Abdülbaki Gölpınarlı, P. N. Boratav – Pir Sultan Abdal

Pir Sultan Abdal, büyük bir halk şairi, hatta kelimenin tam manaswta büyük bir şairdir. Bu baktma o, Yunus Emre, Karacaoğlan ve Oada/oğ/u ile mukayese edilebilir. Sanat ifadesindeki kudreti, zamanmm ve muhitinin hayatmt bütün şiddet ve kesafetiyle yaşamtş olmastndan geliyor. Menkabe/erin ve şiirlerinin bize öğrettiği gibi Pir Sultan, Iran şiT hükümdar/anna bağlt Ktztlbaşlann, Osmanlt hükümetine ve bu hükümetin tenkil ve tazyik siyasetlerine karşt ayaklanma hareketlerinin mümessili olarak karştmtza çtktyor. O, kendini büsbütün bu ideale vermiş, en sonunda baştnt da bu uğurda feda etmekten çekinmemiş. Hayaft, Hallac-t Mansur ve Nesimf’ninki gibi bir ölüm trajedisiyle bittiği için onun şahsiyeti etrafmda da, bu büyük safilerde olduğu gibi, zengin bir menkabeler manzumesi meydana gelmiştir. Bir farkla ki, Ptr Sultandan daha eski tarihlerde yetişmiş safi/erin yaztlt menaktbname/erine sahip olduğumuz halde, Pir Sultan’m menaktbt yaztlmamtş, hatta Alevf-Bektaşi menaktbname/erinde ona yer aynlmamtşftr. Pir Sultan’m yaşadtğt tarihlerde, yahut da bu tarihten itibaren, onun hayatmm bir menkabename halinde tedvin edilebilmesi için laztm gelen bir zaman geçtikten sonra, arttk menaktbnamelerin teşekkülü için kafi şartlar ortadan kalkmtş mt bulunuyordu? Yoksa, böyle bir yaztlt menaktbnamenin meydana gelmesi için Pir Sultan’m yetiştiği köy muhiti müsait değil miydi? Şimdilik bu sualler cevapstz kaltyor. Bu, üzerinde durmaya değer bir meseledir. KitabtmiZin gayesi, her şeyden ewel, Pir Su/tan’m yaztft kaynaklarda bulunmayan menkabe/erini ve dilden dile dolaşan, onun adtna izafe edilen şiirlerden onun olabileceklerini bir araya toplamak oluyor. Bu kitabm, bundan evvel yaptlmtş Pir Su[tan fetkikierine ilave ettiği şey hemen hemen bundan ibarettir. Bu yeni malzemeyi verirken, diğer taraftan da Pir Sultan’tn hayatma ve menkabe/erine ait malümatt ve hayatmdaki mühim hadiselere telmihleri ihtiva eden şiirleri aytrtp tebarüz ettirmeği ve astrlar boyunca Anadolu Ktztlbaş zümrelerinin Osmanlt saltanatma karşt aldtk/an tavn, bu zümrenin edebiyat eserleriyle menkabe/erinden bize kadar gelmiş olanlarında göstermeği denedik. Bunda muvaffak o/duysak, bu küçük eserimiz, bundan ewe/ki denemelere nazaran daha etraf/1 bir tetkik sayiiabilir. Bununla beraber, büyük şair Pir Sultan’ın mufassal ve müsbet bir biyografisini veremediğimizi itiraf ederiz. Halk şairleri mevzuu üzerinde ça/Jşanlar, bu sahadaki biyografi fetkikierinin ne kadar verimsiz ve nankör olduğunu takdir ederler.


Bu kitabi arkadaş1m Abdülbaki Gölpınarli ile beraber meydana getirdik. Onun Bektaşi – Alevi edebiyatma ve ananelerine dair zengin bilgisi ve bol notlan olmasaydi, benim şitahi kaynaklardan topladlğlm malzemeyi kwmetlendirmem imkans1z ka!Jrd1. Burada arkadaş1mla, ayn ayn yazdiğimlZ fasliiar 1, ll, lll, IV’üncü fastilarta /Ogatçedir. //’nci fas1lla lügatçe Abdülbaki Gölpınarlt’mn, /, lll ve /V’üncü fas1llar da benim kalemimden ÇikmlŞtir. Geri kalan klSimlarda emeğimiz ortaktir. Şiirlerin nüsha farklanm notlarda pek nadir hallerde gösterdik. Halk şairleri metinlerinin neşrinde, en doğru şekli tespit ettikten sonra, buna pek lüzum yoktur kanaatindeyiz. Çünkü, kaynaklar ya şifahidir, yahut da çok tahrifiere uğram1ş, oldukça yeni mecmualarda bozuk şekiller altında karşimiza Çikan yazlll metin­ /erdir. Biz ancak baz1 mühim varyantlan gösterdik. Bundan başka, her manzumenin, müteaddit varyantlan varsa, bu varyantlan birbiriyle tamamlamayi ve metin/erin, yazma olsun, basma olsun, şifahi olsun kaynak/anm, her manzumenin altmda ktsaltma işaretleriyle göstermeyi ihmal etmedik. Halk şairlerine ait metinler neşredilirken çok defa takip edilen kötü bir usulden yahut da, daha doğru bir tabir/e, gösterilen ihmalden bahsetmeden geçemeyeceğim. Ekseriyet/e bu mevzudaki neşirlerde, metinleri ktymetlendirecek, ilmi çaltşmalar için istifadeli hale koyacak notlar ve izah/ar, hatta bir küçük lügatçe ilavesi zahmetine katlamlmtyor. Biz Pir Sultan Abdal hakktndaki bu tetkikimizde, halk şairlerine ait metinler ve tetkikler neşri hususunda bir zamanlar Türkiyat Enstitüsü neşriyatmda yerleşmiş olan iyi ananeyi yeniden canlandtrmak istedik.

.

.

PDF Kitap İndir

Bir yanıt yazın

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir