Aziz Nesin – Ah Biz Ödlek Aydınlar

Göçe göçe bat ıya gelmişiz . A vr upa’ya pençemizi at ıp bir parçasına t ut unm uş uz. Buyiizden i şimiz e geli nce Avr upalı, işimiz e geli nce Asyalı oluveri yor uz. Son ko nağım ız a konalı sekiz – dokuz yüzyıl ol uyor . Bana kalır sa sekiz – dokuz yiiz yıldanberi de göçebeli kt en kur t ulam am ışız. Buyüz den göçebelik i çimiz e i şlemiş . T ürk di li nde «fii l»ler, «i sim »ler den daha z engi ndir . Ni çi n? Bi nler ce yıldanberi göçen i nsanlar h ep devi ni i çi nde (h ar eket h ali nde) olduklar ından, z or unlu olar ak, devi ni yi anlat an « fii l»ler ür etmi:;ı ler dir. Tür kçe’ de «i sim»l eri n de pekçoğu «fii l» kökünden ür eti lmiş tir . Dü.ş ünm ek i çin durm ak, dur ağan olm ak, yavaşlık ger ekir. İ nsan ko.� ar ken, h ız ve h ız lı devi ni i çi nd eyken dü.�ünem ez yada i yi ve yoğun düş ünem ez. Y erl e.

şi k t oplum lar ın di lleri nde «i sim »ler « fii l»ler den daha z engi ndir . «Fii l»leri n çoğu da «i sim »ler den ür eti lmiş tir. «Fii l» devi ni yl e üre ti lir; buyüz den «fii l» ler s om uttur. «İ sim » ür etm ek soyut lam aktır. Yer leşi k t oplum lar ın soyut lam ak ve soyut layarak «i sim» ür etm ek i çin daha çolc z am anı olm uştur. Biz se h ep devi ni i çi nde olduğum uz dan som ut dünyada yaş am ış ız, som utu anlat an «fii l» ler ür etmişiz. Buyüz den biz T ür kler çoğunlukla som ut lam aya eği lim li yiz dir. Benim kafa yapım da çok soyut ve karm aşık konuları som ut lam aya ve yalına i ndir gem eye yat kındır . Bi nlerc e yıl anakar alar ar asında göçm üşüz: Uz ak Asya’ dan, Or ta Asya’ dan, J( üçük A sya’dan ta A vr upa’n ın göbeği ne … Ta Afri ka’ ya . Sonra geri göçler … Sonr a A nadolu ve R um eli i çi nde göçler … Sonr a i şçi göçleri … Sonr a O sm anlı ar t ığı olanlar ın dr am ati k göçleri … Ve sonra kent i çi nde göçler . 7 Be nim çocuk luğum ve ge nçliğim, İs tanbul’u n içinde m ah alle den m ah alle ye, sem tten semte, s okakt an s okağa göçle rle ge çti. Durm adan göçen T ürk ins anı, durm aya, ye rleşm eye, oturm aya öyle s ine özlem duyar ki «oturm ak» fiiline, başka· diH erde olm ayan çok ze ngin de ğiş ik anlam lar ve rm iştir. Ö rne kler: «B u akşam b ize geı in de oturalım.» «Geleme yi z. Bize de filancalar oturm aya ge le cekle r.

» «Ö yle yse biz de kahve ye otu rm aya gi de riz.» «Dün ne yaptı nı z?>> <<Kom şuda oturd uk.» «Biz de pazara filana ot urm aya gideceğ iz.» T ürk ins anı yı llar yı lı bit ürlü ot uramcıdı . «O turm ak», lce ntligilleşme k «burj uv alaşm ak» dem ekti r. T ürkler içinde pekazı, s on yi rm i – otuz yı ldan bu yancı ye ni yeni ye rleşme ye, yani ke ntligille şme ye ba11 ladı. A ltı ay, bir yı l, e nçok i ki yı l bi r ev de oturur, a rdan İstanbul’ un baş ka bir yerinde ki bi r ev e taşı nı rdı k. A nnem, eşyalar ev den taşı ndı ktan s onra, çı ktı ğımı z ev in döşeme tah taları nı araps abunları yla s ile r, h er yanı s üpürür, pe nce releri cam ları oğ arak tem izle rdi. Hela taşı nı tuzruh uyla arı tı rdı. Çı ktı ğımı z bir evin s obadan is le nm iş bir odası nın duv arı nı badanal adığı nı bile anıms arım. Çı ktı ğımı z ev le ri, pı rı lpı rı l, te rtemi z bı rakm ak i çin canı çı kardı zavallı annem in. Hem de h as taydı. Babam buyüzden çok kı zardı anneme . A nnem de ş öyle derdi: – Y eni taşı nacaklar, bi zim i çi n, ne pis, ne p as aklı i ns anlarmı ş deme s inler … O ysa bizden s onra o eve taşı nacak olanları tanım azdı k. O nları h iç görm eye ce kti k.

B elki de çı ktığımı z ev aylarca boş kalacaktı. O ls un, de rdi annem, bizi tanım as alar da arkamı zdan kötü s öz s öylem es inler … * ** g A nnemden alış mış olacağım, günlük iş ime gitmek için bile ev imden çıkarken masa mı derleyip· toparlayıp düz enlerim. Ne olur ne olmaz, dış arda ölüp kalırsam, arkamdan <<Ne d ağınık, ne savrukmuş … » demesinler diye … Hele bir haftalığına, on günlüğüne ev imden ayrılac aksam, s alt masamı değ il, odamı, dolaplarımı, bütün eşyamı temiz ler, düz enlerim. H ele h ele bir yurtdışı gez isine çıkacaksam, odamı, masamın göz leri ni, dolapları, rafları düz enlemek, derleyip toplamak için bir-i ki gün uğraşırım. Gez iye çıkac ağım gece sabah ladığım bile olur. Ö lürs em, h erş eyimi yerli yerinde ve düz enli bulsunlar istiyorum. J( imse arkamdan, «Amma sav rukmuş, ne de pismiş … » de mesin. Ç ok korkarım bundan … Y aş ım yet miş diye ölmeye h iç de niy etim yok. A ma ö lüm, ta ge nçliğimde nberi beynime saplanmış bir kıymık gibi bana kendisini a nımsatmakta dır. Böyle olmasından da memnunum. Ç ünkü bu, bana bir ayak önce işlerimi yetiş tirmek çabası ve iyi olma ve iyilik yapma ve dünyaya olan borçlarımı ödemeye çalışma duygusu v eriyor. Ö lüm ki, dönüş ü olmayan bir göç yolculuğudur. A lışkanlığım g ereği, bu yolculuğa çıkmak üz ereyken, geride bırakacaklarımı derleyip toparlayıp düz enlemek istiyorum. Benden sonra h erşeyimi yerli yerinde ve düz enli bulmalarını diliyorum. Ö rneğin nelerimi? Neyim olabilir ki benim? Yaz ılarım, notlarım, müsv et ­ telerim, mektupları m, belgelerim, andaçlarım v b.

İ şte bu kitabım da, benden geriye kalacak yaz ılarımdan derleyip toparladıklarımdan bir bölümdür. Daha derlemem toparlamam gereken çok ş ey v ar geride, çoğu da kalacak . Eh , yolculuğa h az ırlanıyorum işte, h em de güle eğlene . Yıllarca yıllarca durmadan y az dım. Bu kit aptakiler, ö ykü deği l, köşeyaz ıları değil, makale de sayılmaz, olsa olsa deneme t ürü ne gire bilir; en iyisi yazı deyip çıkmalı. Göreceksiniz , belki binlerce yıldanberi sürüp ataları mdan b ana dek gelen göçebelik kalıtımından dolayı, y az ılarımda soyut ve karmaşık konuları somutlaş tırıp yalına indirgemeye. çalış tım. 9 Bu yöntemi küçümseyen se çki nler, süz ül mü’) s eç kin a ydınlar var. O nlar ın da yolu a çık olsun. A ma bi lsi nl er ki, bir konuyu somut ­ laş tırma k ve ya lınlaş tırma k, sandı1c lar ından çok daha z or bir iş ­ tir. Ben, h erk es çe ve h er kesin kendi al ıcı a nteni ni n gücüne gör e, kolay a nla şı lmak i steyen bir yazar ım. S evgi li okur la rım, « Alı Biz Ö dlek A ydınlar» a dlı bu kita bı m, bir yolculu ğa haz ır lığın siz ler e ar ma ğa nıdır.

.