Hindistan’ın en eski ve en değerli kutsal yazıtları, Veda adı verilen kitaplarda toplanmıştır. Ve bu yazıtlar bütün ortodoks Hintlilerin inanç kaynağını ve en büyük dinsel etkenini teşkil ederler. Veda’lar dört kitaptır: Rig Veda, Sama Veda, Yajur Veda ve Atharva Veda. Yine bu kitapların her biri iki kısımdan müteşekkildir; bilgi ve hareket. Rig Veda esas olarak, […]
“Felsefe, bir zamanlar işlevini yitirmiş, gününü doldurmuş olduğu düşünülen felsefe bugün hâlâ yaşamaktadır, çünkü onu gerçekleştirme fırsatı harcanmıştır. Felsefenin dünyayı yalnız yorumlamakla yetindiği ve gerçeklik karşısında boyun eğerek kendi kendini sakatladığı yargısı, bugün, dünyayı dönüştürme çabasının yenik düştüğü bir dönemde, ancak aklın yeni bir teslimiyetçiliği anlamına gelir” 1 . Max Horkheimer’in çalışma arkadaşı ve Frankfurt […]
Zaman ve Varlık Üzerine, Heidegger’in “Zaman ve Varlık” adlı konferansını ve bu konferans üzerine altı seminer oturumunun bir özetiyle birlikte “Felsefenin Sonu ve Düşünmenin Görevi” üzerine bir konferansı ve Heidegger’in fenomenolojiyle bağına ilişkin kısa bir geriye bakışı içerir. Bu giriş, Varlık ve Zaman ‘dan “Zaman ve Varlık”a giden yolu kısaca irdelemeye ve aydınlatmaya çalışacaktır. Dıştan […]
Elinizdeki eser, Mazhar Şevket İpşiroğlu ve Suut Kemal Yetkin tarafından yapılan ve Vakit Yayınlarınca 1935’te basılan çeviri esas alınarak hazırlanmıştır. Çeviriyi aynen korumakla birlikte, günümüz felsefe okuyucuları ve felsefeye ilgi duyanlar tarafından daha iyi anlaşılabilmesi için kimi kelime ve ifadeler şu an kullanılan Türkçe ile karşılanmıştır. Ancak burada özellikle bir şeyin altını çizmekte yarar gözetiyorum: […]
Sade, Bir Parçalanmanın Geleceği Ateizmi özgün ve benzersiz bir durumdan yola çıkarak düşünmek: Bu kitapta sunulan metinlerin hedefi işte budur. Ateizm, kendini ateist göstermek için dile getirmenin yeterli olacağı, tersine dönmüş konformist bir inanç bildirimi misali, aşikâr bir durum değildir. Ateizm, şiddetli ve çelişik bir fetihtir; tarihsel olaydan ayrı değildir. Moda olan “ateizm”in (Onfray), öncelikle […]
Birey ve Din Bergson, Durkheim’in, bireysel akıl ile kolektif anlayış arasında, birinin tasarımlarının diğeri için sergilediği anlaşılmaz görünümü açıklamak için kurduğu, ona göre çok fazla radikal olan karşıtlığı şaşırtıcı bulur. Bu karşıtlıkta, bireyi soyut bir varlığa, toplumsal kitleyi tek gerçekliğe dönüştürmek gibi temelde sosyolojik olan bir hata görür. Bu, Bergson’un, bireyin toplumsal karakterine itiraz ettiği […]
Bu çalışma, önce bir dizi tartışmanın dağınık notları olarak başladı. Bir süre sonra tartışma, ona katılanlarca “ders” diye adlandırılınca, notların da düzenli tutulması ve okunup yeniden tartışılabilmesi için yazıya dökülmesi gerekti. O haliyle buna “kitap” denildi. Yakıştırılan bu adı hak etsin diye notlar üzerinde yeniden çalıştım. Bize ulaşan birikime bakarak, iki bin beş yüz yıldır […]
Gianfranco Becchina adında bir sanat simsarı 1983 yılının Eylül ayında Kaliforniya’daki J. Paul Getty Müzesi’ne gider ve elinde MÖ 6. yüzyıla ait mermer bir heykel olduğunu söyler. Kouros *1olarak bilinen bu heykelin –sol bacağı önde ve kolları yanda duran, çıplak, genç bir erkek vücudu– dünya üzerinde ya ardından Evelyn Harrison da benzer bir yorumda bulundu. […]
Evvel’e Yolculuk’un mütemmim bir cüzü olarak düşünülen Anadolu’nun Ruhu, Prof. Dr. Mahmud Erol Kılıç’la farklı zamanlarda, farklı kişiler tarafından çeşitli süreli yayınlar ve internet sayfaları için yapılmış olan söyleşilerin bir araya getirilip gözden geçirilmesi ile vücut buldu. Ana hatlarıyla ezoterizm, tasavvuf ve irfânî geleneğin yapısı, tarîkatların günümüz dünyası ve Türkiyesi’ndeki serüveni, modernite-gelenek düalizmi, söyleşilerin yoğunlaştığı […]
Kemalizm Adlandırmasının Ortaya Çıkışı; Cumhuriyet Devriminin pratiğine, daha Kurtuluş Savaşı yıllarından başlayarak Kemalizm adı verilmiştir. Ancak Kemalizmin isim babaları, devrimi yapanlar değil, fakat yabancılardı. Saptayabildiğimiz kadarıyla Kemalizm terimine ilk kez İngiliz belgelerinde rastlanıyor. İngiliz resmî raporlarında, daha 1919 yılı Ağustos ayında Kemalist terimi kullanılmış. 1 Kurtuluş Savaşı yıllarında İngiliz ve Amerikan basını, Anadolu’daki hareketi Kemalist […]
Aydın, üretim fazlasıyla birlikte doğmuştur. Üretim teknolojisini geliştirerek emeğin üretkenliğini artıran, örneğin demiri bularak sabana takan toplumlar, toprağı daha derinden sürdüler ve üretimde belli bir artış sağladılar. Eşitlikçi kabile toplumu, ürettiğinin hepsini tüketiyordu. Oysa bu kez tüketilmeyen bir fazla, bir değişim değeri yaratılmış oldu. Kabile aristokrasisi bu üretim fazlasına el koyarak hâkim sınıfa dönüştü. Veya […]
Köktendincilik nedir? Bu soruyu duyunca insanın aklına hemen Yakındoğu ve İslam geliyor. Oysa bu kavram ilk olarak, Birinci Dünya Savaşı ertesinde ortaya çıkan ve kendini genellikle “köktendinciler” (fundemantalistler) olarak tanımlayan bir hareket için, Amerikan Protestan çevrelerinde kullanılmıştır. [1] Vaktiyle Batılıların gözünde olumlu ve mağrur bir kendi kaderini tayin hareketini ifade etmek için kullanılan köktendincilik kavramı, […]
Bu kitap, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ nde vermekte olduğum “Tarih Felsefesi” dersi için bir kaynak ve başvuru kitabı olması amacıyla hazırlanmış ve birkaç yıldan beri öğrencilere teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım ders notlarımın derlenmesinden meydana gelmiştir. Bu dersler için öğrenciye yine teksir, fotokopi gibi yollarla ulaştırmaya çalıştığım tarih felsefesine ilişkin filozof metinlerine […]
Kapitalizm karşıtlığı siyasî ve ideolojik yelpazenin sağında, solunda, ortasında, kısaca herhangi bir yerinde yer alan herkesin paylaştığı bir tavırdır. Kapitalizmi dolu dizgin eleştirmek sıradan bir davranış hâline gelmiştir. Bu niye böyledir. Kapitalizmin insanlığa kazandırdığı iyi bir şey yok mudur? Kapitalizm karşıtı zihniyet sağlam bir temele oturmakta mıdır? Yoksa tamamen hissi midir? Kapitalizm insanların erdemlerini görmezden […]
Batı kültürünün gelişmesinde büyük yararlılıkları, emekleri bulunan, günümüzün düşünce ölçüleri içinde ele aldığı konulara derin bir görüş, keskin bir anlayış gücüyle iki bin yıl önce ışık tutan “De Rerum Natura” yazarının yaşama süreci üstüne bildiklerimiz pek azdır. Elde bulunan eksik bilgilere bakılırsa Titus Lucretius Carus İ.Ö. 98-55 yılları arasında yaşamış, yazılarını bitiremeden çıldırmış, kendi eliyle […]
Lenin ve Felsefe, Althusser’in eserleri arasında, ötekilerden erken yayımlanmış bir kitap değildir. Bu kitap, Althusser’in temel tezlerinden birini oldukça kısa ve oldukça derli toplu bir biçimde verir: Althusser, Marksist bir filozof olarak felsefeyi tanımlıyor burada. Bir bakıma, öteki kitaplarında ne yaptığını burada açıklıyor. Felsefe ile bilim, felsefe ile ideoloji, felsefe ile politika ilişkilerini de bu […]