydi!” diyerek acele eden bir oyun arkadaşı istemez. Bu aktivitelerle hem çocuğunuzu okula hazırlamış hem de ona mutlu çocukluk hâtıraları kazandırmış olursunuz. Çocuğunuza hazırlayacağınız bir aktivite planı işinizi oldukça kolaylaştıracaktır. Ali Çankırılı BİRİNCİ BÖLÜM / EV İÇİ AKTİVİTELERİ 1. Bozuk Para Temizliği Gerekli Olanlar Eski bir diş fırçası, Sabun Su Su kabı Bozuk paralar Eski bez parçaları Tuz Çocuğunuz eski bir diş fırçası, sabun, tuz ve suyla bozuk paraları parlatabilir. Bir su kabına su, sabun, tuz ve bozuk paraları atın. Çocuğun diş fırçasıyla bozuk paraları temizlerken çok eğlenecektir. Temizleme işlemi bittiğinde elindeki bez parçasıyla paraları kurulasın. 2. Müzikli Bardaklar Gerekli Olanlar Su bardakları Su Kaşık Su bardaklarına değişik miktarlarda su doldurun. Yavaşça su bardaklarına kaşığı dokundurarak çıkan melodiyi çocuğunuza dinletin. Basit tonlar deneyip, onun da kendi melodisini oluşturmasını teşvik edin. 3.

Suda Gökkuşağı Gerekli Olanlar Göz damlası (temiz olmasına dikkat ediniz) Minik su kapları veya boya paleti Gök kuşağı renklerinde gıda boyası Çocuğunuza bir göz damlası ve içlerine sulandırılmış gıda boyası konmuş minik su kapları veya palet verin. Bir bardak suyun içine istediği şekilde gıda boyalarını damlatıp kendi gökkuşağını hazırlasın. 4. Bozuk Paraları Saymak Gerekli Olanlar Bir kavanoz dolusu bozuk para Çocuğunuza bir kavanoz bozuk para verip bunları saymasını söyleyin. Onunla paranın neleri alıp neleri alamayacağını konuşun, örnekler verin: “Para simit alabilir mi?”, “…iyi arkadaşları?…, … giysileri?…, …küçük bir kız kardeşi?” 5. Kalemleri Sivriltmek Gerekli Olanlar Kalemtraş Küçük bir kap Kurşun kalem veya kuru boya kalemleri Bu aktivitenin çocuğunuzu oyalayacağını düşünmüyor olabilirsiniz; ama bundan nasıl zevk aldığını görünce şaşıracaksınız. Şüphe yok ki çocuğunuzun ucu körelen birçok kalemi vardır. Ona bir kalem, bir kalemtraş, çöpleri doldurabileceği bir kap verin. Kurşun kalemden çıkan artıkları bir yere biriktirin; çöpe atmayın. İleride bir oyun sırasında size lazım olacak. 6. Çivili Tahta Motifleri Gerekli Olanlar Çiviler Bir adet tahta Çekiç Renkli ipler veya ambalaj lastiği Bir tahtaya çeşitli aralıklarla çiviler çakın. Çocuğunuzun çivilerin etrafına ipleri dolayarak çeşitli desenler oluşturmasına izin verin. Çivileri belirli geometrik şekillerle çakmaya çalışın, böylece oluşturduğu şekiller çocuğunuzun daha çok hoşuna gidecektir. Ayrıca bir kazaya yol açmamak için çivileri iyice çakın ve çocuğunuzu oynarken denetleyin.

7. Bir Hikâye Yazın Gerekli Olanlar Kâğıt Dolmakalem veya kuru boya kalemleri Fotoğraflar veya eski magazin dergileri Makas (güvenli kâğıt makası) Yapıştırıcı Çocuğunuzla birlikte hayatınızdaki olaylar hakkında bir hikâye yazın, o da baş karakter olsun. Hikâyeye bulunduğunuz günden başlayın, bu günün çocuğunuz için ne anlam taşıdığını, onun neler yapmayı planladığını yazın. Bunu yaparken onunla konuşun, hayal gücünü kullanmasında yardımcı olun. Hikâyeyi fotoğraflarla, dergilerden kestiğiniz resimlerle süsleyin. Çocuğunuz resimleri seçmenizde ve yapıştırmanızda size yardımcı olsun. 8. Evin İçinde Çadır Gerekli Olanlar Bir battaniye Boş bir masa El feneri Yastık ve minderler Oyuncaklar Masanın üstüne bir battaniye serin. Masanın altına çocuğunuzla beraber girin. Bir gece lambası veya el feneri bulun ve onu çadırın içine yerleştirin. Eğer isterseniz çadırın içine yastıklar, minderler ve oyuncaklar koyun. Çocuğunuzun biraz eğlenmesine izin verin 9. Hafıza Testi Gerekli Olanlar Ev eşyaları ya da birkaç oyuncak Bir mendil Bakalım çocuğunuzun hafızası ne durumda!. Önüne evinizin küçük eşyalarından veya onun oyuncaklarından bazılarını getirin. Bunları görmesine izin verin.

Sonra gözlerini bir mendille kapatın ve önüne koyduğunuz eşyalardan bir tanesini saklayın. Hangisini sakladığınızı, diğerlerini eliyle yoklayarak bulmasını isteyin.

.