Davranışlarımızın Değişkenliği Üzerine İnsan eylemlerini denetlemekle uğraşanlar, bunları bir araya getirmek ve aynı günde sergilemek söz konusu olunca hiç görülmemiş güçlüklerle karşılaşır. Bu, insan eylemlerinin sanki aynı temellere dayanmaları mümkün değilmişçesine çelişkili oluşundan kaynaklanır. Marius da gençliğinde kendini bu şekilde bazen Mars’ın, bazen Venüs’ün oğlu gibi hissediyordu. Papa VIII. Boniface’ın görevinde bir tilki gibi olduğu, […]
Montaigne (1533-1592), Rönesansla başlayan yeni hayatın, yeni düşüncenin ve yeni insanın simge adlarından birisi, belki de birincisidir. Başta akılcılık ve deneye dayanan bilgi olmak üzere, modern Batı düşüncesinin ve Rönesansın temel özelliklerini kişiliğinde toplamış bir yazardır. Fransa’da, Dordogne’da, bugün Saint-Michel-de Montaigne diye anılan yerde dünyaya geldi. Küçük yaşta Latince öğrendi. Hukuk öğrenimi gördü. Önce Périgueux […]
Yıllar önce bir arkadaşım, “Dil konusuna bunca düşkünlüğün neden?” diye sormuştu bana, bunun altında “Dil bilgini mi olmaya özeniyorsun?” sorusu gizliydi belki de; kendisini, “Dil bilgini olmak başka iş” diye yanıtlamıştım ve “bir ozan olduğum, dil de ozanın gerici, daha da ileri, işliği olduğu için, uğraşımın gereği bir düşkünlüktür benimkisi” diye eklemiştim sonra. Ancak eski […]
Bu kitapta birkaç rüya anlatmak istiyorum; çok rüya görmüş bir insanı en çok huzursuz eden ya da en çok yatıştıran rüyaları. Müzikteki temalara benzer, onlar gibi sonsuz varyasyona açık on – on beş endişe veren ya da olumlu rüya, ergenlik dönemimden başlayarak (iki üç istisna dışında çocukluktaki rüyalarımı pek hatırlamıyorum) hayatım boyunca geceleri peşimi bırakmadı. […]
Çağdaş bir yazar hakkında hükme varmak her zaman güçtür: Mesafemiz noksandır. Hele bizimkinden başka bir uygarlıktansa onun hakkında bir hükme varmak daha da güç olur; çünkü ya egzotizmin çekiciliği ya da kendini egzotizmden sakınma girer devreye. Bu yanlış anlama ihtimalleri, Yukio Mişima’nın durumunda olduğu gibi, doymazlıkla içselleştirdiği hem kendi kültürünün hem de Batı kültürünün unsurları, […]
Akla verdiğim önem her geçen gün azalıyor. Bir yazarın, izlenimlerimize ilişkin bir şeyleri ancak akıldan bağımsız olarak yakalayabileceğini, yani kendine ait bir şeylere ve sanatın tek konusuna, aklı bir kenara bırakarak ulaşabileceğini her geçen gün daha iyi anlıyorum. Aklın bize “geçmiş” diye sunduğu şey aslında geçmiş değildir. Aslında hayatımızın her saati, tıpkı kimi hal yerden […]
Floransa Notları’yla Ruskin’e çok büyük keyif vermiş Prenses Madam Alexandre de CaramanChimay’a duyduğum derin hayranlığın anısına, Madam’ın hoşuna gittiği için bir araya getirdiğim bu sayfaları saygılarımla adıyorum. Bize yaşanmamış gibi gelen çocukluk yıllarımızda, çok sevdiğimiz bir kitapla geçirdiğimiz günler kadar dolu dolu yaşanmış başka zaman belki yoktur. Başkalarına göre bu çocukluk günlerini dolduran, bizimse, kutsal […]
Çoğu kişi kendinden beklenen yaşamı sürdürür. Sürdürdükleri yaşam kendi duygu, düşünce ve inandıkları değerlerle uyuşmasa bile, insanlar bu konuda yapabilecekleri bir şey olmadığını düşünürler, istedikleri hayatı yaşama gücünü veiç özgürlüğünü kendilerinde bulamazlar. Çok az insan duygu, düşünce ve inandıkları değerlere uygun bir yaşamı gerçekleştirme güç ve özgürlüğünü taşır. «Etkili yaşam» inandığı ilke ve değerleri günlük […]
Sihirbaz sahneye çıkıp, ortalığı kasıp kavurmuş, kimselerin akıl sır erdiremediği, eşi benzeri görülmemiş numarasını sunduktan sonra numarasının sırrını açıklıyorsa eğer, orada bir an durup düşünmek gerek. Aristo’dan miras bir çaba, Horatius’la, Boileauyla , Baudelaire’le, Wilde’la kesişen bir yol: Profesör Y ile Konuşmalar; nam-ı diğer, Céline’in ars poeticası . Yolculuk ’ un sırrı. Doktorun reçetesi. Sırrını […]
“Edebiyat nedir” uçurumuna dalmadan önce, elime küçük bir can simidi geçiriyorum: Sorgulamam ilk olarak, edebiyatın varlığı üzerine değil, a EDEBİYAT KAVRAMI artık Levi-Bruhl çağında değiliz. Bu ilk gözlemlere, edebiyatın bugün geçirdiği dağılma gözlemleri eklenir: Alabildiğine farklı bakış açıları içinde bize sunulan yazıların baş edilemeyen çeşitliliği karşısında bugün edebiyat olanla olmayanı ayırt etmeye kim cesaret edebilir? […]