Frederic Vasseur – Geleceğin Medyaları

1980’de, mikro bilgısayar ve faks henüz başlangıçtaydı. Kompakt disk henüz yoktu. Minitel henüz bir ilk örnek, RNIS (“Reseau numerique a integration de services” /”Hizmet Tümleştirmeli Sayısal Ağ”, (HTSA)) sadece bir kavramdı. Mobil telefon ya da video ancak bir avuç ayrıcalıklının harcıydı. 90’lı yıllill”ın başındaysa, Fransa’da 2 milyon mikrobilgisayar, ı milyon telekopi aygıtı, 250.000 telsiz telefon abonesi, 8 milyon video, 15.000 telematik servisine başvurmayı sağlayan 5,5 milyon mirıitel vardı. Mikrosiyonun antikalar rafına konmasından sonra, kompakt disk bir görüntü, metin, bilgi verisi ortamı oldu. HTSA her yerde, yararlanılmaya hazırdL 2000 yılının bilgi teknolojileri neler olacak? Bilgi almak, vermek, iletmek içirı, elde hangi araçlar bulunacak? Önemli yenilikler, piyasada ortaya çıkmalarından en az on yıl önce, laboratuvar (deneme -ç.n.) düzeyinde mevcuttu. Makaletere konu olmaları, yaygınlaşmaları, haklarında pazar araştırmaları yapılması dolayısıyla, büyük tasarıların tümü bilinmektedir. Dolayısıyla, demek ki nı. binyıl başının iletişim araç ve hizmetlerinin neler olacağını tasarlamak nispeten kolaydır.

Konuyla ilgili tasarılar pek çoktur ve tabii ki tüm medyalarla ilgilidir: mikrobilgisayar, televizyon, kompakt disk, telefoni (telefon teknigi, telefonculuk -ç.n.) ve telematik. Ama, bazı olayları ayırt etmek gerekmektedir: ilkin, iyi bilinen bazı ürünlerin iyileşmesiyle karşı karşıya bulunuluyor. Ömegin, sesinin kalitesi bir kompakt diskitıkiyle karşılaştırılabilecek derecedeki televizyon yüksek seçiklikli oldu. 7 Öte yandan, radyo ya da teyp de sayısal sesle çalışıyor. Mikrobilgisayarlar. kullanım ya da prograrnlama bakımından daha hızlı … Aynı zamanda, birçok üründe de önemli fiyat düşüşleri oldu ve bu durum bunların pazarında Önemli bir yaygınlaşmaya yolaçtı. Mobil telefon, faks, mikrobilgisayar gibi aygıtlar, kısa sürede, her keseye elverişli duruma geldi. Mikroişleyiciler, artık plastik kadar sıradan bir olanak. Bugün bunlar her yerde bulunabiliyor. 2000 yılının televizyonu, ve hatta telefonu da, günümüzün büyük bilgisayarları kadar “zeki”. Ve nihayet, tümüyle yeni ürün ya da hizmetler de onaya çıkıyor. Konuşan kişilere birbirlerinin görünrusünü de veren görüntülü telefon, bu kategoridendir. Bu telefonun geniş halk katmaniarına tarutılmasına 1995’te başlarıması öngörülmektedir. CD-ı ise, CD Audio ile aynı boyutta, ve yalnız ses degil, hareketsiz ya da hareketli görüntüler, metinler, bilgi prograrnları da yayunlayan bir kompakt disktir.

Böylece, genel olarak, görüntüler, metinler ve sesleri birleştiren ve kullanıcı için programı canının istedigi gibi kullanma olanagı saglayan “Multimedyalı” hizmetlerin gelişmesi olgusuyla karşı karşıya bulunulmaktadır. Multimedya, eğitim, kültür, veri bankası, belge alışverişi alanında sayılamayacak kadar çok uygulama alanı bulacak olan gerçekten yeni bir bilgi sistemi oluşturmaktadır. Bu konuda, sanayi alanında beklenınesi gereken sonuçlar pek çoktur. Örneğin, yüksek seçiklikli televizyon* 700 milyon alıcıyı değiştirmek ve tüm görüntü üretme donanımlarını yenilernek olanağı yaratıyor. Öte yandan, bilişim’ sanayicileri de piyasaya gitgide daha güçlü ve ucuz ürünler çıkarıyorlar. Kendi başarıları karşısında ürküntü içinde bulunan bu kimseler, yalnız büyürnelerindeki bir azalmayı degil, kuşkusuz, büyük bir bunalımı önlemek için de, yeni pazarlar (*) “Yüksek seçıklildi televızyon, resmı oluşturan satırların, yani tarama çizgılerınin sayısı çok ıyi bir seçıklik sağlayacak kadar çok olan televizyon.” (TDK Sinema Ve Televizyon Terimiert Sözlüğü -ç.n.) 8 bulmaları gerekti�ni biliyorlar. Multimedyalı oyun, eğitim, kültür vb. programları, bugün hemen hemen bakir geniş halk yığınları pazarını açabilecek biricik uygulamalar olarak görünmektedir. Bundan elde edilecek sonuç da, ailelere satılacak olan milyonlarca mikrobilgisayardır … Ulusal olarak nitelendirilebilecek umutlar da daha az önemli değildir. Elektronik alanında, 60’lı yıllar, Amerikan üstünlüğünün, 80’li yıllar ise Japonlar’ın akıl almaz başarılarının yılları oldu. Sahip oldukları son derecede güçlü televizyon alıcısı sanayiinin ortadan kalktığını gören Amerikalılar, bugün, çok daha stratejik olan birleşenler* konusunda endişeli bir televizyon alıcısı sanayiini muhafaza etmeyi başarmış olan (ama video savaşını yitiren) Avrupalılar, bilişim ve birleşenler sektörlerinin tehlikede olduğunu biliyorlar. Bu amansız yarışta, yeni teknolojiler, Avrupalılar ve Amerikalılar’a, sayaçlan sıfıra almak, yani işe yeniden başlamak için bir olanak gibi görünüyo�.

Örneğin, yüksek seçiklikli televizyon alanındaki normlar (standart …. ) savaşının başka anlamı yoktur. Sosyal ve kültürel beklentiler, kavramlmaları daha az kolay olmakla birlikte, daha az gerçek değildir. Yeni medyalar, öğretim yöntemlerini yenileştirecek, çalışmanın (özellikle de ev�e yapılan çalışmanın) düzenlenmesinde daha büyük bir esneklik sağlayacak, ve genel olarak, bilgi ve kültüre erişmeyi demokratikleştirecek niteliktedir. Burada, madalyonun ters tarafı da, (hem de, daha iyi bir idari verimlilik sayesinde) çalışılacak işlerin azalması dolayısıyla, milyonlarca kişinin istihdam olanağının ortadan kalkması, ve bir “ivedilik kültürü”nün genelleşmesi endişesi olasılığıdır. lletişim araçlannın sağladığı hızlılıktan, daha iyi çalışmak için mi, yoksa sadece daha hızlı çalışmak için mı yararlanılacaktır’? Bu kitabın ilk üç bölümü genel görünümleri ele alıyor: tüm yeni· medyaların temelinde yeralan teknik olan, bilginin sayı- (*) Birleşen: “Bir bilgısayar donanımını oluşturan en küçük herhangi bir öge”. (TOK Bilişim Terimleri Sözlüğü -ç.n.) 9 sallaştınlması; daha önce sözünü ettiğimiz gibi, içerik terimi olarak, bu yüzyıl sonunun büyük yeniliği, Multimedya; iletişim araçlannın evriminin tamtıldıgı ve kısaca incelendiği bölüm, “çok iyi sahip olunan bilgi”, yeni medyaların genelleşmesinden beklenebilecek olan toplumsal ve kültürel etki. Öbür bölümlerde ise, birbirini izleyen yeni teknolojiler ele alınıyor: YST (Yüksek Seçiklikli Televizyon), mikrobilgisayar, kompakt diskler, telekomünikasyon a�lan, vs. Bu bölümler bagımsızdır, herhangi bir sırayla okunabilirler. Fransa’nın durumuna, çok zaman, özel bir özen gösterilmiştir. Fransa, elektronik birleşenler ve mikrobilişim alanlarındaki ürkütücü başarısızlıklam karşın, yeni iletişim teknikleri ve özellilde de bunların uygulamaları alanında genel olarak çok ılerde bulunmayı sürdürmektedir. Yöntem sorunlarıyla ilgili olarak söyleyeceklerimize son vermeden önce, bu kitapta gelecekle ilgili pek az rakam verilmiş olduğunu belirtelim. Geçmişte ıızmanlar tarafından yapılmış olan tahminierin incelenmesi, “2000 yılında, YST pazan x milyon dolar olacaktır” türünden sözlerin en azından yanlış, ve en kötü olasılıkla da gülünç olacağını göster· mektedir.

.