Bu kitap, modern edebiyat kuramım mümkün olan en geniş sayıda okura anlaşılır ve çekici kılma yolunda bir girişimdir. 1983’teki birinci baskısından bu yana, edebiyat eleştirmenlerinden avukatlara, kültür kuramcılarından antropologlara çeşitli kesimlerden insanların kitabı okumuş olduğunu bilmek de sevinç verici. Bir anlamda belki de bu o denli şaşırtıcı değil; çünkü kitabın temel tezi, yalnızca edebiyattan kaynaklanan […]
Bu kitap, cinselliğe ilişkin ezoterik [9] öğretiyi aktarmaktadır ve özellikle konuya ilişkin okült bilgiye sahip olmayan fakat açık bir zihinle, yaşam sorunlarını çözmelerine katkıda bulunabilecek bilgi arayışında olanlara hitap eder. Bu kişilere, burada açıklananların ışığı altında; her ırkın [10] , hiçbir zaman açığa vurulmamış fakat bunu almaya layık oldukları düşünülen kişilere sözlü ya da el […]
Diogenes Laertios’un Felsefe Tarihindeki Yeri On kitaplık Udžnlü Filozoϐların Yaşamları ve Odžğretileri adlı yapıt başlangıcından ISǚ III. yüzyıla Felsefe dünyasını bize tanıtan en kapsamlı, en temel kaynak. Diogenes Laertios’un yapıtının alanındaki önemini görmek için biraz gerilere gitmemiz gerekiyor: Eskiçağ düşünürleri üzerine bilgi veren derleme metinler yakın dönemlerde ilk olarak Hermann Diels’in 1879 yılında yayımladığı Doxographi […]
Hümanizma ruhunu anlama ve duymada ilk aşama, insan varlığının en somut anlatımı olan sanat yapıtlarının benimsenmesidir. Sanat dalları içinde edebiyat, bu anlatımın düşünce öğeleri en zengin olanıdır. Bunun içindir ki bir ulusun, diğer ulusların edebiyatlarını kendi dilinde, daha doğrusu kendi düşüncesinde yinelemesi; zekâ ve anlama gücünü o yapıtlar oranında artırması, canlandırması ve yeniden yaratması demektir. […]
Budizm konusunda yazılmış ve yayınlanmış çok kitap var; ama bu büyük inanç ve aydınlanma düzencesinin başlangıç kitabı Dhammapada [1] , doğrudan doğruya bu sistemi kuran Gautama Buddha’nın sözleridir. Bu özgün metni bugünün diline çevrilmiş olarak vermekle, ülkemiz kültürüne yararlı olacağımı umuyorum. Çeviri ince bir yol, zor bir sanattır. Çevirmen elinden geldiğince özgün metnin anlam ve […]
“Zeka” sözcüğü için önerilen tanımlar çok çeşitlidir. Bu da zekcinın. kesin belirlenmiş olgu katcgorisivle doğrudan bir bağlantıya sokulamayacağını …. kanıtla� . . Zekü kelimesini tanımlamak, zekclyı tanıınhımak demek degildir. Çeşitli olay ve etkinlik grupların m betimlenmesi ve kuramı zekfının yerini aldığından, bilimsel statüye ulaşmış olan psikolojide zekftnın yerinin olmadığını iddia etmek hiç de çelişkili değildir. […]
Toplumsal Sınıf’tan ne anlaşılmalıdır? Bu terimin anlamı iJdrcilve’değişken, tanımı da sürekli bir tartışmakaynağıdır. Toplumsal sınıf terimi ile “aynı aileden başka kesimlerin (işçi sınıfı, üst sınıf, burjuva sinıfı, vb.) modern dillerdeki kökeni görece yenidir. Çeşitli Batı dillerindeki tarihi de oldukça karmaşıktır: Terim, Marx’ın damgasını yemiş olsa bile hiçbir zaman tam anlamıyla yerleşmemiş ve ?:aman içinde pek […]
“Candide”, Voltaire’in Klasikler dizisinde çıkan üçüncü kitabıdır. Bundan önce “Safoğlan” diye çevrilen “Ingenu” ile “Felsefe Sözlüğü” diye çevrilen “Le Dictionnaire philosophique” adındaki yapıtları, Voltaire’i, iki yönüyle Türk okuyuculara tanıtmıştı: Biri hikâyeci, diğeri filozof Voltaire. “Candide”, Voltaire’in bu iki yönünü birden açıklayan bir hikâyedir. Bu hikâyesinde Voltaire, genç ve her şeyden habersiz Candide’e, Alman düşünürü Leibniz’in […]
YİRMİ BİRİNCİ BÖLÜM Dinlerin çelişmesi sorunu Bu sırada, her topluluk yerine geçerek kalabalığın gürültüsü derin bir sessizliğe dönünce, Yasa Yapan, “Budunların önderleri, bilginleri!” dedi, “Bugüne dek birbirinden ayrı yaşayan ulusların, nasıl başka başka yollar tuttuklarını görüyorsunuz: her ulus gerçek yolunda gittiğine inanıyor; gerçeğe götüren yol tekse, düşünceler de birbirine uymuyorsa, besbelli ki yanılgıya düşen biri […]
YIKINTILAR ya da İMPARATORLUKLARDAKİ DERİN DEĞİŞİKLİKLER KONUSUNDA DÜŞÜNCELER Yakarış Issız YIKINTILAR, kutlu mezarlar, sessiz duvarlar! Tanık gösterdiğim, yalvardığım sizlersiniz. Evet, anlayışsız bir adamın bakışları, gizli bir korkuyla, üzerinizde duramazken, ben sizi seyretmeye dalmakta, derin duyguların, yüksek düşüncelerin çekiciliğini buluyorum. Siz, danışmasını bilenlere, öyle yararlı dersler, öyle acıklı ya da derin düşünceler veriyorsunuz ki! Bütün dünya, […]
Okuyucu, önsöz okumazsın sen, biliyoruz, kendimizden biliyoruz bunu. Haksız da değilsin hani, önsözlerin çoğu anlayışına sınır koyar; bir gözlük takar gözüne. Öyle bir gözlük ki ne kadar güzel de gösterse, görülmüş bir dünyayı gösterir sana. Önsözü eserin sahibi de yazmış olsa, sana dilediğini göstermeye hakkı yoktur o eserde. Hakkı olsa da çokluk bir şey kazanmaz […]
BUGÜN dünyada yaşayan yüz seksen üç maymun ve goril türü vardır ki, bunlardan yüz seksen ikisinin vücudu, kılla kaplıdır. Tek istisna, kendisine Homo Sapiens adını vermiş olan çıplak bir maymundur. Parlak bir başarıya ulaşmış olan bu tür, zamanının büyük bir bölümünü davranışlarının soylu nedenlerini incelemekle ve en az o kadar bir zamanını da (inatla) temel […]
“Edebiyat Cumhuriyeti” deyimi günümüzde hala kullanılmaktadır. Yeni çıkan Fransız dili sözlüklerinin çoğunda bulunur. Paris Edebiyat “çevre”sini dalaylı olarak anlatmak için kullanılan bu tumturaklı ve alaycı deyim, bazen de günlük konu§mada ya da basında görülür. Bu eskil ve küçümseyici deyim (“hitabet sanatı” için de hemen hemen aynı durum söz konusudur), bilimsel ara§tırma yapan ki§ilerin bundan böyle […]
Günümüzde, Rönesansla birlikte ortaya çıkan hümanizm akımının yaratıcılarından ve en büyük temsilcilerinden biri olarak bilinen Rot-terdamlı Erasmus, 1465 yılında Hollanda’nın Rotterdam kentinde doğdu. Bugünkü ortaöğrenimi karşılayan bir öğrenim döneminin ardından Augustin tarikatına girerek rahip oldu. Ancak hiçbir zaman geleneksel anlamda bir rahip olarak etkinlik gösteremedi; kendini daha çok bilime adamak istediği gerekçesiyle, dini makamlardan “cüppe […]
Yöntem üzerine konuşma, Descartes’ın birinci dönem yapıtlarındandır. 1618’den 1637’ye kadar sürmüş olan bu birinci döneminde, Descartes bir filozoftan çok bir bilim adamıdır; dünya üzerine, insan üzerine, insanın evrendeki yeri üzerine evrensel bir bilim geliştirmeye yönelir. 1637’den sonranın Descartes’ı bir bilim adamı olmaktan çok bir filozoftur ya da bir metafizikçidir. Asıl adı Discours de la méthode, […]
12 ve 13. yüzyıl boyunca Anadolu’ya göçen Türk boyları, kendilerini bir inanç mozayiği içinde buldular. Buna kendilerinden de çok şeyler kattılar. Asya ve Anadolu insanları yepyeni bir kültür birikimi ile canlılığını sürdürdü. Asya’da Yer, Gök ve diğer tabiat tanrılarına tapınan Türkler’de Animizmin etkisi ile “Ocaklar Kültü” gelişmişti. Tüten ocakların koruyucu ruhuna inançla yakılan ocakların hiç […]