Bugün ele alacağım konu, “Neden Hıristiyan değilim?” adını taşıyor. İlkin “Hıristiyan” sözünden ne anlaşıldığını belirtmek iyi olur sanırını. Bugün bu sözcük çoğu kimse tarafından gelişigüzel kullanılmaktadır. Bazıları, iyi bir hayat sürmeye çalışan kimse olarak görüyor sadece. Bu anlamda, sanırım bütün dinlerde ve mezheplerde Hıristiyan denecek kiliselerin olması gerekecek; ama bunun, sözcüğün gerçek anlamı olduğu kanısında […]
M etafizik ya da düşünm e yoluyla evrenin tüm ünü kavram a çabası, insanlarda süregiden iki ayrı itkinin birleşm esi ve çatışm asından oluşm uş ve geliştirilm iştir. B u iki ayrı itkinin birisi insanları gizemciliğe iter, öteki bilime. K im i kişiler bu itkilerin yalnızca birisi ile büyüklüğe erişm işlerdir; örneğin, Hum e’ da […]
Yüzyılımızın ikinci yansında nerede bir haksızlık görülmüşse, ona ilk direnen Bertrand Russell olmuştur. Toplumun özgürlüğünü, insanların kısıtlanmadan düşünmelerini sağlayabilmek için yazı katından eylem katına kadar bir çok girişimin kurucusudur. Ya- · kın tarihteki bir olayı hatırlayacaksınız, Vietnam savaş suçlularını yargılamak için Russell bir mahkeme kurmuştu. Bu, dünya barışı için gösterdiği çabaların eylemsel bir örneğidir. Matematikçi […]
Bu kitap, toplumsal sorunların, siyasal çatışmalar arasında gözden kaçabilecek yanlan üzerinde duran denemeleri içine almaktadır. Bu kitap özellikle, düşünce alanında aşırı derecede örgütlenme ile eylem alanında aşın gayretkeşliğin tehlikesine parmak basmaktadır. Bu kitap benim Faşizmle de, Komünizmle de neden aynı görüşte olmadığımı ve her ikisinin ortak yanından nerede ayrıldığımı açıklıyor. Denemeler, bilginin öneminin sadece bilginin […]
Okuyucularıma, üzerinde hoşgörü ile düşünmeleri için, belki de son derece paradoksal ve yıkıcı görünebilecek bir doktrin sunmak istiyorum. Söz konusu doktrin şudur: Doğru olduğuna dair herhangi bir kanıt bulunmayan bir önermeye inanmak sakıncalıdır. Böyle bir görüşün genel kabul görmesi durumunda bütün sosyal yaşamımızın ve politik sistemimizin tümüyle değişeceğini kabul etmeliyim; şu anda ikisinin de kusursuz […]
Bertrand Russell uzun meslek yaşamının ilk aşamalarında, aslına bakılırsa, otuzlu yaşlarının ortalarına dek, felsefenin kesinlikle teknik bir konu -aslında mantığın bir dalı- olduğuna, gündelik hayatın parçası olan meselelerle bir ilgisi bulunmadığına inanıyordu. Bu görüşünü 1920’lerin başında Pekin’de yaşadığı ve dersler verdiği zaman zarfında hâlâ muhafaza ediyordu ve bu da sosyal ve politik meselelerde kendilerine rehberlik […]
Einstein’ın hakkımda böyle bir yazı yazmasını onur sayarım. Onun beni övmesi sevinç verici. Fakat denemenin özü konusunda güçlüğe düştüğümü söylemek isterim: Albert Einstein, öylesine önemli pek çok neni (şeyi) öylesine kısaca anlatıyor ki tek tümceyle mi, yoksa bir cilt yazıyla mı karşılık vereceğimi, dahası kendisiyle ne ölçüde uzlaşıp ne ölçüde uzlaşmadığımı kestiremiyorum. «Metafizik korkusu çağdaş […]
Batı Felsefesi Tarihi’nin ilk kitabına yazmış olduğum Çeviri Üzerine başlıklı yazının sonunda şöyle demiştim: «Eskiçağ felsefesini sıradan felsefe tarihlerinden ayırıcı özellikleri olduğuna inandığım için Türkçeye çevirdim. Onun her aydına yararlı olacağı umudundayım. Özenlere rağmen, eksik ve yanlış yerler bulunabilir. Bu yerleri bulup çıkaran ve aşağıdaki adrese bildiren okuyucuya şimdiden teşekkürler.» Ve bir de posta kutusu […]
Çok felsefe tarihi var. Ereğim, sadece onlara bir yenisini katmak olmayacak. Felsefeyi toplumsal ve siyasal yaşantının bütünleyicisi olarak gözler önüne sermek istiyorum. Onu, Büyük adamların yalın düşünceleri olarak değil, içinde, değişik sistemlerin geliştiği, değişik toplumların karakterine ilişkin neden ve sonuç gibi ele alacağım. Böyle bir erek, felsefe tarihçilerinin verdiğinden daha çok bir genel tarih bilgisi […]
Felsefe ne demek Lord, Russell? Bertrand Russell — Epey tartışmalı bir soru. Sanmam ki iki filozof bu sorunuza aynı cevabı versin. «Felsefe, henüz tam bilgi sahibi olamadığımız konularda kurgu’ya (spekülasyon) başvurmak demektir.» diyeceğim. Bu benim düşüncem tabiî; başkası ne der, bilmem. Bilimle felsefe arasında bir ayırım görüyor musunuz? Genellikle bilim, ne biliyorsak odur; felsefe de […]
