Benim o günlerde maddî ve manevî durumum, Mütareke 1 imza edilip de İttifak Kuvvetleri’nin 2 İstanbul’a girişiyle memlekette hâsıl olan 3 umumî hislerden başka değildi. Herkes gibi ben de, 1914’ten itibaren geçen hadiselerin tesiriyle yorgun, şaşkın ve canımdan bıkkın bir vaziyetteydim. Osmanlı İmparatorluğu çökmüştü. Fakat bu korkunç çöküntü altında ezilenler sadece Birinci Büyük Dünya Savaşı’na […]
Köyde herkes onu Tatarcık diye anardı. Köy deyince sakın Anadolu sanmayın. Bu küçük yerin ora ile münasebeti sırf Boğaziçi’nin Vatan Semti’nde olmasından ibarettir. Adına da haydi Poyraz Köyü diyelim. Çünkü poyraza nazırdır. Fakat Karadeniz’e bakan harap ve modası geçmiş kıyı köylerinden herhangisi olabilir. Yani yer uydurmadır, hatta hikâyenin kahramanı da. Yalnız Tatarcık denilen kız kendi […]
Gerçi hikâyenin ismi bir komedi hissi veriyor, başlangıcında kısa bir facia havası esiyor ama bu roman ne facia ne de komedidir. Maamâfih 1 , her facianın zaman zaman komik anları olduğu gibi, her komedinin de sizi kahkahalarla güldürdüğü zaman dahi ardında gizli gözyaşları olabilir. Orta Anadolu’daki yangın, Fildurağı denilen küçük köyde olmuştur. Kim bilir bu […]
Sahne, Nuruosmaniye’de bir doktor muayenehanesi üzerindeki hususî oda, şahıslar da Doktor’la kızıydı. Yeşil, büyük abajurun altında eşya tatlı, koyu bir sükûn içinde dinleniyor gibi görünüyor; hattâ köşede sobaya yüzünü çevirmiş, geniş koltuğuna uzanmış olan baş da biraz uzun beyaz saçlarıyla uyuyor hissini veriyordu. Sobanın keyifle yanan kırmızı alevleri yeşil ışıklar ve gölgelerle tatlı tatlı oynuyor […]
Asıl adı Mediha’ydı, fakat karakteri, belki de hayatını etrafına vakfetmesi 1 dolayısıyla bütün mahalle ondan “Çaresaz” 2 diye bahsederdi. Erenköy civarında bir ilkokul öğretmeniydi. Hoşkadem Bacı adlı bir zenci kadının iki odasından birinde otururdu. Erkek-kadın bütün mahalleliler ona selâm verir, onu görünce yüzlerinde bir muhabbet 3 havası eserdi. Ne kadınlarda bir kıskançlık ne de erkeklerde […]
ANLATACAKLARIM basit şeylerdir. Türkün ateşle imtihanı sırasında, o mücadelede yer almış olan Türklerin ve düşmanların gençliği gelecekte bunu okuduklan zaman, birbirlerinin kanına girdiren düşmanlık perdesini yırtacak, göz göze gelecek, o eski kin ve nefret yıkıntısının üstünde bir insanlık ve banş dünyası kuracaklardır. Nasıl Sinekli Bakkal’ı anılarımın birinci cildini önce İngilizce, sonra Türkçe yaz-dımsa, anılarımın ikinci […]
Halide Edib Adıvar’ın Avrupa’da (eserin sonundaki notuna göre Paris’te) bulunduğu 1936 yılında kaleme aldığı bu cinayet romanı aynı yıl Yedigün dergisinde, günler öncesinden başlayan bir ilan ve reklam kampanyasından sonra yayımlanmıştır. Hüseyin Cahit Yalçın, Reşat Nuri, Peyami Safa, Muhsin Ertuğrul gibi edebiyatçıların kadrosunda bulundukları, ayrıca Halide Edib Adıvar’ın, özellikle Avrupa’da gördüğü çeşitli yerlerle ilgili, mesela […]
“Toprağınız toprağım, eviniz evim; burası için, bu diyarın çocukları için bir ana, bir ışık olacağım ve hiçbir şeyden korkmayacağım; vallahi ve billâhi!” Aliye kasabaya muallime 1 olarak geldi. Yüzü, henüz açılmayan bir gül goncasının mahcup 2 kırmızılığını, çekingen güzelliğini taşıyordu. Pembe, ince yüzü üstünde iki kocaman menekşe gibi siyah kirpikli gözleri, küçük bir çocuk burnu, […]
“Kâinatta ne varsa hepsi vehim ve hayal, yani aynalara vuran akisler veyahut gölgeler.” 1 1 Bu dar arka sokak bulunduğu semtin adını almıştır: Sinekli Bakkal. Evler hep ahşap ve iki katlı. Köhne çatılar; karşıdan karşıya birbirinin üstüne abanır gibi uzanmış eski zaman saçakları. Ortada baştan başa uzanan bir aralık kalmış olmasa, sokak üstü kemerli karanlık […]
Mor Salkımlı Ev, Halide Edib Adıvar’ın çocukluk günlerinden 1918’e kadarki hatıratıdır. 1963 yılında, Halide Edib’ in ölümünden hemen önce kitap olarak yayınlanmadan evvel 1955 yılında, Yeni İstanbul gazetesinde bölümler halinde tefrika edilmiştir Her insana var olduğunu ilk defa idrak ettiren başka başka vak’alar vardır. Etraftaki eşyanın veya hadiselerin zaman zaman hafızada çakıp sönen bir şimşek […]
1912 yılında Tanin gazetesinde tefrika edilen ve aynı yıl kitap olarak basılan Handan, Halide Edib’e asıl ününü kazandıran yapıtlarından biridir. İlk eşi Salih Zeki’den ikinci bir eş alma düşüncesine karşı çıkarak ayrılan ve aylarca hasta yattıktan sonra iyileşen, hatta bir ara İngiltere’ye seyahate giden yazar, o zamana kadar kullandığı Halide Salih imzasını bırakarak Halide Edib […]
Hikâyemin başladığı ana kadar silik, cansız bir Hâriciyye 34 memuru idim. Yazdığım hikâye benden ziyâde, sevdiğim insanların hayatına aittir. Fakat ben de onların arasında yaşıyorum ve kendi hayatım onların hikâyesi ile başlıyor. Onun için kendimi de bazan bu ateş ve kan hikâyesine karıştırmaktan korkarak başlıyorum. Daire ve sararmış kâğıt kokan hüviyetimi bu sıcak, kırmızı kanlarla […]
