Kategori: Deneme

Italo Calvino – Görünmez Kentler Üzerine

Görünmez Kentler bildik kentler değil; kurmaca kentlerdir. Hepsine birer kadın adı verdim; kitap kısa kısa bölümlerden oluşuyor. Bu bölümlerden her biri, her kent için ya da genel anlamda kent kavramı için geçerli olan bir ipucu sunmalı. Tıpkı kâğıt parçalarına yazdığım şiirlerim gibi, bu kitap da geniş bir zaman dilimi içinde, birbirinden farklı esinlenmelerimden yararlanarak, parça […]

Sunay Akın – Kız Kulesindeki Kızılderili

” Aslanlar kendi tarihçilerine kavu şuncaya kadar kitaplar avcıyı övecektir. ” AFRIKA ATASÖZÜ Süttozu Yukarı mahalleden gelen çocuklar ellerindeki mantar tabancaları ateşlerken bir yandan da bağırırlardı: “Hepiniz öleceksiniz, pis Kızılderililer”… Mantar tabancalarımız olmadığı için rolleri değiştirecek gücümüz yoktu. O yıllarda, çizgi romanlardan ve sinemadan Amerika yerlileri hakkında yalan yanlış bilgi edinen tüm çocuklar, Kızılderili olmanın sonunda […]

Hüsnü Aksoy – Düşün Ve Aşkın Gizemi

Sevgili dostum Fatmagül Berktay, bu denemenin genel bir değerlendirmesini yaparken, eleşƟrinin keskin ucunu denemenin içeriğini oluşturan düşün yaraƨcı, aşkın özgürleşƟrici yanlarına değil, bu temaların içinde oluştuğu, dönüştürülüp yeni biçimlerde sunulduğu söylemin ideolojik yanına yöneltiyordu. Berktay, dile ilişkin bazı olumsuzlukların giderilmesinin yanı sıra, içeriğinin kimi olumsuz yanlarını da ortadan kaldıran bu eleşƟrisinin bir yerinde, şu yargıyı […]

Asaf Halet Çelebi – Bütün Yazıları

Cumhuriyet dönemi Türk şiirinin önemli adlarından Asaf Hâlet Çelebi (1907-1958), otuzlu yılların sonundan ölümüne kadar geçen süre içinde yazdığı şiirleriyle geniş bir ilgi alanı yaratmıştır. Bu ilgi alanı, farklı yaklaşımları, beğeniyi ve eleştiriyi birlikte içerir. Özellikle, Türk şiirinde köklü değişiklikleri gerçekleştiren yeni oluşumların görüldüğü kırklı yıllarda daha çok eleştirel değerlendirmelerle karşılaşmıştır onun şiirleri. Öyle ki, […]

Hasan Ali Toptaş – Harfler Ve Notalar

Sana mektup yazmak bugüne kadar aklımın ucundan bile geçmemişti. Geçseydi ve daha önce oturup yazabilseydim, herhalde her iki satırdan birini senin için boş bırakırdım. Ya da, senin için, içleri harflerle dolu çeşitli boşluklar yaratırdım sayfaların yüzünde. Senin için de değil aslında, bunu, mektup dediğimiz metnin metin olabilmesi için yapardım. Bir bakıma, seni düşünmeksizin senin için. […]

Stefan Zweig – Montaigne

Bir karşılaşma: Montaigne ve Zweig Edebiyat ve düşünce tarihinde kimi karşılaşmalar vardır, çok güçlü bir patlamadan farksızdır. Bu patlamanın sonucunda ortaya iki dev düşünce evreninden kaynaklanma, yepyeni ve çok şiddetli düşünce fırtınaları çıkar. Bu fırtınalar, hemen her zaman insanlık tarihinin dönüm noktalarıdır ya da “yıldızın parladığı anlar”dan biridir; sonuç, farkına varabilirse eğer, insanlığın, gözlerini neredeyse […]

Stefan Zweig – İnsanlığın Yıldızının Parladığı Anlar

Gününün yirmi dört saati boyunca yaratıcı olan hiçbir sanatçı yoktur; onun yarattığı en büyük ve en kalıcı yapıtlar, yalnızca ve yalnızca ilham perisinin geldiği o pek ender rastlanan anlarda oluşmuştur. Aynı şekilde, gelmiş ve geçmiş bütün çağların en büyük şairi ve yaratıcısı olarak kendisine hayranlık beslediğimiz tarih de sürekli yaratıcı olmamıştır. Goethe’nin “Tanrı’nın gizemli atölyesi” […]

Gündüz Vassaf – Cehenneme övgü

Gece, düzen güçleri uykudadır. Bürokrasi, askeriye, okullar, polis, kısacası yaşamımızı düzenleyen tüm güçler uykudadır; sokakta devriye gezen nöbetçi polis dışında. Askerler de hepimizden önce yatağa girerler. Dünyanın bu en baskıcı kurumunun mensupları, en erken yatanlardır aynı zamanda. Aslında, tüm totaliter kurumlarda, daha doğrusu, tüm kurumlarda (tüm kurumlar totaliter değil midir zaten?) insan her zaman erken […]

Georges Perec – Bir Paris Semtinin Tüketilme Denemesi

Saint-Sulpice meydanında birçok şey vardır, Örneğin: bir belediye binası; bir vergi dairesi; bir karakol; birinde sigara satılan üç kafe; bir sinema; yapımında Le Vau, Gittard, Oppenord, Servandoni ve Chalgrin’ in çalıştığı, 624 ile 644 yıllan arasında Bourges piskoposu olan, aziz günü 17 Ocak’ta kutlanan, Clotaire II dönemi rahibinin adını taşıyan bir kilise; bir kitapçı; bir […]

Amin Maalouf – Ölümcül Kimlikler

1976’da Lübnan’ı terk edip Fransa’ya yerleştiğimden beri, son derece iyi niyetli olarak, kendimi “daha çok Fransız” mı, yoksa “daha çok Lübnanlı” mı hissettiğim ne kadar çok sorulmuştur bana. Cevabım hiç değişmez: “Her ikisi de!” Herhangi bir denge ya da haktanırlık endişesi yüzünden değil, ama cevabım farklı olsaydı, yalan söylemiş olurdum. Beni bir başkası değil de […]

Sharon Smith – Kadınlar ve Sosyalizm – Kadınların Kurtuluşu Üzerine Denemeler

Genel kanıya göre kadınlara uygulanan baskı geçmiş dönemin bir ürünüdür ve kadınların kurtuluşu fikri de o döneme ait çağdışı kalıntılardan ibarettir. Konunun başlıca uzmanlarına göre kadın hareketleri hedeflerine uzun zaman önce ulaşmış ve Birleşik Devletler topluluğu aydınlanmış bir “post-feminizm” d Birleşik Devletler’de kadınların ücretleri ortalama olarak erkeklerinkinin yüzde yetmiş beşi kadardır. Bu rakam, 1979’daki yüzde […]

Serkan Özel – Sıcak Ayaz

“Ben sana ölümün kıyısında yaşama tutunmuş bir hayattan geliyorum.” HOŞÇA KALAMA’YANIM Sen, tüm olurlarım içinde tek olmayan, ben tüm olmazsa olmazlarının içinde tek olmayandım. Hayat bildiğim ellerini tutmayı beceremedim. Ömrüme takılıp düştüğünde yüreğime, defalarca ölmenin yaşamak olduğunu öğrendim. Yine de bir gün ses etmedim. Senin bildiğin doğrular içinde yanlış ben değil, benim tüm doğrularım içinde […]

Serkan Özel – Kapalı Gişe Yalnızlık

Artık seni kim severse sevsin, benim seni sevdiğim kadar güzel sevilmeyeceksin. . . “Unuttum!” dediğin zamanlar koşa koşa aklına geleceğim. Herkes sana biraz beni hatırlatacak. Sürekli aşkta kaybeden taraf sen olacaksın. Kazanan hep, sevmediğin yalnızlık olacak. Bir şiirde, bir sokakta ya da bir durakta karşına çıkacağım bir anı olarak. Sonra o anılar acılarına âşık olacak […]

Ali Mert – Çöpten Kitap

Çöpsöz Çöpçüyüz. Öyle ki, “çöpçü bile” değiliz. Çöpçüyüz. Öyle ki, “çöpçüler bile” diye diye bizisürekli küçümseyen toplumsal bir birikimin, sokakta biriktirdiklerini temizlemekteyiz… Çöplenmekteyiz. Öyle ki, artığa el koyarak biriktirenlerin topluma egemen olduğu, biriktirilmiş atığı uzaklaştıranların en dibe oturduğu bir toplumsal düzende nefes alıp vermekteyiz… Şehirde yoksulluğun biriktiği yerlere odaklanmaya çalışmak, karaya oturmuş çelişkilerin enkazını karıştırmak, […]

Ali Ergur – Portedeki Hayalet – Müziğin Sosyolojisi Üzerine Denemeler

Portedeki Hayalet müziği toplumbilim bağlamında tarihselleştirirken diğer yandan içeriğinden ve ritminden arındırmadan irdeleyen denemelerden oluşan öncü bir kitap. İlk sürümü bundan 11 yıl önce basılı olarak okurlarıyla buluşan kitabın bu ikinci sürümüne Ali Ergur, daha önce hiçbir yerde yayımlanmamış ‘Tren İmgelemleri’ isimli denemesini ekleyerek yeni bir katkıda bulunuyor. — Portedeki Hayalet yayınlanalı on bir yıl […]

Semih Gümüş – Yazar Olabilir Miyim? – Yaratıcı Yazarlık Dersleri

Öykü, şiir ya da roman yazmak, sözgelimi otuz yıl öncekinden daha çekici bugün. Daha çok sayıda genç, edebiy Yani yazınsal bir metnin biçime ve içeriğe ilişkin öğeleri nelerse, yazdığınız metinle onların bütününe verdiğiniz karşılıkları bulmak için kolay bulunmayacak bir fırsat geçmiştir elinize. Değil mi ki kendiniz karar veremiyorsunuz, birçok düşüncenin çarpışmasından, yazdıklarınız için dilediğiniz sonuçları […]