Elinizdeki kitaba son noktayı koyduğumuzda tarih 27 Mayıs 2013’tü. Çalışmayı sonlandırmış olmamızın heyecanı bir yana, Türkiye, tarihinde eşi benzeri görülmemiş bir sivil direnişe tanıklık ediyordu. Özellikle 31 Mayıs itibarıyla ivme kazanan ve Türkiye’nin birçok kentinde yankısını bulan Gezi Direnişi, yaşlısından gencine, sosyalistinden milliyetçisine ve antikapitalist Müslüman’ına kadar oldukça geniş yelpazede insanı bir araya getirdi. Umudun […]
XVII. yüzyıl Osmanlısında yaşamış ve o zamanki Osmanlı coğrafyasını 50 yılı aşkın birsüre dolaşmış, komşu ülkelere seyahat etmiş, Ukrayna, Romanya, Slovakya, Avusturya, Macaristan, Polonya, İran, Mısır, Habeş ve Sudan’a kadar gitmiş olan Evliyâ Çelebi, gezip gördüklerini, dinledikleri, okuduklarını ve bildiklerini notlar halinde tutup sonra bunları kitaplaştırarak kendinden sonra gelecek insanların yararlanması için bir araya getirmiştir. […]
BİRİNCİ CİHAN HARBİ’nden sonra, Misak-ı Milli’ye dahil olmasına rağmen, Türkiye hudutları dışında kalması önlenememiş Musul bölgesinde yaşamakta olan Türklerin karşılaştıkları zorluklarla çok fazla ilgilenmediğimiz bir vakıadır. Bidayette İngilizlerin, daha sonra da Irak hükümetlerinin, bu bölge Türklerinin, Türkiye Türkleri ile bir ilgisi bulunmadığı iddialarını kuvvetlendirmek maksadıyla, onlara ısrarla ” Türk” yerine ”Türkmen” deyişleri karşısında, Türkiye’de genç […]
99 Soruda Osmanlı, okuyuculardan gelen yoğun istek üzerine ortaya çıkmış bir eserdir. Dr. Erol Özbilgen’in, Bütün Yönleriyle Osmanlı adlı hacimli eseri umulanın üzerinde ilgi görmüş ve beğenilmişti. Kısa sürede de temel başvuru kitapları arasında yerini aldı. Bu hacimli ve kapsamı geniş eseri edinen okurlar, başvuru niteliğindeki bu eserin yanı sıra, Osmanlı tarihine ilişkin en çok […]
Sürekli şikâyet ettiğimiz konuların başında kavramların yerli yerinde kullanılmayışı gelir. Bunlardan birisi de “komplo teorisidir. Komplo teorileri, Türkiye’de bilen bilmeyen herkes tarafından sıkça kullanılan, dile persenk edilmiş kavramlardan birisidir. Hatta denilebilir ki, önüne gelen herkes tarafından her amaç için kullanılıp genellikle de olumsuz, küçültücü vurgularla ifade edilir. “Komplo teorisi” ifadesini olumsuzluk olarak değerlendirip, birilerini suçlamak […]
BU KİTAP Türkiye’deki yabancı kültürü hakimiyetinin bir kısmı, yani Hristiyanlık telkin ve propagandası üzerinde yapılmış küçük bir araştırmanın mahsulüdür. Hatta ona, Türkiye’deki Hristiyan misyonerlerinin faaliyetlerinin tarihçesine ait bazı notları ihtiva eden bir risale gözüyle bakmak daha doğru olur. Ne tarihî, ne de İlmî bir araştırma iddiası taşıyan bu risale, 1957 yılında İstanbul Milliyetçiler Derneği’nde konferans […]
İkinci Dünya Savaşı sonrası “Alman ekonomik mucizesi”, aslında, sosyopolitik düzeyde yeni bir modelin kurgulanmasına sahne olmuştur. Bu ekonomik model, “özel asker”e ve “polis”e dayalı bir toplum modeline bağlanmıştır. Alman yöneticileri – ve özellikle Adenauer – bu modeli kurgulamakta fazla zorluk çekmemişlerdir. Hitler döneminde bir avuç zorbanın denetimindeki özel asker ve polise dayalı modeli, devletin denetimine […]
mparatorlukların doğuşu tarih-yazıcılığının her zaman çekici, fakat bir o kadar da gizemli konularından biri olmuştur. Yıllar önce Prof. M. Duverger, çeşitli imparatorluk uzmanlarını bir araya getiren uluslararası bir kongrenin sonuçlarını özetlerken, “belki de, diyordu, hiçbir zaman gerçek bir ‘imparatorluk’ kavramı (yani operasyonel bir kavram anlamında söylüyorum) geliştirmek mümkün olmayacak”. Ve bu zorluk Batı’da önyargılarla dolu […]
Irak askeri istihbarat servisi, Estikhabarat görevlilerine göre, Amerikalıların 1989’da bir gün Bağdat’a gelişleri, Arap Gecelerinden çıkma bir şey gibi görülmeliydi. Amerikanlar, CIA’le (Merkezi Haber alma Servisi) ve bir uydu keşif uzmanıyla birlikte, Alaaddin’in mağarasındakilerle rekabet edecek hazineleri taşıyarak gelmişlerdi; yıllarca süren amansızca bir savaşta, Irak’ın ezeli düşmanı olan İran’ın elinde tuttuğu toprakların hayret verici net, […]
Marksizme bu giriş son on beş yılda çeşitli zamanlarda, genç militanlara verilen kurslardan edinilen tecrübelerin ürünüdür. Bizim tespit ettiğimiz biçimiyle, ülkeden ülkeye ve ortamdan ortama değişebilen pedagojik ihtiyaçların bir işlevidir. Dolayısıyla hiç de “model” olma iddiasında değildir. Bu giriş tarihsel maddecilik teorisinin, Marksist iktisat teorisinin, işçi hareketi tarihinin, çağımız işçi hareketinin stratejik ve taktik sorunlarına […]
1939’da Ernest PSR’nin militanı olur. Bu parti, 1932-1936 yıllarındaki genel grevler ile sektörel ve mesleklerarası grevlerin sayesinde marjinallikten kurtulabilmiş ve maden, metal ve liman işçileri ile ilişkiler kurmuştu. Ancak 1938’de işçilerin yenilgisinden darbe yemişti ve Mayıs 1940 ile Haziran 1941’deki baskılardan ciddi biçimde etkilenecekti. Her türden Stalinistin uzun süre sürdürdüğü yalanın tersine, Belçika Troçkist hareketi […]
Atatürk’ün Nutuk’u Üzerine; 927 yılının Ekim ayında, Mustafa Kemal Paşa’nın Cumhuriyet Halk Partisi kurultayında verdiği söylev, toplam 35 saat 33 dakika sürmüş ve altı güne yayılmıştır. Bu makalede, modern Türkiye tarihi ve tarihyazımında Nutuk’un oynadığı rolü incelemek istiyorum. Bu konu şahsım için özellikle büyük bir önem taşımaktadır, zira araştırmalarım süresince, gerek 1978-1984 arasında, İttihad ve […]
Türkiye toplumu yakın tarihini ilgilendiren birçok önemli konuda bilgilenmeden fikir sahibi olma alışkanlığını giderek terk ediyor. Resmî ve tek bir tarih anlatısının egemen olmadığı, tarihin farklı yorumlarının herkesin bilgisine açık olduğu bir toplum olma yolunda ilerliyor. Bir toplumun demokratikleşmesi, aynı zamanda kendi tarihiyle hem olaylar hem de bunların farklı yorumları olarak yüzleşmesiyle mümkündür. Kendi tarihi […]
Bu konuşmayı 1 Avrupa’da yayımlamak ya da bastırmak gibi bir niyeti kesinlikle yoktu Tuiavii’nin. Bunlar sadece kendi Polinezyalı halkı için düşünülmüştü. Ben onun bilgisi dışında ve kuşkusuz ona rağmen bu yerlinin konuşmalarını Avrupa’nın okur çevresine yine de aktarıyorsam bunun elbette bir nedeni var: Doğayla henüz iç içe bir insanın bizim kültürümüze hangi gözlerle baktığını öğrenmek […]
Yirminci yüzyılın tarihini hiç kimse bir başka dönemin tarihini yazdığı gibi yazamaz, çünkü hiç kimse, yaşadığı dönemi, sadece dışardan, ikinci -ya da üçüncü- elden, o dönemin kaynaklarından ya da daha sonraki tarihçilerin eserlerinden bildiği bir dönemi yazabildiği (ya da yazması gerektiği) gibi yazamaz. Benim hayatım bu kitapta ele alınan dönemin büyük bir bölümüyle çakışıyor. Bu […]
Ocak 1989’da Fransa’da, devrimin 200. yıldönümüne hazırlanan kitapçıların kataloglarında 1.000’i aşkın kitap bulunuyordu. O günden beri yayınlananları ve en önemlisi, en fazlası İngilizce olmak üzere başka dillerde çıkanları da ekleyecek olursak, bu sayı herhalde birkaç yüz adet daha artacaktır. Genel tablo böyle olunca, kendime şu soruyu yöneltmem doğal karşılanmalıdır: Bu kadar çok sayıdaki kitaba bir […]